از دست دادن ناگهانی پا میتواند یک واقعهی انقلابی در زندگی انسان باشد، و این تجربه میتواند برای فردی که به تازگی یکی از اعضای بدن خود را از دست داده است، دشوار باشد. فردی که دچار نقص عضو شده، نه تنها باید مشکلاتی روحی و احساسی که با از دست دادن عضو، تجربه میکند را کنترل کند، بلکه باید دوباره راهرفتن را نیز یاد بگیرد. بسیاری از این افراد، لحظات دشواری برای یافتن انگیزه بلند شدن و برداشتن اولین قدمهای خود در راه توانبخشی و دوباره راهرفتن دارند. ولی این امر بسیار مهم است که در اسرع وقت فیزیوتراپی را آغاز کنند، تا بتوانند قدرت خودرا بالا برده و ورم بدن خود را در حداقل میزان ممکن نگهدارند. استفاده از یک پای مصنوعی متناسب با شرایط شخصی که دچار قطع عضو شده، راه مقابله با محدودیتهای ناشی از قطعی عضو است.
نحوه ایستادن و راه رفتن با پای مصنوعی
اولین پای جدید شما
اولین پروتزی که برای بسیاری از افراد دچار نقص عضو استفاده میشود، یک فرم پروتز متغیر با قابلیت تورم برای راهرفتن است، که کمککننده تحرک نقص پا یا به اختصار PPAM نامیده میشود، که اغلب همراه با عصا استفاده میگردد. هدف دستگاه کمکی متورمشونده این است که شما را به فشار آوردن بر پروتز متورم شونده خود، و راه رفتن، درحالی که از میلههای عمودی توانبخشی یا عصا استفاده میکنید، عادت دهد. اگرچه زمان زیادی را صرف قدم برداشتن با عصا میکنید، مهم است که خود را با ایستادن و وارد کردن فشار بر پروتز جدیدتان آشنا کنید.
تناسب کلید اصلی است
درحالی که با پای جدید خود هماهنگ میشوید، به یاد داشته باشید که این یکی از مهم ترین بخشهای این روند است! هماهنگی ایمن و راحت بین پای شما و سر اتصالی پروتز، امر مهمی در استفادهی روزانه موفق است.
نگهداری درست نیز در عملکرد متناسب پروتز شما تاثیر میگذارد. سر اتصالی پروتز را مرتبا تمیز کنید تا پوستتان اذیت نشود، و حتما هنگام بیرون رفتن، وضعیت هوا را درنظر بگیرید.
تحمل وزن
بعد از آنکه پروتز شما به درستی با عضو قطع شده شما متناسب شد، آمادهی وارد کردن مقداری از وزن خود بر آن خواهید بود. این سختترین بخش یادگیری دوباره راهرفتن است. برای خیلی از افراد، این طاقتفرسا ترین بخش از کل این تجربه است، زیرا به اندازه کافی از وارد کردن وزن خود بر پروتز، حین راهرفتن، مطمئن نیستند.
یک راه برای بدست آوردن اعتماد بنفس این کار، استفاده از عصاهای توانبخشی و کنترل وزن خود با دستها است. بعد از مدتی، میتوانید تنها از یک دست خود برای کنترل وزنتان استفاده کنید، و به مرور شروع به واردکردن وزن بیشتر بر پروتز خود میکنید. اگر پای خود را از بالای زانو از دست دادهاید، چالش یادگیری راه رفتن با پروتز زانوی اضافه شده را نیز خواهید داشت؛ اما این روند ذاتا یکسان است. شما روزانه وزن بیشتری را روی پروتز خود تحمل میکنید تا درنهایت، خودتان راه بروید.
راه رفتن یکطرفه
وقتی به ایستادن روی پروتز عادت کنید، شروع به انجام تمرین پیادهروی یکطرفه خواهید کرد. تمرین پیادهروی شامل نگهداشتن عصای توانبخشی یا یک تکیهگاه مطمئن دیگر با دودست، واردکردن وزن بر پای سالم؛ کشیدن پای دچار مشکل به یک طرف و انتقال وزن خود به آن پا، کشیدن پای سالم جلوی پای دیگر و سپس تکرار این روند است. تا زمانی که پزشک از شما بخواهد ادامه ندهید. تلاش کنید تا این تمرین را مانند ایستادن، بدون گرفتن تکیهگاه انجام دهید.
راه رفتن با پای مصنوعی
ایستادید، با کمک عصا پیادهروی کردید، و حالا نوبت آن است تا چیزی که تمرین را برای آن آغاز کردهاید را انجام دهید: راه رفتن. برای کسانی که تابحال از عصا استفاده کردهاند، راهرفتن با پروتز پا ممکن است کمتر ناآشنا بنظر برسد. وقتی شروع به تمرین راهرفتن با پایمصنوعی کنید، پروتز، و نوع واردکردن وزنتان بر آن، بیشتر شبیه استفاده از عصا است. بین دو عصای توانبخشی بیاستید، هر دست را روی یک عصا قرار دهید و با پایمصنوعی خود قدم به جلو بگذارید. وزنتان را بر روی پای مصنوعی واردکنید، با پای سالم قدم به جلو بردارید، و در پایان پای سالمتان را قبل پای مصنوعی قرار دهید. سپس، وزنتان را به پای سالم انتقال دهید، همین کار را بار دیگر با پایمصنوعیتان انجامدهید و تکرار کنید. نکتهی مهم راهرفتن بر روی پای مصنوعی آن است که یادتان باشد همانطور راه بروید که درحالت عادی راه میرفتید، ولی نسبت به اینکه وزن را بر کدام پا وارد میکنید هوشیارتر باشید، درحالی که مواظب نگهداشتن تعادلتان نیز هستید. همانطور که در بالا اشارهشد، درحین ایستادن و پیادهرفتن، باید استفاده از دستان و انگشتانتان را کاهش دهید و بدون کمک عصا و یا دستگاههای ثباتدهنده، شروع به راهرفتن کنید.
