ارتوپدی فنی یکی از زیر مجموعههای رشتههای وابسته به پزشکی و توانبخشی است. در این رشته افراد تخصصهای لازم را برای ساخت تولید ارتوز و پروتز فرا میگیرند. همچنین این متخصصین طرز استفاده از این وسایل را به بیماران آموزش میدهند.
متخصص ارتوپدی فنی بریسهای ارتوپدی به نام اورتوز را طراحی میکند. متخصص پروتز، اندامهای مصنوعی را آماده میکند که به طور معمول به عنوان پروتز شناخته میشود. اگر چه هر یک از آنها ممکن است در یک نوع دستگاه پزشکی حمایتی – اورتوز یا پروتز تخصص داشته باشد – بسیاری از معلولین با هر دو کار میکنند. آنها اغلب به عنوان متخصصین اورتوز-پروتز ، و یا متخصصان O & P شناخته میشوند.
. معمولا یک نفرمیتواند هر دو تخصص را داشته باشد. وظایف این متخصصین طراحی، ساخت و تجویز وسایل کمکی (ارتوز) و یا وسایل جایگزین (پروتز) است و یکی از اعضای تیم توانبخشی محسوب میشوند.
افراد مختلف میتوانند در طول زندگی خود دچار بیماریها و یا حوادثی شوند که مجبور به استفاده از وسایل کمکی ارتوز شوند. در مورد جراحتهای بیشتر فرد ممکن است حتی یکی از اندامهای خود را از دست بدهد. در این جاست که نقش ارتوپدی فنی بیش از پیش نمایان میشود. این رشته میتواند کمک بسیاری به بیمارانی که از انواع بیماریهای اسکلتی و عضلانی رنج میبرند و یا دارای معلولیت هستند کند. جانبازان عزیز نیز میتوانند از خدماتی که ارتوپدی فنی ارائه میدهد بهره مند شوند. معمولا در ارتوپدی فنی ارتباط تنگاتنگی بین این رشته و سایر رشتههاي پزشكي و مهندسي وجود دارد.
رشته اعضای مصنوعی و تجهیزات ارتوپدی یک حرفه علمی سلامت پویا و در حال گسترش است. از لحاظ فنی، ساخت پروتز و تجهیزات ارتوپدی رشتههای جداگانه هستند، اما اهداف مشترکشان در توانبخشی آنها را به یک نهاد تعاونی واحد تبدیل میکند.کلینیک با داشتن متخصصین متبحر و آموزش دیده در زمینه ارتوپدی فنی و با امکانات مدرن مانند اسکن سه بعدی میتوانند خدمات زیر را برای بیماران و معمولین ارائه دهند:
- ارائه انواع کفش،صندل و کفی طبی برای زنان باردار، بیماران دیابتی بیمارانی که قوز شست پا، صافی کف پا، خار پاشنه و… دارند.
- ساخت انواع بریسها ( زانوبند ، مچ بند و.. )
- ساخت اسپیلنت
- تجهیزات و وسایل کمکی دست، پا و ستون فقرات
- انواع پروتز و اندام مصنوعی
برای آگاهی بیشتر در مورد ارتوپدی فنی میتوانید با شمارههای ۰۲۱۸۸۸۰۱۸۰۰ و ۰۲۱۸۸۸۰۱۹۹۹ تماس حاصل فرمائید.
علم اعضای مصنوعی چیست?
علم اعضای مصنوعی به استفاده از پروتزها برای بهبود عملکرد و کیفیت زندگی افرادی که از یک عضو خاص محروم هستند، میپردازد. اندامهای مصنوعی باید از مواد مناسب و با طراحی و ساختی که با نیازهای عملکردی فرد سازگار باشد، تشکیل شوند. این نیازها برای اندامهای فوقانی و پایینی متفاوت است. پروتزهای اندام پایین میتوانند در ایستادن، راه رفتن، جذب ضربه، ذخیره و بازگشت انرژی، ظاهر زیبا و انجام فعالیتهای ورزشی مانند دویدن و پریدن، بهبود زندگی فرد را تسهیل و تحقق بخشند. همچنین، پروتزهای اندام فوقانی میتوانند فعالیتهایی مانند چنگ زدن به اجسام، انجام کارهای شغلی خاص و فعالیتهای روزمره را برای فرد ممکن کنند.
