پکتوس اکس کاواتوم یک حالت پزشکی است که در آن استخوان جناغ قفسه سینه به داخل قفسه سینه فرد فرو میرود. در حالت شدید، این فرورفتگی باعث میشود که مرکز قفسه سینه به سمت داخل بدن حرکت کند و شبیه به یک قیف عمیق به نظر برسد.
اگرچه فرورفتگی استخوان جناغ سینه معمولاً در زمان تولد تشخیص داده میشود، اما شدت آن در دوره نوجوانی و رشد فرد شدیدتر میشود.
این حالت که به عنوان قفسه سینه قیفی شکل نیز شناخته میشود، اغلب در پسران مشاهده میشود. در موارد شدید، پکتوس اکس کاواتوم ممکن است با تداخل در عملکرد قلب و ریهها همراه باشد. حتی در موارد خفیف، تصویر ذهنی کودک نیز ممکن است تحت تأثیر قرار گیرد و به مشکلاتی منجر شود.
علت سینه قیفی شکل
اگرچه علت اصلی فرورفتگی قفسه سینه ناشناخته مانده است، شاید این بیماری ریشه ارثی داشته باشد زیرا گاهی اوقات این بیماری در خانواده از نسلی به نسل بعد منتقل میشود.
فاکتورهای ریسک
این بیماری که با نام قفسه سینه قیفی شکل نیز شناخته میشود عمدتاً در بین پسران دیده میشود. همچنین در بیماران مبتلا به بیماریهای زیر رخ میدهد:
- سندروم مارفان
- سندروم اهلرز دانلوس
- استئوژنزیس ایمپرفکتا یا استخوان سازی ناقص
- سندروم نونان
- سندروم ترنر
علائم
برای بسیاری از افراد مبتلا به پکتوس اکس کاواتوم، تنها علامت بالینی این بیماری فرورفتگی طفیف در قفسه سینه است. در برخی افراد، این فرورفتگی در دوران اولیه نوجوانی شدت مییابد و ممکن است در دوران جوانی نیز ادامه یابد.
در موارد شدید فرورفتگی قفسه سینه، استخوان جناغ سینه فشاری بر ششها و قلب وارد میکند. علائم و نشانههای این بیماری شامل موارد زیر میشوند:
- کاهش توان ورزشی
- افزایش ضربان قلب یا تپش قلب
- عفونتهای تنفسی مکرر
- خس خس سینه یا سرفه
- درد در قفسه سینه
- صدای نامعمول قلب بین دو ضربان
- خستگی شدید
لازم است توجه داشت که هر فرد ممکن است علائم و شدت آنها را بطور متفاوت تجربه کند. در صورت تجربه هرگونه علامت مشکوک یا مشکل در قفسه سینه، مراجعه به پزشک متخصص الزامی است تا تشخیص دقیق و درمان مناسب انجام شود.
عوارض
موارد شدید فرو رفتگی قفسه سینه میتواند قلب و ریهها را تحت فشار گذاشته و قلب را به یک سمت بدن هل دهد. حتی موارد خفیف این بیماری میتواند بر تصویر ذهنی بیمار از خود تأثیر منفی بگذارد.
مشکلات قلبی و ریوی
اگر عمق فرو رفتگی استخوان جناغ زیاد باشد، میتواند میزان فضای در اختیار ریهها برای باز و بسته شدن را کاهش دهد. این فشردگی میتواند قلب را نیز تحت فشار قرار داده و آن را به سمت چپ قفسه سینه هل دهد که در نتیجه توانایی قلب را برای پمپاژ کامل کاهش خواهد داد.
مشکلات تصویر ذهنی بیمار از خود
کودکان مبتلا به قفسه سینه قیفی شکل تمایل دارند که به سمت جلو قوز کنند با قفسه سینه و تیغههای شانه باد کرده. بسیاری از مبتلایان به این بیماری درباره ظاهر خود نگران هستند و از انجام فعالیتهایی همچون شنا کردن و سایر فعالیتهایی که در آنها پنهان کردن تورفتگی قفسه سینه با لباس دشوار است پرهیز میکنند.
