پروتز چشم شما طوری طراحی شده‌‌است که در صورت مراقبت صحیح، سال‌های زیادی میتوانید از آن استفاده کنید. هرچه بهتر از آن استفاده کنید، ماندگاری آن بیشتر می‌باشد.
به‌منظور جلوگیری از تحریک چشم، مراقبت از پروتز و کاسه چشم امری بسیار ضروری می‌باشد. زمانیکه چشم شما آزرده می‌گردد (در صورت قرمزی و تورم چشم) و یا درصورتیکه پروتز چشمتان کثیف شده‌باشد، باید پروتز و کاسه چشم را تمیز کنید. هر ۶ ماه یکبار برای معاینه، به چشم‌پزشک (متخصص پروتز چشم) مراجعه کنید. پزشک متخصص پروتز را تمیز کرده و هرگونه آلودگی که بهمرور زمان روی پروتز به‌وجود آمده است، را از بین می‌برد.
نحوه قراردادن پروتز در چشم
- ابتدا، دستان خود را به‌طور کامل بشویید.
- حوله‌ای نرم و تمیز جلوی خودتان قرار دهید، تا پروتز درصورت افتادن آلوده نگردد. همچنین میتوانید بااستفاده از اشک مصنوعی، پروتز را کمی چرب کنید تا راحت‌تر در چشم قرار بگیرد.
- به‌هنگام قراردادن پروتز در محل موردنظر، سعی کنید به‌سمت پایین نگاه کنید؛ این عمل کاسه چشم را کاملا باز میکند و بدین‌ترتیب پروتز راحت‌تر جاگذاری می‌گردد.
- درحالیکه پروتز در دست دیگر شما قرار دارد، پلک بالا را به‌کمک انگشت شست یا اشاره بالا بکشید. سپس لبه‌بالایی پروتز را زیر پلک جاگذاری کنید.
- پلک بالا را رها کنید و با استفاده از همان دست، پلک پایینی را به‌آرامی پایین بکشید.
- به‌آرامی قسمت پایینی پروتز را داخل کاسه چشم قرار دهید و اجازه دهید جا بیفتد.
درصورتیکه به‌هنگام قرار دادن پروتز دچار مشکل می‌شوید، میتوانید از ابزار ساکشن نیز استفاده کنید. از پزشک بخواهید این ابزار را به شما بدهد.
نحوه برداشتن پروتز از چشم
- حوله‌ای نرم و تمیز جلویتان پهن کنید.
- به‌هنگام برداشتن پروتز، به سمت بالا نگاه کنید تا بدین‌ترتیب کاسه چشم کاملا باز شود.
- دستتان را زیر چشم نگه‌دارید تا پروتز پس از برداشتن در آن قرار بگیرد.
- پلک پایینی را به‌سمت بینی بکشید.
- همزمان با فشاردادن، انگشت اشاره را در امتداد پلک پایینی به‌سمت بیرون بچرخانید.
- پروتز از محل خود درآمده و در دست شما قرار می‌گیرد.
لازم است بدانید به‌ندرت و تنها برای تمیز کردن، لازم است پروتز را در بیاورید.
نحوه تمیزکردن پروتز
میتوانید در تمام ساعات شبانه‌روز از پروتز چشم استفاده کنید. میتوانید پروتز را هنگام قرار گرفتن درون کاسه چشمتان یا هنگام خارج کردن آن، به‌صورت دوره‌ای شستشو دهید، اما بهتر است تا حد امکان آن را از چشمتان درآورده نکنید.
هنگام شستن پروتز درون چشمتان، میتوانید از یک سرمه نمکی استفاده کنید. برای این کار، قطرات سرمه را روی پروتز چکانده و آن را بشویید.
وقتی پروتز را از چشمتان درآورده‌اید، میتوانید از صابون و آب گرم برای شستن آن استفاده کنید. هیچ‌گاه از برس یا ابزارهای دیگر برای شستن پروتز استفاده نکنید، زیرا ممکن است سطح پروتز خراشیده شود. همچنین از الکل هم استفاده نکنید، زیرا ممکن است به پروتز آسیب بزند.
اگر پروتز از دستتان بیفتد، ممکن است سطح آن خراشیده شود؛ در این صورت باید به پزشک متخصص مراجعه کنید تا آن را ترمیم کند. بنابراین باید مراقب باشید. همچنین باید بدانید که اگر برای مدت‌های طولانی از پروتز استفاده نمیکنید، باید آن را در آب نگه‌دارید.
