تثبیت خارجی یک روش جراحی است که برای استحکامبخشی به استخوانهای شکسته استفاده میشود. این روش به استخوانها فرصت میدهد تا جوش خورده و به درستی به هم متصل شوند. عموماً از تثبیت خارجی برای ثابت نگه داشتن بافتهای نرم و استخوان استفاده میشود. گاهی اوقات این روش به عنوان یک عمل جداگانه انجام میشود، به منظور اصلاح عدم همترازی و نامنظمی استخوان، بازیابی طول عضو یا محافظت از بافت نرم پس از آسیبدیدگی یا سوختگی شدید.
در تثبیت خارجی، پینها به پوست نفوذ کرده و به استخوان متصل میشوند، در نتیجه اکسترنال فیکساتور به عنوان یک چهارچوب خارجی عمل میکند و استخوان را ثابت نگه میدارد. استفاده از اکسترنال فیکساتور معمولاً در مواردی مانند شکستگی استخوان درشت نی که نیاز به پانسمان، استفاده از فلپ یا مراقبت از جراحت دارد، متداول است. همچنین، اکسترنال فیکساتور برای شکستگیهای ناپایدار زند زبرین و شکستگیهای بسته نیز به کار میرود. اما استفاده از اکسترنال فیکساتور برای استخوانهای عمقی مانند استخوان ران (فمور) یا استخوان بازو مناسب نیست، زیرا فروکش کردن پینها در عمقهای چنین بزرگی، خطر عفونت را افزایش میدهد. به طور کلی، تثبیت خارجی بهترین نتیجه را در استخوانهای سطحی مانند تنه استخوان درشت نی به ارمغان میآورد.
جهت کسب اطلاعات بیشتر درباره ی روش جراحی اکسترنال فیکساتور و یا رزرو نوبت با شماره تلفن های ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ تماس حاصل فرمایید.
استفاده از اکسترنال فیکساتور برای ترمیم شکستگی استخوان
برای انجام تثبیت خارجی لازم است که پینها یا پیچهایی در استخوان یا هر دو سمت شکستگی فرو برده شود. پینها روی پوست با استفاده از گیرهها و میلههایی به نام چارچوب خارجی محکم و ثابت میشود. عمل تثبیت خارجی توسط جراح ارتوپد و معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام میشود. مراحل معمول جراحی تثبیت خارجی به شرح زیر است:
- جراح سوراخهایی را با دریل در ناحیههای سالم استخوانها دور شکستگی ایجاد میکند.
- پیچهای مخصوص وارد حفرهها میشود.
- میلههای دارای مفصلهای گوی و کاسهای از بیرون بدن به این پیچها متصل میشود.
- جراح مفصل گوی و کاسهای را تنظیم میکند تا از همترازی و صاف بودن استخوان مطمئن شود و احتمال کوتاه شدن استخوان را به حداقل برساند.
نقاطی از پوست که سوراخ شده است، باید به طور مرتب تمیز شود تا زخمها عفونت نکند. ناحیه جراحی گاهی اوقات گچ گرفته میشود.
پیچها و چارچوب خارجی معمولاً در مطب پزشک و بدون نیاز به بیهوشی باز میشود. احتمال شکستگی در نقاط سوراخ کردن استخوان وجود دارد، به همین دلیل محافظت طولانی مدت پس از باز کردن فیکساتور ضروری است.
کاربردهای دیگر اکسترنال فیکساتور
اکسترنال فیکساتور علاوه بر ترمیم آنی شکستگیهای باز مرکب یا شدید برای درمان یا ترمیم عارضههای دیگر نیز به کار برده میشود. برای مثال جراحی تثبیت خارجی برای اصلاح ناهنجاریهای استخوانی که منجر به کوتاه شدن عضو شده است، انجام میشود. همچنین از اکسترنال فیکساتور برای بازیابی یکپارچگی ساختارهای استخوانی (مانند دست) بعد از آسیبدیدگی یا سوختگی جدی استفاده میشود. بافت آسیب دیده یا زخم بدون استفاده اکسترنال فیکساتور ممکن است به دلیل اثر تجمیعی جای زخم و اسکار منقبض شود و به محدودیت حرکتی درازمدت یا حتی دائمی دامن بزند.
مزایای اکسترنال فیکساتور
- چنانچه روشهای دیگر بیحرکت نگه داشتن به دلایل مختلف مناسب نباشد، اکسترنال فیکساتور برای تثبیت سخت خارجی به کار برده میشود. جراحی تثبیت خارجی عموماً برای شکستگیهای شدید و باز نوع ۲ و ۳ در حالتی انجام میشود که گچ گرفتن یا تراکشن به دلیل بستن راه دسترسی برای مراقبت از زخمهای بافت نرم ممکن نباشد و جایگذاری فیکساتور داخلی ناحیههای بزرگتری را آلوده کند و از بین ببرد و در نتیجه خطر عفونت یا از دست دادن عضو به شدت افزایش یابد.