تشخیص پکتوس اکس کاواتوم
پکتوس اکس کاواتوم را معمولاً میتوان با معاینه ساده قفسه سینه تشخیص داد. ولی پزشک برای بررسی مشکلات مرتبط با قلب و ریهها چندین نوع آزمایش دیگر را نیز تجویز خواهد کرد. تستهای تشخیصی عبارتند از:
- عکس رادیولوژی قفسه سینه.این آزمایش میتواند فرورفتگی استخوان جناغ را به شکل تصویری نمایش دهد و غالباً جابجا شدن قلب به سمت چپ قفسه سینه را نیز نشان میدهد. گرفتن عکس رادیولوژی بدون درد بوده و تنها چند دقیقه طول میکشد.
- سی تی اسکن.از سی تی اسکن برای تعیین شدت تورفتگی قفسه سینه و بررسی تحت فشار بودن قلب و ریهها استفاده میشود. برای انجام سی اسکن، تعداد زیادی عکس رادیولوژی از زوایای مختلف گرفته میشود تا چند تصویر را از زوایای مختلف در یک تصویر از ساختار داخلی بدن بیمار نشان دهد.
- الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب.نوار قلب میتواند به پزشک نشان دهد که آیا ریتم قلب طبیعی است یا خیر و آیا سیگنالهای الکتریکی که ضربان قلب را کنترل میکنند زمان بندی منظم و صحیحی دارند یا خیر. نوار قلب بدون درد است و برای گرفتن نوار باید چندین الکترود روی بدن نصب شود که این الکترودها با چسب به بدن محکم میشود.
- اکوکاردیوگرام.اکوکاردیوگرام نوعی سونوگرافی از قلب است. در این تست تشخیصی تصاویر مستقیمی از نحوه عملکرد قلب و دریچههای آن نشان داده میشود. در این تست از طریق ارسال امواج صوتی که با یک قلم نوری روی قفسه سینه به قلب فرستاده میشود تصویر تولید میشود.
- تستهای عملکرد ششها.این نوع از آزمایشات مقدار هوایی که ششها میتوانند در خود نگاه دارند و سرعت تخلیه ششها از هوا را اندازهگیری میکنند.
- تست ورزش.این آزمایش نحوه عملکرد قلب و ششها را در زمان ورزش کردن، مخصوصاً روی دوچرخه یا تردمیل، اندازهگیری میکند.
درمان فرورفتگی قفسه سینه
پکتوس اکس کاواتوم را میتوان با جراحی درمان کرد، ولی جراحی معمولاً برای کسانی تجویز میشود که علائم و نشانههای متوسط تا شدید این بیماری را داشته باشند. آن دسته از افرادی را که علائم خفیف این بیماری را دارند میتوان با فیزیوتراپی درمان کرد. تمرینات خاصی وجود دارد که میتواند پوسچر بدن بیمار را بهبود بخشیده و حد باز شدن قفسه سینه را افزایش دهد.
انواع جراحی
اگر شما دچار تو رفتگی متوسط الی حاد قفسه سینه هستید، پزشک برای درمان عارضه شما جراحی را تجویز خواهد کرد. دو نوع رایج جراحی برای درمان فرو رفتگی سینه از لحاظ اندازه برش و خارج شدن یا نشدن غضروف با هم تفاوت دارند.
- در برشهای کوچکتر، چند برش کوچک در هر طرف از قفسه سینه زیر هر بازو زده میشود. ابزارهای بلند و دسته دار و یک لوله فیبری باریک متصل به دوربین از طریق این برشها به داخل بدن فرستاده میشوند. یک میله فلزی خمیده به زیر استخوان قیفی شکل جناغ سینه فرستاده میشود تا آن را در موقعیت طبیعیتر قرار دهد. در برخی موارد از بیش از یک میله فلزی استفاده میشود و این میلهها پس از دو الی سه سال از بدن بیمار خارج خواهند شد.
- در برشهای بزرگتر، یک برش بزرگ در مرکز قفسه سینه زده میشود تا جراح بتواند به طور مستقیم استخوان جناغ سینه را ببیند. غضروف تغییر شکل داده که به دندهها متصل است و استخوان جناغ سینه را به سمت داخل میبرد را خارج میکنند و استخوان جناغ سینه را در یک موقعیت طبیعیتر با استفاده از تجهیزات جراحی فیکس خواهند کرد. این تجهیزات پس از ۶ الی ۱۲ ماه از بدن خارج خواهند شد.