درمورد راحتی استفاده از پروتز چه میدانید؟
هنگام استفاده اولیه از پروتز چشم، ممکن است در ناحیه چشم احساس ناراحتی کنید، اما با گذشت زمان این حساسیت کاهش خواهد یافت. در اکثر موارد، عملکرد غدد و مجاری اشک چشم شما توسط پروتز تحت تأثیر قرار نخواهد گرفت و تنها ممکن است به دلیل عواملی مانند باد، سرما، آلرژی، دما یا آلودگی دست‌ها، مقدار ترشحات چشمتان کمی افزایش یابد. در این موارد، بهتر است اقدام به تغییر پروتز نکنید. اگر مقدار ترشحات بیشتر شود و چشم آزرده شود، باید پروتز را تمیز کنید.
اگر احساس خشکی در چشمتان دارید، میتوانید از داروخانه‌ها اشک مصنوعی تهیه کنید. گاهی خراشیدگی روی پروتز ممکن است منجر به افزایش ترشحات چشم شود. اگر کاسه‌چشم به هر دلیلی تغییر کند، احتمالاً پروتز نامناسب شده است و می‌تواند باعث افزایش ترشحات چشم شود. در این صورت، پزشک متخصص می‌تواند پروتز را ترمیم کرده و مجدداً شما میتوانید از آن استفاده کنید.
نگهداری از پروتز
شما باید حداقل سالی یکبار، به پزشک متخصص مراجعه کنید. پزشک متخصص پروتز، آنرا تمیز میکند تا مثل روز اول شود؛ علاوه‌براین سازگاری پروتز با چشم و کاسه چشم نیز مورد بررسی قرار می‌گیرد. این معاینه حدودا سی دقیقه طول خواهد کشید و ارزش آن را دارد که از پروتزتان به‌درستی نگهداری کنید.
استفاده روزانه از پروتز
مدتی زمان لازم است تا کاسه چشم با پروتز سازگار شود. در روزهای اول، بهتر است روزانه چند ساعت از پروتز استفاده کنید و بهمرور زمان، آن را افزایش دهید. اگر پروتز را روی چشمتان استفاده میکنید، فرایند سازگاری کمی بیشتر می‌باشد. به‌هرحال پزشک متخصص می‌تواند تشخیص دهد چه‌چیزی مناسب شماست.
در ابتدا ممکن است پلک‌هایتان به‌سختی با پروتز هماهنگ شوند و قرارگیری پروتز در کاسه چشم کمی دشوار باشد. بهمرور زمان این مشکل نیز برطرف خواهد شد. لازم است به‌هنگام پاک‌کردن و مالیدن چشم‌هایتان، مراقبت کنید. بهتر است چشم را از لبه خارجی به سمت گوشه داخلی پاک کنید، درغیراینصورت ممکن است بر اثر پاک کردن پروتز بیفتد.
به‌هنگام شنا کردن، بهتر است از عینک استفاده کنید. چشمان شما نیاز به مراقبت دارند، بنابراین باید از عینک ایمنی استفاده کنید.
چه‌زمانی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید؟
در صورت بروز هریک از مشکلات زیر باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.
- پروتز شما دیگر مانند گذشته مناسبتان نیست.
- پروتز خراش برداشته یا روی سطح آن ترکی ایجاد شده است.
- کاسه چشم متورم، قرمز، آزرده شده و احساس درد دارید؛ و نمی‌توانید پروتز را در کاسه چشم قرار دهید.
سوالات متداول
آیا در طول شب باید پروتز چشم را دربیاوریم؟
تا زمانیکه بیمار احساس راحتی میکند، بهتر است پروتز برداشته نشود و فقط برای تمیز کردن آنرا دربیاوریم. درصورتیکه شبها از پروتز استفاده نمیکنید، باید آنرا تمیز کرده و در ظروف دربسته نگهداری کنید. در مواردی خاص، لازم است در طول شب از پروتز استفاده نکنید؛ پزشک متخصص در این‌مورد به شما مشاوره خواهد داد.
برای اولینبار چه‌زمانی می‌توانم از پروتز چشم استفاده کنم؟
بسته به نظر پزشک متخصص، اولین پروتز بین دو تا چهار هفته پس از تخلیه چشم در محل موردنظر قرار داده میشود. نه‌تنها به‌دلایل زیبایی بلکه به دلیل نگرانی‌های مربوط به سلامت بیمار، استفاده از پروتز چشم توصیه میشود. در نظر داشته باشید، حفره چشم درصورتیکه برای مدت زمان زیادی خالی بماند، جمع میشود.