- فشردهسازی، خنثیسازی یا انحراف ثابت قطعات شکسته با توجه به پیکربندی شکستگی با استفاده از فیکساتور خارجی ممکن میگردد. شکستگیهای عرضی دوتکه را میتوان به روش تثبیت خارجی به بهترین نحو در کنار هم قرار داد، قطعات دیستال و پراکسیمال بزرگ را میتوان با پیاده کردن روش خنثیسازی به گونهای با پیچ کنار هم نگه داشت که طول عضو حفظ شود، همچنین اگر شکستگی با تحلیل رفتن استخوان در استخوانهای جفتی مانند زیند زبرین یا زند زیرین همراه باشد، میتوان انحراف ثابت را برقرار کرد یا طول طبیعی عضو را حفظ کرد.
- چنانچه از فیکساتور خارجی استفاده شود، میتوان وضعیت زخم و عضو آسیب دیده، برای مثال روند التیام زخم، وضعیت عصبی ـ عروقی، زنده بودن فلپهای پوستی و قسمتهای عضلانی سفت و منقبض را مستقیماً تحت نظر داشت.
- درمانهای مرتبط مانند عوض کردن پانسمان، پیوند زدن پوست، پیوند زدن استخوان و شستشو را میتوان بدون مختل کردن تثبیت یا همترازی شکستگی انجام داد. تثبیت خارجی سخت درمان همزمان و تهاجمی استخوان و بافتهای نرم را ممکن میسازد.
- امکان حرکت آنی مفصلهای دیستال و پراکسیمال وجود دارد. در نتیجه ورم، سفت و خشک شدن مفصل، آتروفی یا تحلیل عضلات و پوکی استخوان کاهش مییابد، از فیبروز کپسول مفصلی جلوگیری میشود و تغذیه سطوح مفصلی بهبود مییابد.
- میتوان عضو را بدون وارد شدن فشار به بافتهای نرم خلفی بالا گذاشت. پینها و چارچوب را میتوان با طناب از چارچوبهای بالای سر تخت آویزان کرد تا ورم کمتر شود و فشار روی بافت نرم خلفی از بین برود.
- استفاده از اکسترنال فیکساتور حرکت دادن زودهنگام بیمار را ممکن میسازد. چنانچه اکسترنال فیکساتور به کار برده شود، میتوان عضو را بدون نگرانی از جابهجا شدن استخوانهای شکسته حرکت داد و در موقعیت مناسب قرار داد. حرکت زودهنگام در شکستگیهای دوتکه پایدار در صورت انجام شدن عمل تثبیت سخت ممکن است؛ حال آن که اگر قرار باشد شکستگی با گچگیری یا تراکشن جوش بخورد، امکان حرکت سریع وجود ندارد. تثبیت خارجی حتی حرکت کردن برخی بیماران دچار شکستگی لگن را نیز امکانپذیر میسازد.
- جراحی بستن اکسترنال فیکساتور را میتوان در صورت لزوم با استفاده از بیحسی موضعی انجام داد. چنانچه وضعیت سلامت عمومی بیمار به گونهای باشد که بیهوشی عمومی یا نخاعی ممکن نباشد، فیکساتور را میتوان با اعمال بیحسی موضعی بست، هرچند این وضعیت بهینه نیست.
- عمل جراحی تثبیت سخت را میتوان بر روی شکستگیهای عفونی حاد یا استخوانهای جوش نخورده نیز انجام داد. تثبیت خارجی قطعات استخوانی در شکستگیهای عفونی یا در استخوانهای جوش نخورده عفونی عامل مهمی برای کنترل کردن و از بین بردن عفونت به شمار میآید. حال آن که کنترل کردن عفونت در صورت گچگیری یا تراکشن به ندرت امکانپذیر است و جایگذاری فیکساتورهای داخلی نیز غالباً توصیه نمیشود. فیکساتورهای خارجی مدرن استحکامی را به دست میدهند که به روشهای دیگر ممکن نیست.
- اگر عمل آرتروپلاستی ناموفق باشد و منجر به عفونت شود، به گونهای که بازسازی مفصل ممکن نباشد و ثابت نگه داشتن مفصل مطلوب باشد، میتوان از فیکساتور خارجی برای ترمیم مفصل استفاده کرد.