وظیفه متخصص ساخت پروتز چیست؟
فرآیند کار متخصص ساخت پروتز با معاینه بیمار آغاز میشود. این متخصص با بررسی تاریخچه بیمار، بررسی قدرت عضلات و دامنه حرکت فرد و ارزیابی حرکت مفصل، شروع میشود. متخصصان بالینی با استفاده از ابزارهای ویژه، اندام باقیمانده را به عنوان بخشی از اولین گام در طراحی پروتز اندازهگیری میکنند. پروتز برای مطابقت با نیازهای خاص فردی که اندام خود را از دست داده است، ساخته میشود. متخصص پروتز دانش پزشکی، مهندسی و علم مواد را در تکنولوژی یکپارچهسازی ترکیب میکند تا زندگی افراد دارای معلولیت را با توجه خاص به راحتی، ثبات و تناسب لازم، بهبود بخشد.
علم ساخت تجهیزات ارتوپدی چیست?
علم تجهیزات ارتوپدی شامل دقت و خلاقیت در طراحی و ساخت بریسهای خارجی (اورتوز) به عنوان بخشی از فرآیند درمان بیمار میباشد. اورتوز برای کنترل نواحی ضعیف شده یا تغییر شکل داده شده بدن فرد دارای معلولیت به کار میرود. اورتوز ممکن است در قسمتهای مختلف بدن از جمله اندام فوقانی و اندام پایینی، جمجمه یا ستون فقرات استفاده شود. مداخلات متداول ارتوپدی شامل اورتوزهای نخاعی برای اسکولیوز، HALO هایی برای آسیبهای مرگبار گردن و اورتوز مچ پا میباشد که در توانبخشی کودکان مبتلا به فلج مغزی استفاده میشود. اخیرا، اورتوزها به گونهای طراحی شدهاند که به طور چشمگیری استخوانهای جمجمه در نوزادان دارای پلاژیوسفالی موضعی را تغییر شکل دهند
وظیفه یک متخصص ساخت اورتوز چیست؟
همانند حیطه کاری یک متخصص پروتز، متخصص اورتوز نیز با پزشکان و دیگر متخصصان مراقبتهای سلامت در محیط بالینی کار میکند تا بتوانند افراد دارای معلولیت را بازتوانی کنند و هدف مشترک آنها این است که افراد بتوانند با بیشترین توانایی خود فعالیت کنند. متخصصین ساخت اورتوز همچنین در صنعت به عنوان طراح، تولید کننده یا تامین کنندگان قطعات مشغول به کار هستند و یا ممکن است در دانشگاهها به عنوان معلم یا محقق فعالیت داشته باشند.
یک متخصص تجهیزات ارتوپدی در ابتدا نیازهای بیمار را در طول یک جلسه مشاوره، بررسی و ارزیابی میکند. الزامات بیمار مورد بحث قرار گرفته و در ارتباط با سایر متخصصان از جمله فیزیوتراپیستها، تصمیمی برای بهترین برنامه درمانی برای آسیب وارده گرفته میشود. در گذشته، ارتزها با گرفتن یک قالب از اندام آسیب دیده همراه با اندازه گیریهایی به منظور کنار هم قرار دادن یک دستگاه اتصالات راحت ساخته میشدند. اما در حال حاضر، برنامههای مدل سازی کامپیوتری مانند CAD (طراحی به کمک کامپيوتر) و CAM (تولید با استفاده از کامپيوتر) میتوانند مورد استفاده قرار گیرند، تا اولا اندازه گیریهای لازم از ناحیه آسیب دیده را انجام دهند و سپس این اطلاعات را برای ایجاد واحد اولیه به چاپگر سه بعدی بفرستند. در طی مرحله تولید بعدی، سازنده اورتوز با تکنسین ارتوپدی برای تولید محصول نهایی همکاری میکند. این دستگاه در طول مشاوره بعدی نصب میشود و بیمار به طور کامل در مورد استفاده، نصب و برداشتن آن، آگاه و آموزش داده میشود. در طی مراجعات پیگیری بعدی، متخصص اورتوز اطمینان حاصل خواهد کرد که بیمار با ارتوز خود به خوبی کنار آمده باشد و دستگاه به درستی کار کند و راحت باشد. در طول دوره توانبخشی، تنظیمات و یا تعمیرات لازم در صورت نیاز انجام خواهد شد.
