پروتز چشم یا چشم مصنوعی یک پوشش از جنس آکریلیک است که دقیقا به شکل چشم واقعی فرد ساخته میشود مهمترین علت استفاده از پروتز چشم، برطرف کردن مشکلات ظاهری ناشی از جراحی تخلیهی چشم است که تاثیر زیادی بر روان افراد، خصوصا کودکان و نوجوانان دارد. پروتز چشم علاوهبر بازگرداندن چهرهی طبیعی فرد، مزایای دیگری همچون عملکرد طبیعی پلکها یا عضلات اطراف چشم را برای او به ارمغان میاورد. پروتز چشم بسیار کم عارضه و به صرفه هست و به همین دلیل، میتواند یک گزینهی خوب برای کاهش عوارض جراحی تخلیهی چشم باشد.
پروتز چشم یا چشم مصنوعی چیست؟
پروتز چشم یا چشم مصنوعی یک پروتز کروی است که برای جایگزینی چشم تخلیهشده به دلایلی مانند ضربه، سرطان، گلوکوم، یا عفونتهای چشمی استفاده میشود. تخلیه شدن چشم عوارضی نظیر مشکلات در عملکرد پلکها و احتمال عفونت در فضای خالی حفره چشم را به همراه دارد. علاوه بر این، این موضوع میتواند به خراب شدن ظاهر و چهره فرد منجر شود. این مسئله در کودکان و نوجوانان نیز تأثیر عمیقی بر اعتماد به نفس آنها دارد، بنابراین استفاده از پروتز چشم یا چشم مصنوعی در این موارد بسیار مفید است. این پروتزها، جایگزینی برای چشم کامل نیستند، بلکه چشمهای تخلیهشده را پوشش میدهند و ناهنجاریهای آنها را پوشانده و برطرف میکنند. این پروتزها بر اساس جنس و شکل متنوعی ساخته میشوند اما هدف آنها همیشه ایجاد ظاهری شبیه به چشم اصلی شخص و ایجاد یک چهرهی طبیعیتر است.
انواع پروتز چشم
پروتزهای چشم انواع مختلفی دارند و این که کدامیک برای شخص مناسب است، بستگی به نوع جراحی تخلیه و وسعت تخلیه چشم دارد. در برخی موارد پزشک معالج تنها بخشی از چشم را تخلیه میکند و در مواردی چشم و ماهیچههای آن به طور کامل تخلیه میشوند. این مسئله تعیین میکند که بیمار به چه نوع پروتزی نیاز دارد. انواع پروتزهای چشم شامل این موارد است.
روکش یا پوسته صلبیه
روکش یا پوسته صلبیه یک لایه نازک از جنس آکریلیک (نوعی پلاستیک) است که روی چشم را میپوشاند. این نوع پروتز چشم در مواردی استفاده میشود که چشم بیمار نیاز به تخلیه کامل نداشته اما آسیب دیده است و ظاهر طبیعی خود را از دست داده است. پوسته صلبیه روی سطح چشم قرار میگیرد، ناهنجاریهای آن را میپوشاند و ظاهری طبیعی به چشم میبخشد.
پروتز کره چشم (چشم مصنوعی)
در مواردی که چشم به دلیل آسیب، بیماری یا دلایل دیگر با عمل جراحی بهطور کامل برداشته شده باشد، کره چشم به صورت کامل برای بیمار ساخته میشود که به آن پروتز کره چشم یا چشم مصنوعی گفته میشود. این دست از پروتزهای چشم از سایرین مرسومتر هستند و مانند پروتز صلبیه از جنس آکریلیک ساخته میشود. تفاوت پروتز کره چشم با پوسته صلبیه در این است پروتز کره چشم کاملا حفره چشم را پر میکند و در صورت امکان به ماهیچههای چشم متصل میشود تا امکان حرکت کردن آن تا حدودی ایجاد شود. اما پوسته صلبیه تنها سطح چشم را میپوشاند.
پروتز چشم اربیتال
در صورتی که بیمار بر اثر هرگونه حادثه یا سرطان، چشم و بافت پلک و ابروها را از دست داده باشد، نوعی پروتز سیلیکونی ساخته میشود تا حالت چشم ، ابرو و پلک بیمار را بازسازی نماید. این نوع پروتزها معمولا به عینک متصل هستند تا بر روی صورت قرار گیرند.
انواع پروتز چشم براساس جنس
پروتز چشم معمولا از جنس شیشه و یا آکریلیک ساخته میشود. آکریلیک نوعی پلیمر یا پلاستیک است که به دلیل انعطاف پذیری و مقاومت بالایی که دارد در مصارف پزشکی و ساخت انواع پروتز به کار میرود. در قدیم این پروتزها معمولاً از جنس شیشه بودند اما به دلیل شکنندگی و وزن زیاد شیشه، پروتزهای آکریلیک مرسومتر هستند.