مضرات استفاده از فیکساتور خارجی
- برای جلوگیری از عفونت مجرای ورود پین لازم است که پینها در نهایت دقت وارد شود و از مجرای ورود پین و زخمهای پوستی به خوبی مراقبت شود.
- اگر جراح ماهر نباشد، سر هم سوار کردن پین و چارچوب فیکساتور برایش دشوار خواهد بود.
- وسایل فیکساتور خارجی گران است.
- چارچوب فیکساتور خارجی دست و پا گیر است و بسیاری از بیماران به دلیل ظاهر ناخوشایند فیکساتور خارجی تمایلی به استفاده از آن دارند.
- امکان شکستگی در محل ورود پین وجود دارد.
- انجام دادن جراحیهای ظریفی مانند فلپهای پوستی پس از بستن فیکساتور خارجی دشوار میشود. بنابراین بهتر است این جراحیهای ظریف قبل از بستن فیکساتور انجام شود.
- اگر بعد از باز کردن فیکساتور به خوبی از عضو محافظت نشود، برای مثال آتل هنگام راه رفتن بسته نشود، احتمال شکستگی مجدد وجود دارد. تا زمانی که استخوان اصلی دوباره به تحمل فشار و استرس عادت کند، باید از عضو محافظت کرد.
- برخی بیماران همکاری نمیکنند و تنظیم فیکساتور را به هم میزنند.
- بیمارانی که سرشان آسیب دیده است، ممکن است با کشیدن پین فرو برده شده در استخوان روی اعضای دیگر به خود آسیب بزنند.
- چنانچه شکستگی ایجاب کند که فیکساتور مفصل مجاور را بیحرکت نگه دارد، احتمال خشک شدن مفصل وجود دارد؛ برای مثال زمانی که فیکساتور خارجی روی مچ پای خرد شده (شکستگی پایلون) بسته میشود، فضای کافی برای فرو کردن پینها در قطعه دیستال استخوان درشتنی وجود ندارد.
عوارض نادر اکسترنال فیکساتور
استفاده از اکسترنال فیکساتور عوارض احتمالی متعددی را به دنبال دارد که سپسیس متداولترین آنها است.
عفونت مجرای فرو کردن پین
اگر به دقت از محل ورود پین و مجرای قرارگیری آن مراقبت نشود، عفونت ممکن است رخ دهد و درصد بالایی از بیماران دچار این مشکل میشوند. شدت عفونت متغیر بوده و میتواند از التهاب جزئی تا عفونت سطحی و یا حتی عفونت استخوان (استئومیلیت) بروز کند. در صورتی که التهاب جزئی رخ دهد، میتوان با مراقبت از زخم آن را برطرف کرد. اما در صورتی که عفونت سطحی رخ دهد، نیاز به مصرف آنتیبیوتیک، مراقبت از زخم و در صورت لزوم، درآوردن پین وجود دارد. در صورتی که عفونت استخوان رخ دهد، انجام جراحی سکوئسترکتومی (برداشتن قطعات استخوان مرده) ضروری است.
در عکس رادیوگرافی، “سکوئستروم حلقوی” به صورت حلقهای سخت در اطراف حفرهای دیده میشود که پس از ورود پین فیکساتور خارجی یا دیگر دستگاههای تراکشن اسکلتی، به جا مانده است. به همین دلیل، مراقبت از پینها و رعایت بهداشت شخصی بسیار مهم است و میتواند خطر ابتلا به عفونت را به طور قابل توجهی کاهش دهد. در صورت بروز هرگونه علامت عفونت مانند التهاب شدید، واشرمهای، تورم یا تغییر رنگ پوست، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و مشورت حرفهای دریافت کنید.
محدود شدن تاندون یا عضله
پینهایی که در تاندونها یا عضلات وارد میشود، حرکات طبیعی عضله را محدود میکند و میتواند به فیبروز عضله یا پارگی تاندون دامن بزند. همچنین اگر پینهای متعدد برای تثبیت شکستگیهای درشتنی به کار برده شده باشد، احتمال خشک شدن مچ پا وجود دارد.
تاخیر در جوش خوردن استخوان
اگر فیکساتور چند هفته یا چند ماه بسته بماند، چارچوبها و پینهای سخت آسیب شدیدی را به محل شکستگی وارد میکنند و مشابه فیکساتور داخلی باعث ضعیف شدن و از بین رفتن قشر میشوند. پینه ایجاد شده کاملاً داخلاستخوانی است. به علاوه تاخیر در جوش خوردن استخوانها در اثر استفاده طولانی مدت از فیکساتور خارجی در ۲۰ ـ ۳۰ درصد شکستگیها گزارش شده است.