پلهها، شیب رو به بالا و پایین
اگرچه بر راهحلها و پیشرفتهای جدید با هدف حل مشکلات کار میشود، اما اکثر مفاصل زانوی پاهای مصنوعی بر زاویه راست تنظیم شدهاند. بدین معنا که زانو و پای شما در وضعیتی هستند که انگار ایستادهاید. به همین علت، بالا و پایین رفتن از پلهها، شیبهای رو به بالا یا پایین میتواند برای فرد معلول، طاقتفرسا و دردناک باشد. بخاطر زاویهی مفصل زانو، بالا و پایین رفتن از پلهها، شیبهای رو به بالا و رو به پایین، نیازمند تعادل و مراقبت زیاد است، تا به جلو یا عقب نیافتید. برای اطمینان از اینکه پای شما هنگام بالا یا پایین رفتن محکم است، تا حد امکان وزن خود را بر آن بیاندازید تا مطمئن شوید هنگام گذاشتن پای سالم را بر زمین، جدا نشود، مطمئن شوید که درتمام مدت تعادل خودرا حفظ میکنید و درصورت موجود بودن از نرده استفاده کنید.
۵ نکته برای لذت بردن بیخطر از زمستان با پای مصنوعی
قبل از گام برداشتن دقت کنید
هیچ کسی از لیز خوردن روی یخ مصون نیست، پس «هشدار» نامی است که ما برای بازی راه رفتن با پایمصنوعی در زمستان انتخاب کردهایم. اطمینان حاصل کنید که جلو را بدقت نگاه کنید تا بتوانید به مقصد مدنظرتان برسید. اگر میتوانید تا حدامکان از مسیر لیز و یخزده، یا تودهی عظیم برف دوری کنید؛ بهتر است که از کنار آنها حرکت کنید. همینطور مطمئن شوید تا از مزیت نرده و هر تکیهگاهی برای دست، استفاده ببرید.
هرچه بیشتر در زمستان راه بروید، حساسیت بیشتری نسبت به چگونگی کنترل پروتز و گامهایتان نسبت به انواع برف و یخ پیدا خواهید کرد. با هر قدم، وزنتان را به آرامی توزیع کنید و تلاش کنید تا محکم بیاستید. در هنگام راهرفتن از بین برف با عمق زیاد، تا جایی که میتوانید پاها را بالا بیاورید تا از افتادن در هر قدم جلوگیری کنید.
هنگامی که احتمال وجود یخ هست، بهآرامی راه بروید. همانطور که میدانیم گاهی اثر یخ در کناره راهها غیرقابل تشخیص است. با هر قدم بر روی یخ اطمینان حاصل کنید که کاملا پایتان را روی زمین قرار دادهاید تا از لیز خوردن جلوگیری کنید. مراقب سریع راهرفتن بر روی مسیرهای یخی که با نمک پوشانده شدهاند، باشید، زیرا اگر خیلی سریع راهبروید یخ میتواند پروتز شما را از تعادل خارج کند.
چکمهی مناسبی را انتخاب کنید
قربانی کردن ایمنی و کارکرد برای استایل پوشش، میتواند شما را با کفش زمستانی خود به دردسر بیاندازد. چکمهها دارای لژهای سختی هستند که راحتی کمتری را فراهم میکنند. لژهای لاستیکی بهترین گزینه برای جلوگیری از لیز خوردن هستند و حتی میتوانید از وسایل ایجاد کننده اصطکاک زمستانی برای چکمه خود استفاده کنید.
همچنین شما میتوانید چکمههایی را تهیه کنید که از اندازهی معمول پای شما، نیم سایز بزرگتر هستند. اندازه بزرگتر باعث میشود پوشاندن چکمه به پای مصنوعی راحتتر باشد، حتی میتواند فضای کافی برای قرار دادن یک پد، جهت از بین بردن اختلاف قد بین پاها را نیز در اختیارتان بگذارد.
یک عصا تهیه کنید
اطمینان بیش از حد به خود، دردسر به همراه میآورد. اگر احساس میکنید هنگام راهرفتن در هوای سرد زمستانی، نیازمند پشتیبانی بیشتر هستید و در استفاده از پای مصنوعی تازهکار هستید، برای استفاده از عصا یا چوب دستی معذب نباشید. ایمنی بهتر از حسرت خوردن است. همچنین میتوانید براساس نیازتان از انواع سرعتگیرهای زمستانی استفاده کنید.
شکوهمند بیافتید
پای مصنوعی، شمارا نسبت به لیز خوردن مستعدتر میکند؛ پس هوشیاری خود را برای افتادن بیخطر آماده کنید. سقوط بیخطر مستلزم تمرین است و همچنین چیزی است که شما باید هنگام توانبخشی روی آن کار کنید.
در هنگام افتادن تلاش کنید تا انعطاف خود را حفظ کرده و مفاصل خود را خم کنید. سقوط روی دست صاف شده، به راحتی شما را به سوی شکستگی بازو، دست یا انگشت سوق میدهد. در صورت امکان سعی کنید هنگام افتادن غلت بزنید، تلاش کنید تا به پشت بیافتید و از وارد شدن ضربه به سر یا لگن خود جلوگیری کنید.
شاید پروتز گران باشد، ولی بگذارید پروتز قبل از خود شما صدمه را جذب کند.