نوروما یک بیماری پیچیده است که تشخیص آن ممکن است مدتی طول بکشد، زیرا ممکن است در ابتدا شباهت‌های زیادی با مشکلات دیگر در اندام تحتانی داشته باشد.
در اکثر موارد (حدود ۷۰٪)، نوروما به درمان‌های غیرجراحی پاسخ می‌دهد. مدت‌زمان بروز علائم در فرد می‌تواند نقش مهمی در پاسخ به درمان‌های غیرجراحی داشته باشد. به‌طورکلی، هرچه علائم طولانی‌تر، درجه ضخیم شدن و تورم فیبر عصبی بیشتر باشد، خطر نیاز به درمان‌های بیشتر و مداخلات تهاجمی‌تر مانند تزریق و جراحی، بیشتر خواهد بود. بنابراین، در صورت وجود هرگونه درد پایین پا یا درد کف پا، به ویژه اگر این درد با پوشیدن کفش یا هنگام انجام فعالیت‌هایی که وارد شدن وزن بر روی پا را شامل می‌شود، مهم است که به پزشک مراجعه کنید.
مورتون نوروما چیست؟
مورتون نوروما به مشکلی در یکی از اعصاب پا برمی‌گردد، معمولاً در بین قسمت‌های انتهایی استخوان متاتارس ۲ و ۳ یا ۳ و ۴ رخ می‌دهد. این امر معمولاً باعث درد و سوزش در انگشتان دوم، سوم یا احتمالاً چهارم می‌شود. نوروما یک بافت فیبری یا تومور (در این مورد خوش‌خیم) در یک عصب است. در بیماری مورتون نوروما، یک نورومای (توده) خوش‌خیم در یکی از اعصاب کف پا که به انگشتان می‌رسد وجود دارد، این امر باعث فشرده شدن عصب می‌شود. برای درک بهتر اینکه واقعاً مورتون نوروما چیست، بهتر است یک نگاه اجمالی به آناتومی کف پا بیندازیم تا بتوانیم ایده روشنی از اصطلاحات مورد استفاده داشته و متوجه شویم که چگونه این آناتومی با علائم و علل مورتون نوروما ارتباط دارد.
اول باید بگوییم که کف پا ساختار کاملاً پیچیده‌ای دارد و متخصصان پا ۳ سال را صرف مطالعه آن کرده‌اند، بنابراین مطالب ارائه شده در اینجا، فقط یک نگاه گذرا به این استخوان‌ها است! در قسمت اول پا (نزدیک‌ترین نقطه به مچ پا) استخوان‌های تارسال وجود دارد و سپس ۵ استخوان متاتارسال از آن‌ها به سمت انگشتان پا کشیده می‌شوند (۵ استخوان برای ۵ انگشت!). اولین استخوان متاتارسال به ساختار انگشت شست تبدیل می‌شود و پنجمین استخوان متاتارسال به انگشت کوچک انگشت و همین‌طور بقیه‌ی انگشتان … در انتهای استخوان‌های متاتارسال، سرهای متاتارس (بندهای انگشتان پا) وجود دارد و سپس انگشتان تشکیل می‌شوند (این استخوان‌ها فالانژ نامیده می‌شوند). سرهای متاتارس یک قسمت کلیدی از آناتومی پا هستند زیرا در قسمت زیرین (کف پا) در این نقطه “توپی” زیر پا قرار دارند. در بین هر یک از استخوان‌های متاتارس یک عصب قرار دارد (عصب کف پا) که به عضلات و مفاصل انگشتان پا سیگنال حسی و احساس می‌دهد. این یکی از اعصاب کف پا است که در شرایط مورتون نوروما فشرده و تحریک می‌شود و سپس درد و احساس سوزن سوزن شدن مرتبط با آن بروز می‌کند.
علائم مورتون نوروما چیست؟
به‌طورکلی مورتون نوروما باعث درد یا تیر کشیدن یا احساس سوزن سوزن شدن در یک یا گاهی اوقات در چند انگشت پا می‌شود. در برخی موارد، این علائم همیشه وجود دارد، اما در بیشتر بیماران فقط در هنگام راه رفتن یا دویدن ایجاد می‌شود. پوشیدن کفش‌های تنگ و خشک مخصوصاً در اطراف توپی کف پا، باعث تحریک برخی چیزها در افراد مبتلا به مورتون نوروما می‌شود، زیرا این باعث فشرده شدن عصب بین استخوان‌های پا می‌شود.