- اکثر کسانی که برای درمان پکتوس اکس کاواتوم جراحی میکنند از نحوه تغییر ظاهر قفسه سینه خود رضایت دارند، فارغ از نوع تکنیک جراحی انجام شده. بهترین زمان برای دستیابی به بهترین نتایج از جراحی در دوران بلوغ و در دوره رشد بیمار است ولی بزرگسالان نیز میتوانند این جراحی را انجام دهند.
ورزش و فیزیوتراپی
در ادامه با چند تمرین ورزشی که میتواند به بهبود موقعیت قفسه سینه کمک کند اشاره خواهیم کرد ولی توصیه میکنیم که ابتدا پیش از انجام هرگونه تمرین ورزشی تحت نظر یک فیزیوتراپ قرار بگیرید. با کمک یک درمانگر، بیمار یاد میگیرد تا فشار را در نواحی هدف به منظور باز کردن قفسه سینه کاهش دهد. این تکنیک به همراه تکنیکهای دیگر فیزیوتراپی برای میان تنه تحریک قفسه سینه را افزایش داده و فرو رفتگی این ناحیه را کاهش خواهد داد. تکنیکهای آرامش بخش دیافراگم و درمان دستی که به منظور بهبود تحرک قفسه سینه انجام میشود، تأثیر تمرینات ورزشی و باز شدن قفسه سینه را افزایش خواهد داد.
تمرینات آرامش بخش دیافراگم
دیافراگم اصلیترین عضله تنفسی است، این پرده به دو قسمت (راست و چپ) تقسیم میشود که قفسه سینه را از احشاء شکمی جدا میکند. این عضله صاف دارای یک تاندون مرکزی و بخش فیبری است و همچنین با چند پرده ماهیچهای به ستون فقرات متصل میشود. فیبرهای ماهیچه یک رخنه در اطراف خارجی و جلوی قفسه سینه دارند که شما باید ماهیچه را برای آرام شدن به داخل آن وارد کنید. آرام کردن این عضله تحرک قفسه سینه را افزایش داده و امکان اصلاح پوسچر بهتری را به وجود خواهد آورد.
این تمرین ورزش از سه مانور تشکیل شده که در هنگام بازدم انجام میشود و در هر صورت دردناک است.
موقعیت بیمار به صورت درازکش رو به آسمان است با پاهای خم شده به گونهای که تمام ستون فقرات در حالت غیرفعال قرار گرفته و روی زمین استراحت کند.
ماساژ
- هر دو دست خود را زیر دندههای خود در مرکز قفسه سینه قرار دهید، این تمرین را با نوک انگشتان خود انجام دهید.
- این حرکت، ماساژ نرم و دایرهای پرده دیافراگم از ناحیه مرکزی به دو طرف بدن در طول دندهها است تا جایی که دندهها احساس میشوند.
- ماساژ با بازدم شروع میشود، هوا هیچ بخشی از پرده دیافراگم را درگیر نمیکند و با فشار نرم دستها تخلیه میشود.
کشیدن دست در عرض بدن
- با قرار دادن دستها در همان موقعیت قبلی زیر دندهها در مرکز قفسه سینه این مانور آغاز میشود ولی این بار از دو یا سه انگشت استفاده میکنیم.
- با فشار نرم از مرکز قفسه سینه به سمت پهلوها با نوک دو یا سه انگشت یک “خط” موازی با دندهها میکشیم.
- در حین بازدم سه بار این مانور تکرار میشود.
کشیدن دست در طول شکم
با قرار دادن دو یا سه انگشت از هر دو دست زیر دندههای خود، این بار به سمت ناف، سه خط عمودی از زیر دندهها به سمت ناف کشیده میشود. اولین خط از مرکز، خط دوم از میانه دندهها و سومین خط از انتهای دندهها به سمت ناف کشیده میشود تا یک الگوی پرهای به سمت ناف شکل گیرد. این خطوط را هنگام بازدم به سمت ناف بکشید.