متخصص ساخت پروتز و اورتوز مجرب
متخصصان دارای مجوز در هر دو رشته، به عنوان متخصصان ساخت پروتز و اورتوز (CPOs) شناخته میشوند. این متخصصین عمدتا در یک حوزه فعالیت مشترک مشغول به ارائه مراقبت میباشند، اما با توجه به دانش و تجربهی خود در هر دو زمینه، مراقبت جامعتری را برای بیماران فراهم میکنند. آنها به عنوان بخشی از یک تیم متخصصان مراقبتهای بهداشتی فعالیت میکنند و همچنین دستیاران پروتز / اورتوز و تکنسینهای تولید نیز در فرآیند ساخت، نصب و تنظیم پروتز یا ارتز بیمار نقش دارند که توسط متخصصین پروتز و اورتوز هدایت میشوند.
اعضای بالقوه یک تیم توانبخشی شامل پزشک، متخصص پروتز/ ارتز، پرستار، متخصص طب فیزیکی و / یا کار درمانی ، متخصص تغذیه، کارگر اجتماعی، مشاور شغلی، اعضای خانواده بیمار و بالاخره خود بیمار میباشد. مسئولیت اصلی هر عضو تیم این است که وضعیت بیمار، پیش آگهی و گزینههای درمانی موجود را بدانند. به این ترتیب، هر پزشک میتواند به بیمار کمک کند تا یک همکار فعال در توانبخشی خود باشد.
یک متخصص ارتوز و پروتز چه مهارتهایی باید در رشته ارتوپدی فنی داشته باشد؟
علاوه بر آموزشی که در کلاس درس دریافت میکنید و تجربه عملی که از طریق آموزش بالینی به دست می آید، همچنین نیاز به مهارتهای خاص یا ویژگیهای شخصی دارید تا به عنوان یک متخصص پروتز یا اورتوز موفق شناخته شوید. این مهارتها و ویژگیها عبارتند از:
- ارتباط کلامی: بخش بزرگی از کار شما شامل توضیح دادن به مشتریان در چگونگی مراقبت از بریس و دستگاههای پروتزیشان است. شما همچنین باید با تکنسینهایی که آنها را میسازند صحبت کنید.
- گوش دادن فعال: مهارتهای گوش دادن قوی به شما این امکان را میدهد تا سوالات و نگرانیهای بیماران خود را متوجه شوید.
- مهارتهای بین فردی: علاوه بر مهارت گوش دادن و صحبت کردن، باید همچنین قادر به بروز همدلی و همدردی نسبت به بیماران خود باشید و ارتباطات غیر کلامی آنها را درک کنید.
- تفکر انتقادی: توانایی شما برای شناسایی و ارزیابی راه حلهای جایگزین برای حل مشکلات و تصمیم گیری کمک کننده است.
- جهت دهی خدمات: متخصصین پروتز و اورتوز باید طبع و ذات کمک به مردم را داشته باشند.
انواع اعضای مصنوعی
چهار نوع اصلی اندام مصنوعی وجود دارد:
این ۴ نوع شامل پروتزهای ترنزتیبیال، ترنزفمورال، ترنزرادیال و ترنزهومرال میباشند. نوع پروتز بستگی به این دارد که کدام بخش از اندام از بین رفته است.
پروتزهای ترنزرادیال
پروتز ترنزرادیال یک اندام مصنوعی است که جایگزین دست از بین رفته از زیر آرنج میشود. دو نوع اصلی پروتز در دسترس هستند. اندامهایی که سیم کشی دارند و با وصل کردن یک افسار و کابل در اطراف شانه مخالف دست آسیب دیده کار میکنند. فرم دیگری از پروتزهای موجود، بازوهای میوالکتریک هستند. این پروتزها با حس کردن، از طریق الکترودهایی، هنگام حرکت بالا و پایین عضلات بازو کار میکنند، که باعث باز یا بسته شدن دست مصنوعی میشوند.