چه کسانی ممکن است به بیماری مورتون نوروما مبتلا شوند؟
هر کسی در هر سنی ممکن است به بیماری مورتون نوروما مبتلا شود، اما به نظر می‌رسد که این بیماری بیشتر زنان میانسال و دوندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد (احتمالاً به دلیل فشار بیش‌ازحدی که به خاطر پوشیدن کفش‌های پاشنه‌بلند و دویدن به انگشتان پا وارد می‌شود). مطمئناً مورتون نوروما در افرادی که زمان زیادی را روی پاهای خود می‌ایستند شیوع بیشتری دارد.
دلایل ابتلا به مورتون نوروما
همانند بسیاری از مشکلاتی که در حوزه‌ی فیزیوتراپی دیده می‌شود، دلایل دقیق ابتلا به مورتون نوروما کاملاً شناخته شده نیستند. این احتمال وجود دارد که وارد آوردن فشار زیادی به قسمت جلوی پا و در نتیجه فشرده سازی عصب کف پا در بین استخوان‌های کف پا با پوشیدن کفش‌های نازک یا خیلی تنگ می‌تواند دلیل ایجاد کننده آن باشد. مطمئناً منطقی به نظر می‌رسد که پوشیدن کفش پاشنه بلند فشار بیشتری را به این قسمت وارد کند و این افزایش فشار باعث تحریک یکی از اعصاب کف پا می‌شود. این مسئله به تدریج به مورتون نوروما تبدیل می‌شود.
درمان مورتون نوروما
چند گزینه درمانی برای مورتون نوروما وجود دارد که بسته به شدت علائم، هدف اصلی آن کنترل مدیریت علائم است. در زیر یک راهنمای تقریبی برای اینکه چگونه یک بیمار معمولی می‌تواند علائم مورتون نوروما را کنترل کند، آورده شده است.
ارزیابی و تشخیص مورتون نوروما
اگرچه این کار بدیهی به نظر می‌رسد، اما نقطه شروع هر بحث در مورد درمان مورتون نوروما، در واقع ارزیابی و تشخیص آن است زیرا چندین بیماری وجود دارد که ممکن است علائم مشابهی با مورتون نوروما داشته باشد و لازم است با بررسی دقیق علائم احتمال ابتلا به هر یک از آن‌ها رد شود. اطمینان از اینکه شما به مورتون نوروما مبتلا هستید یا خیر، اولین قسمت از روند درمان است.
تغییراتی در کفش
پس از تشخیص، معمولاً اولین کار برای درمان مورتون نوروما، تنظیم و تغییراتی در کفش برای کاهش فشار از روی عصب است. این کار را می‌توان به‌سادگی با نپوشیدن کفش‌های تنگ یا خصوصاً کفش‌هایی که باعث افزایش فشار در اطراف توپی کف پا می‌شوند انجام داد. معمولاً در مواردی که علائم خفیف بیماری تشخیص داده شده باشد، این تغییرات می‌توانند به خوبی اثر کنند. غالباً در هنگام صحبت با بیماران، آن‌ها واقعاً آگاه خواهند شد كه پوشیدن نوع خاصی از کفش‌ها باعث تحریک مورتون نوروما می‌شود.
کفی طبی / ارتز
استفاده از کفی‌های طبی در کفش برای کاهش فشار بر روی اعصاب توپی کف پا می‌تواند به تسکین علائم مورتون نوروما کمک کند، به ویژه در افرادی که علائم آن‌ها هنوز خفیف است. انواع مختلفی از کفی‌های طبی برای فروش در اینترنت موجود است، که هدف آن‌ها برداشتن فشار از ناحیه‌ای است که عصب کف پا تحت فشار قرار دارد و ممکن است علائم مورتون نوروما را ایجاد کند.
استراحت
استراحت و استفاده کمتر از پا آسیب دیده ممکن است به طور چشمگیری علائم مورتون نوروما را کاهش دهد. پس از مدتی، می‌توان سطح فعالیت‌ها را به آرامی افزایش داد. این یک راه‌حل ساده و کارآمد است، اما در برخی موارد ارزیابی فیزیوتراپی لازم است تا تعیین شود که آیا نیاز به روش‌های درمانی دیگر وجود دارد یا خیر.
تزریق استروئید
در صورتی که روش‌های محافظه‌کارانه موثر نبودند، تزریق استروئید ممکن است گزینه بعدی برای درمان مورتون نوروما باشد. این تزریق در ناحیه عصب مورتون در پا انجام می‌شود و هدف آن کاهش التهاب عصب است.
ورزش
کشش
کشش بافت همبند در کف پا می‌تواند به کاهش استرس و فشار وارد شده به عصب نوروم کمک کند. برای بهره‌مندی بیشتر، هر کشش باید حداقل ۱۰ ثانیه نگه داشته شود.