بعد از این تمرین، تغییرات قابلتوجهی در تنفس و آزادی قفسه سینه احساس خواهید کرد. همچنین، علاوه بر بهبود احساس تورفتگی یا فرو رفتگی قفسه سینه، مهم است که به صورت ذهنی ناحیه قیفی شکل قفسه سینه را تصور کرده و تحرک و باز شدن آن را احساس کنید. بیمار میتواند یک دست خود را در ناحیه فرو رفته قفسه سینه قرار دهد و سعی کند افزایش تحرک در این ناحیه را احساس کند. یک روش خوب برای تصور کردن این ناحیه این است که تصور کنید یک بادکنک داخل قفسه سینه خود دارید که با عمل دم این بادکنک باد میشود. اگر دست خود را روی قفسه سینه قرار دهید و افزایش حرکت در قفسه سینه را با دست خود نیز حس کنید، این تمرین بسیار مفید و لذت بخش خواهد بود.
تمرینات تحرک قفسه سینه
- بیمار در همان وضعیت به پشت میخوابد و زانوهای خود را خمیده نگاه میدارد.
- این تمرین شامل بغل کردن خود است به گونهای هر دو دست تیغههای شانه را دربرگرفته و احساس کنید که چگونه این کار قفسه سینه را حرکت میدهد.
- دستها را از تیغه شانهها به سمت پایین حرکت دهید.
حرکت را کند و با آرامش انجام دهید تا هر لحظه در هر ناحیه حرکت دندهها را حس کنید، به این طریق میتوانید تمرکز خود را در ناحیهای بگذارید که حرکت دادن دندهها دشوار است. تنفس در این تمرین همچون تمرین قبلی لحاظ نمیشود ولی توصیه میکنیم که بعد از انجام تمرین تغییرات قفسه سینه را حس کنید.
تمرینات کششی
این تمرین به منظور بهبود پوزش و ظاهر بدن، بر اساس قابلیت بالا تنه برای تولید کشش در انحنای ستون فقرات طراحی شده است. این تمرین از دشواری بیشتری برخوردار است و میتوان آن را در حالتهای مختلف از جمله درازکش، نشسته و ایستاده انجام داد.
در ادامه، روش انجام این تمرین تنها در حالت درازکش و با قرار گرفتن روی پشت به سمت آسمان توضیح داده میشود، زیرا در این حالت، انجام تمرین به طور راحتتر امکان پذیر است. در دو حالت دیگر، انجام این تمرین بسیار سختتر است و تنها باید با کمک یک متخصص انجام گیرد.
- بیمار با زانوهای خمیده در حالت درازکش میخوابد و ستون فقرات خود را کاملاً آزاد روی زمین قرار میدهد. بدون فشار وارد کردن دستها روی لگن و آرنجها روی زمین قرار میگیرد.
- بیمار چند دقیقه در همین حال دراز میکشد تا تنفس خود را تنظیم کرده و توجه خود را به قسمت فرورفته قفسه سینه معطوف میکند تا تحرک آن را افزایش دهد، “گویی که یک بادکنک را در قسمت قیفی شکل قفسه سینه خود باد میکند.”
- حرکت را با یک کشش مداوم شروع کنید و لگن خود را با انقباض خفیف عضلات شکمی در جای خود ثابت نگاه دارید، ماقب باشید که فشار را در قسمت پایینتنه خود افزایش دهید.
میتوان با قرار دادن بخشی از کف دستها روی پاها ثبات لگن روی زمین را افزایش داد. در همین حالت بمانید و با هر بار تنفس کشش مورد نیاز را به دست آورید. میتوان با بازتر کردن آرنجها کشش را افزایش داد تا قفسه سینه بیش از پیش باز شود، با این کار عضلات اعضای بالاتنه و قفسه سینه کش خواهد آمد. این تمرین ورزشی سریعاً افزایش مییابد تا وقتی که دیگر جایی برای کش دادن عضلات باقی نماند. بنابراین عضله به کشش عادت کرده و عضلهای سالمتر خواهید داشت.
میتوانید برای انجام دادن این تمرین ورزشی از یک آینه کمک بگیرید تا تغییرات در پوسچر خود را ارزیابی کنید، این کار باعث افزایش افزایش تحرک در فرورفتگی قفسه سینه میشود.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و رزو نوبت با شماره ۰۹۱۲۸۴۴۴۹۹۰ تماس بگیرید