فرایند تولید چشم مصنوعی چقدر طول خواهد کشید؟
پروتزهای از جنس شیشه را پس از یک جلسه معاینه میتوانید استفاده کنید. در صورت تمایل به استفاده از پروتزهای رزینی، به دو جلسه معاینه با فاصله زمانی دوهفتهای نیاز خواهید داشت.
آیا چشم مصنوعی موجب بروز درد می‌گردد؟
قرار گرفتن چشم مصنوعی درون حفره چشم دردی ایجاد نمی‌کند.جالب است بدانید، مراقبت روزانه از آن نیز زحمتی نخواهد داشت و به‌سرعت یاد خواهید گرفت.
آیا چشم مصنوعی می‌تواند شبیه چشم طبیعی درون کاسه چشم حرکت کند؟
به‌منظور داشتن حرکت طبیعی چشم مصنوعی، وجود عضله و حفره چشم ضروری می‌باشد. درصورتیکه عضله و حفره چشم مشکلی نداشته باشند، چشم مصنوعی به‌راحتی می‌تواند حرکت کند.
پس از چه مدتی لازم است چشم مصنوعی پولیش شود؟
بهمرور زمان خراش‌های کوچکی بر اثر تمیز کردن و دست زدن به پروتز، روی سطح آن ایجاد می‌گردد. به‌وجود آمدن این خراش‌ها امری طبیعی است، اما درصورتیکه ترمیم نشوند ممکن است موجب بروز ناراحتی چشم گردند. بسیار مهم است که حداقل سالی یکبار پروتز چشم توسط پزشک متخصص معاینه، تمیز و پولیش شود. انجام این معاینات حساسیت حفره چشم و پلک‌ها را کاهش خواهد داد. کودکان بهتر است هر سه تا شش ماه یکبار معاینه شوند.
پس از پولیش پروتز چشم، کیفیت آن به‌میزان چشمگیری بهبود خواهد یافت. همچنین مراجعه به پزشک فرصت خوبی فراهم میکند تا حفره چشم نیز معاینه گردد و در صورت لزوم به چشم‌پزشک ارجاع داده شوید.
پس از چه مدتی لازم است چشم مصنوعیم را جایگزین کنم؟
با گذشت زمان و تحت تأثیر عوامل مختلف مانند شرایط محیطی، استحکام حفره چشم و تولید اشک از چشم مصنوعی کاهش می‌یابد. به همین دلیل، پیشنهاد میشود که چشم‌های مصنوعی هر یک تا یک و نیم سال تعویض شوند.
زبری سطح پروتز و آسیب‌های حفره چشم می‌تواند منجر به ریختن مداوم اشک شود، که نشانه‌ای از پایان عمر چشم مصنوعی است و نیاز به تعویض دارد.
معمولاً نشانه‌های بیشتری از ساییدگی و خرابی در چشم‌های از جنس اکریلیک نسبت به چشم‌های شیشه‌ای مشاهده میشود، به دلیل سطح نرمی که دارند. اما پزشکان متخصص می‌توانند این خراش‌ها را با پولیش کردن پروتز ترمیم کنند. همچنین، تمیزکردن چشم مصنوعی را سالی یکبار توسط پزشکان پیشنهاد میشود.
برای جلوگیری از وقوع تغییرات و آسیب‌های وارده به حفره چشم، توصیه میشود تا زمانیکه احساس راحتی میکنید، از چشم مصنوعی استفاده کنید.
آیا با چشم مصنوعی می‌توانم ورزش کنم؟
درواقع، تمام فعالیت‌های اوقات فراغت می‌توانند با چشم مصنوعی انجام شوند و خللی در آ ن ایجاد نمی‌کند. چشم مصنوعی توسط حفره چشم، کاملا محافظت می‌گردد و در طول فعالیت‌های ورزشی آسیبی نخواهد دید. با چشم مصنوعی شنا هم میتوانید کنید، اما باید از عینک شنا استفاده کنید. درصورتیکه می‌خواهید با بطری‌های اکسیژن غواصی کنید، به‌دلیل بالا رفتن فشار بهتر است از چشم مصنوعی اکریلیکی استفاده کنید.