برای انجام کشش فاسیای پلانتار (نیام کف‌پایی) با دست، پاشنه پا را در یک دست بگیرید. دست دیگر خود را زیر توپی کف پا و انگشتان خود قرار دهید. به آرامی جلوی پا و انگشتان خود را به سمت عقب بکشید و در پایین کف پا یک کشش ایجاد کنید.
کشش روی دیوار نیز می‌تواند به شل شدن بافت همبند کمک کند. رو به روی یک دیوار بایستید، در حالی که پاها به اندازه عرض شانه از هم فاصله دارند. دستان خود را تا ارتفاع شانه بر روی دیوار قرار داده و پای راست را یک قدم به عقب ببرید و آن را در حدود دو یا سه طول پا در پشت پای چپ قرار دهید. پاشنه پاهایتان را روی زمین نگه دارید، زانوهای خود را خم کنید و به طرف دیوار خم شوید.
غلتاندن بطری زیر پا نیز می‌تواند باعث کشش در کف پا و کاهش التهاب شود. یک بطری شیشه‌ای یا پلاستیکی پر از یخ را در زیر کف پای خود به عقب و جلو بغلتانید. بطری شیشه‌ای سفت و محکم است، بنابراین مقاومت خوبی دارد، در حالی که یک بطری پر از یخ به خاطر سرمایی که دارد، مزیت بیشتری برای کاهش التهاب را فراهم می‌کند.
کشش کف پا با حوله یک حرکت کششی است که با استفاده از کمکی انجام می‌شود. روی زمین بنشینید و پای خود را صاف در مقابل خود بکشید. توپی کف پا را در وسط حوله قرار دهید. هر دو انتهای حوله را بگیرید و جلوی پای خود را به سمت عقب و به سمت ساق پا بکشید.
تقویت
- تمرین به فرم هشتی به تجهیزات اضافی نیاز ندارد. برای انجام این کار، انگشت شست خود را هدایت کنید و یک الگوی شکل هشت را با پای خود کامل بکشید. به این صورت پای خود را در مسیر بزرگترین دامنه حرکتی که توانایی آن را دارید حرکت می‌دهید.
- تمرین الفبا نیز به تجهیزات خاصی نیاز ندارد و می‌تواند در هر جایی انجام شود. انگشت شست خود را هدایت کنید و حروف الفبایی را با کف پا در هوا بنویسید.
- تمرین با حوله شامل چند گزینه مختلف می‌شود که می‌توانید آن‌ها را امتحان کنید. یک حوله را صاف بر روی زمین قرار دهید. کف پای خود را روی انتهایی از حوله که نزدیک به خودتان است قرار دهید. با استفاده از انگشتان پا حوله را به سمت خود بکشید. برای دشوارتر کردن این تمرین، می‌توانید وزنه‌ای روی انتهایی از حوله که دورتر از خودتان است قرار دهید.
تمرینات تعادلی
تعادل بهتر، توانایی شما را در انجام فعالیت با بیومکانیک‌های بهبود یافته یا حرکت مناسب افزایش می‌دهد. این ممکن است فشار وارد شده به نوروم را کاهش دهد که باعث ایجاد درد می‌شود.
- برای انجام تمرین تعادل روی یک پا تا جایی که توانایی دارید روی یک پا بایستید و تعادل خود را حفظ کنید. بهتر است برای اطمینان، این حرکت را در کنار یک دیوار یا پیشخوان انجام دهید تا در صورت لزوم بتوانید به آن تکیه کنید. می‌توانید با حرکت دادن پای مخالف یا بستن چشم، سختی تمرین را افزایش دهید. وقتی تعادلتان را بهتر توانستید کنترل کنید، می‌توانید هر دوی این‌ها (حرکت دادن پای مخالف یا بستن چشم) را همزمان انجام دهید.
- تمرین ایستادن روی شست پا، نیز حالات متنوعی دارد که می‌توانید آن‌ها را امتحان کنید. برای انجام این تمرین، بایستید و پاها را به اندازه عرض شانه از هم باز کرده و روی انگشتان پا خود را بلند کنید. برای افزایش دشواری تمرین، می‌توانید این تمرین را با چشمان بسته انجام دهید.
جراحی
در نهایت اگر تمام گزینه‌های درمانی دیگر برای درمان مورتون نوروما تأثیر خوبی نداشته باشند، جراحی برای برداشتن عصب نوروم در نظر گرفته می‌شود. این عمل پس از ارجاع پزشک عمومی به یک متخصص و سپس انجام جلسه‌ی مشاوره برای بحث در مورد گزینه‌های جراحی انجام می‌شود.