پروتز ترنزهومرال
پروتز ترنزهومرال یک اندام مصنوعی است که جایگزین یک بازوی از دست رفته از بالای آرنج میشود. افرادی که به صورت جراحی اندام یا بخشی از بدنشان را از دست دادهاند، چه ترنزهومرال و چه ترنزفمورال، به علت پیچیدگیهای مشابه در ارتباط با حرکت آرنج، مشکلات یکسانی را تجربه میکنند. این امر باعث میشود که شبیه سازی حرکت صحیح اندام مصنوعی بسیار دشوار باشد.
پروتز ترانزتیبیال
یک پروتز ترنزتیبیال یک اندام مصنوعی است که جایگزین پای از دست رفته از زیر زانو میشود. معمولا افراد دارای جراحی ترنزتیبیال راحتتر از افرادی که آمپوتاسیون تراتزفمورال دارند، قادر به بازیابی حرکات عادی خواهند بود، زیرا به علت بخش بزرگی که زانو را حفظ میکند حرکت آسان تر میشود.
پروتز ترنزفمورال
پروتز ترنزفمورال یک دستگاه پروتز است که برای جایگزینی پای از بالای زانو استفاده میشود. افرادی که از این نوع پروتز استفاده میکنند ممکن است مشکلاتی در به دست آوردن حرکات طبیعی خود داشته باشند. به طور کلی، افرادی که از پروتز ترنزفمورال استفاده میکنند برای راه رفتن حدود ۸۰٪ انرژی بیشتری نسبت به افراد دارای دو پای کامل صرف میکنند، این به دلیل پیچیدگیهای حرکتی مربوط به زانو است. با استفاده از طراحیهای جدیدتر و پیشرفتهتر که از تکنولوژیهای هیدرولیک، فیبر کربن، اتصالات مکانیکی، موتورها، میکروپروسسورهای کامپیوتری و ترکیبات نوآورانه استفاده میکنند، کنترل بیشتری به کاربران ارائه میدهند.
انواع وسایل ارتوپدی
اورتوزها براساس ناحیهای از بدن که برای آنها استفاده میشوند، طبقه بندی میشوند. انواع مختلفی از دستگاههای ارتوپدی در اینجا آمده است:
اورتوز اندام فوقانی
- اورتوز ترقوه و شانه
- اورتوز آرنج
- اورتوز آرنج
- اورتوز اندامهای فوقانی
- اورتوز دستها
- اورتوز جلو بازو- مچ
- اورتوز جلو بازو- مچ – انگشت شست
- اورتوز جلو بازو- مچ- دست
اورتوزهای اندامهای پایینی
اورتوز پا
این اروتوزها به کفیهای سفارشی یا پدهای پا اشاره میکند که در کفش قرار میگیرند. اورتوزهای پا در انواع مختلف، از قبیل کفیهای ورزشی عمومی، کفیهای دویدن و کفیهای کفشهای مد و لباس، در دسترس هستند. همچنین اورتوزهای پا به طور خاص برای کودکان، بیماران مسن و بیماران دارای آرتروز طراحی شده است.
اورتوز مچ به پا (AFO)
این اورتوزها بریسهایی هستند که کل قسمت مچ و پا را میپوشانند. همچنین به بریسهای پا شناخته شده است. این اورتوزها رایج ترین دستگاههای ارتوپدی هستند که حدود ۲۶ درصد از تمام اورتوزهای مورد استفاده در ایالات متحده را تشکیل میدهند. با توجه به استفاده گسترده از آنها، در حال حاضر در انواع مختلف، یعنی انعطاف پذیر، ضد لغزش، سفت و سخت و AFO های مفصل انحنای تاماراک، برای حل مشکلات مختلف وجود دارند.
اورتوز زانو- مچ – پا (KAFO)
این اورتوزها، دستگاههای ارتوپدی بلندتری هستند که تمام زانو و پا را پوشش میدهند. این اورتوزها برای بیماران فلج بیشترین کاربرد را دارند.