شکستگی مجدد
جوش خوردگی ناشی از بستن اکسترنال فیکساتور عمدتاً داخلاستخوانی است و پینه پیرامونی بسیار کوچکی ایجاد میشود. رفع فشار از روی استخوان قشری در دوران بسته بودن اکسترنال فیکساتور موجب ایجاد کانال در قشر میشود. به همین دلیل خطر شکستگی مجدد بعد از باز کردن فیکساتور وجود دارد، مگر آن که با عصای زیربغل یا گچگیری به خوبی از عضو محافظت شود.
محدود شدن انجام روشهای جایگزین در آینده
اگر پین عفونت کند، انجام روشهایی مانند جااندازی باز دشوار یا غیرممکن میشود. اگر اکسترنال فیکساتور بیش از یک هفته بسته بماند، چنانچه جااندازی باز و فیکساتور داخلی (ORIF) در آینده امتحان شود، خطر عفونت کردن بیشتر میشود. به همین دلیل اگر پزشکان احتمال بدهند که جااندازی باز در آینده ضرورت مییابد، استفاده از اکسترنال فیکساتور را توصیه نمیکنند. البته اگر فیکساتور خارجی ظرف یک هفته باز شود، منعی برای انجام ORIF وجود ندارد. در جراحیهایی که با هدف کنترل آسیب انجام میشود، در حالتی که زمان بیهوشی به دلیل احتمال بروز عوارض مرگبار باید محدود باشد و چنانچه چند نوع آسیب دیدگی وجود داشته باشد، اکسترنال فیکساتور گزینه مناسبی است. پس از آن که وضعیت بیمار پایدار شد، اکسترنال فیکساتور را میتوان از طریق انجام دادن جااندازی باز و جایگذاری فیکساتور داخلی جایگزین کرد.
علل عفونت کردن پین
- انتخاب محل: هرچه بافت نرم بیشتری در ناحیه آسیب دیده وجود داشته باشد، خطر عفونت کردن بیشتر است. پین باید در سطحیترین استخوان ممکن فرو برده شود.
- کشیده شدن پوست: پین را در محلی فرو کنید که باعث کشیده شدن پوست نشود. بهتر است زخم در صورت امکان قبل از وارد شدن پین بسته شود تا به این ترتیب پوست حرکت کند. همچنین جراح میتواند برشهایی را برای شل شدن پوست ایجاد کند تا پوست بیش از حد کشیده نشود ـ زخم ایجاد شده را در صورت لزوم میتوان بخیه زد.
- استفاده از ابزار برقی: وقتی جراح سوراخهایی را به اندازه قطر پین در استخوان به وجود میآورد، دریل زدن حرارت ایجاد میکند، در نتیجه احتمال عفونت کردن و از بین رفتن بافت استخوان وجود دارد. بنابراین بهتر است حفرههای لازم برای قرارگیری پینها با دریل مارپیچی از قبل ایجاد شود یا از ابزار دستی برای جایگذاری پین استفاده شود.
مراقبت از پین
عدم رعایت بهداشت در مراقبت از پینها ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت سپتیک شود. برای حفظ بهداشت پینها، میتوانید از راهنماییهای زیر استفاده کنید:
۱٫ روزانه دو بار، پوست و سطح پین را تمیز کنید و تمام ترشحات را پاک کنید.
۲٫ از پانسمان ضدعفونی کننده استفاده کنید. میتوانید از پماد بتادین (پوویدون) به عنوان یک گزینه مناسب استفاده کنید.
۳٫ اگر پوست اطراف پین ملتهب یا عفونی شده است، اما پین خود به خود نشده است، ممکن است نیاز به مصرف آنتیبیوتیک خوراکی داشته باشید. در این صورت، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و دستورات مربوطه را دنبال کنید.
۴٫ اگر پین محکم نبوده و اطراف آن عفونت کرده است، میتوانید پین را با یک پین جدید در ناحیهای که پوست سالم است، جایگزین کنید. در این مورد نیز، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید و دستورات او را دنبال کنید.
مراقبت صحیح از پینها و رعایت بهداشت شخصی میتواند خطر ابتلا به عفونت را به طور قابل توجهی کاهش دهد. در صورت بروز هرگونه علامت عفونت مانند التهاب شدید، واشرمهای، تورم یا تغییر رنگ پوست، بهتر است به پزشک مراجعه کنید و مشورت حرفهای دریافت کنید.
باز کردن فیکساتور خارجی
- باز کردن اکسترنال فیکساتور یک عمل ساده سرپایی است.
- پس از آن که ضایعات پوستی التیام یافت و شکستگی آنقدر پایدار شد که جابهجا شدن استخوانهای شکسته به سادگی رخ ندهد، گچ جایگزین اکسترنال فیکساتور میشود.