اورتوز زانو (KO)
این دستگاه ارتوپدی که به بریس زانو نیز شناخته میشود، زانوها را ترمیم و هم تراز میکند. این وسیله در مواردی که انعطاف پذیری و پایداری زانوها در معرض خطر قرار میگیرند، مانند شرایط عصبی و اختلالات عضلانی، بیشتر مفید هستند. بریسهای زانو همچنین برای بیماران مبتلا به آرتروز و استئوآرتریت مفید است زیرا مفصل زانوی آنها ممکن است را به واروس یا والگوس دچار شود.
بریسهای پیشگیری
این بریسها برای ورزشکارانی که ورزشهای تماسی مانند فوتبال انجام میدهند، مفید هستند زیرا به جلوگیری از پارگی رباطها کمک میکنند.
بریسهای کاربردی
این بریسها برای بیماران دچار آسیب زانو به کار میرود. طراحی آنها کمک میکند تا از کشش بیش از حد زانو جلوگیری کنند. این وسایل در بلند مدت میتوانند قدرت و چابکی زانو را بهبود بخشند
بریسهای توانبخشی
هدف اصلی بریسهای توانبخشی این است که دامنه حرکات را در حالی که بهبودی کامل در حال انجام است، محدود کند. این بریسها معمولا پس از بازسازی ACL، و مرحله بازتوانی که ورزشکار پس از آسیب ACL طی میکند، مورد استفاده قرار میگیرد.
اورتوز ستون فقرات
دستگاههای ارتوپدی ستون فقرات برای درمان انحنای غیر طبیعی ستون فقرات استفاده میشود که عامل تعیین کننده در بسیاری از بیماریهای ستون فقرات مانند اسکولیوز است. همچنین میتوانند به عنوان بخشی از درمان توانبخشی بعد از شکستگی ستون فقرات استفاده شوند. ارتزهای ستون فقرات در انواع مختلفی وجود دارند، از جمله:
- بریس میلواکی
- بریس بوستون
- بریس خم چارلستون
- بریس جوئت – این بریس روند بهبودی و توانبخشی پس از شکستگی گوه قدامي را تسریع میکند.
- بریس هالو – این بریس گردن و قفسه سینه حرکات گردن و ستون فقرات را محدود میکند تا پس از آسیب یا شکستگی بتواند بهبود یابد.
اورتوز چگونه باعث بهبودی بیمار میشود؟
- حیطه ساخت تجهیزات اورتوپدی با توجه به نیازهای بیمار، عملکردهای متعددی دارد. این عملکردها عبارتند از:
- برای کنترل و هدایت مفصل یا بخشی از بدن
- برای محدود کردن یا غیرفعال کردن یک اندام
- برای محافظت از اندامهای ضعیف
- برای محدود کردن حرکت
- برای کمک به حرکت
- برای کاهش تحمل وزن
- برای تسریع بازتوانی پس از باز کردن گچ در مورد شکستگی
- برای اصلاح مشکلات چرخش رو به داخل
- برای بهبود عملکرد ورزشی
- برای کاهش درد
- برای محافظت در برابر آسیب
چه افرادی به اورتوز نیاز دارند؟
افراد به دلایل مختلف ممکن است نیاز به وسایل ارتوپدی داشته باشند. برخی از رایجترین علل عبارتند از:
- شرایط زیر مانند فلج مغزی یا اسپینا بیفیدا
- آسیب قبلی در نخاع
- تاریخچه سکته مغزی
- فاسیت تخت و سایر مشکلات التهابی بافت نرم
- ناهنجاری های ستون فقرات
- آرتروز
- آسیب ناشی از شکستگی
- فلج
- عصب سیاتیک
- نوروم بین دیجیتالی
- اختلالات عضلانی
نکاتی که هنگام استفاده از اورتوز باید مد نظر بگیرید
هنگام قرار دادن یک وسیله ارتوپدی جدید، اطمینان حاصل کنید که قوانین پایهای در استفاده از این تجهیزات را بخاطر داشته باشید:
- وسیله باید راحت باشد
- ارتزها باید علائمی که قبلا احساس میشدند را تسکین دهند
- ارتزها باید از سوی تولید کننده گارانتی داشته باشند
توجه داشته باشید که وسایل ارتوپدی به عنوان بخشی از برنامه درمانی همراه با دارو، جراحی و فیزیوتراپی استفاده میشوند.