پروتز چشم شیشهای
در گذشته بیشتر از پروتزهای شیشهای در ساخت پروتز استفاده میشد. پروتزهای شیشهای قابلیت تغییر پذیری کمی دارند و به سختی میتوان به صورت سفارشی و مطابق با ظاهر چشم اصلی بیمار آنها را تهیه کرد. به همین دلیل معمولاً از قبل آماده هستند. امروزه استفاده از پروتزهای شیشهای بسیار محدود شده است و نوع آکریلیکی مرسومتر است. همچنین نوع شیشهای، بسیار شکننده و آسیب پذیر است و ممکن است در اثر کوچکترین ضربه بشکند.
پروتز چشم آکریلیک
پروتزهای چشم آکریلیک توسط پزشکان آکولاریست تولید میشوند. آکولاریستها افرادی هستند که تخصص طراحی و ساخت پروتزهای چشمی را دارند. این پروتزها از جنس پلاستیک فشرده و مقاوم ساخته میشوند و دارای دو قسمت مختلف هستند.
قسمت اولیه این پروتز، یک پوسته بیرونی سفید رنگ است که قسمت سفید چشم یعنی صلبیه را شبیهسازی میکند. قسمت دوم این پروتز، بخش مرکزی است که شباهت زیادی به مردمک و بخش مرکزی چشم طبیعی دارد و آن را شبیهسازی میکند.
استفاده از آکریلیک بسیار سادهتر از شیشه است و به همین دلیل پزشکان میتوانند پروتز چشم را دقیقا به شکل و اندازه حفره چشمی شخص و با ظاهری کاملا مشابه چشم اصلی او تولید کنند. این پروتزها مقاومتر هستند و ماندگاری بیشتری نیز دارند.
مقایسه پروتز چشم شیشه ای و آکریلیک
به علت مشکلاتی زیادی که پروتزهای شیشهای برای بیماران ایجاد میکرد، استفاده از شیشه برای ساخت این پروتزها تقریباً منسوخ شده است. علاوهبر خطراتی که شکستن شیشه برای افراد ایجاد میکرد، پروتزهای شیشهای قابلیت شخصیسازی کمی داشتند و ممکن بود ظاهری شبیه به چشم اصلی نداشته باشند. به طور کلی میتوان پروتزهای شیشهای و آکریلیک را اینطور مقایسه کرد:
پروتز چشم شیشه ای | پروتز چشم آکریلیک | |
وزن | سنگین | سبک |
مقاومت | ظریف و شکننده | مقام به شکنندگی |
ایمنی | در صورت شکستن به تکههای تیز تبدیل میشود | بسیار ایمنتر |
راحتی | ممکن است ایجاد ناراحتی کند | راحت |
انعطاف پذیری | به سختی شکل داده میشود | به راحتی قالبگیری و شکل داده میشود |
ظاهر | ممکن است مصنوعی به نظر برسد | ظاهر طبیعیتر |
مراقبت و نگهداری | بسیار حساس و نیاز به مراقبت دارد | مراقبت و نگهداری آسانتر |
عمل پروتز چشم چگونه انجام میشود؟
عمل پروتز چشم سه مرحله دارد:
- تخلیهی چشم
- ایمپلنت گذاری
- نصب پروتز چشم
برای نصب پروتز چشم باید تخلیه و ایمپلنت گذاری انجام شده باشد. در واقع پروتز چشم بر روی ایمپلنت سوار میشود و اگر تخلیهی چشم و ایمپلنت گذاری اتفاق نیفتاده باشد، نصب پروتز چشم امکان پذیر نیست. پس از تخلیه و ایمپلنت گذاری، بیمار دورهی نقاهت ۳۰ روزه را را طی میکند و پس از آن، ساخت پروتز چشم مطابق با چشم واقعی او در چند مرحله صورت میگیرد و بر روی ایمپلنت سوار میشود.
۱- تخلیهی چشم
تخلیهی چشم میتواند به سه روش، بنا به شدت و نوع آسیب به چشم انجام شود:
- اویسراسیون (evisceration): بخش داخلی کرهی چشم تخلیه میشود ولی عضلات دورکرهی چشم و صلبیه (سفیدی چشم) باقی میمانند.
- انوکلاسیون (enucleation): بخش کرهی چشم به طور کامل تخلیه میشود که عضلات و بخش سفید رنگ چشم را هم در بر میگیرد. البته ابروها، پوست اطراف چشم و پلکها باقی میمانند.
- اکسنتراسیون (Exenteration): به طور کامل حدقه چشم که ابروها و پلکها را هم در بر میگیرد تخلیه میشوند.
۲- ایمپلنتگذاری
همزمان با عمل تخلیه چشم، جراح ایمپلنت گذاری را نیز انجام میدهد. ایمپلنت چشمی، کرهای است که به جای محتویات تخلیهی شدهی داخل چشم قرار داده میشود تا جلوی عفونت، برهم خوابیدن حفرهی چشم یا آسیب به عضلات چشم گرفته شود. در مواردی که عضلات حدقهی چشم هنوز باقی مانده و تخلیه نشده، ایمپلنت به عضلات وصل میشود تا در جای خود ثابت بماند و همچنین امکان حرکت کردن پروتز چشم که بعدا نصب میشود فراهم شود. پس از قرار گرفتن ایمپلنت، پوششی به نام کانفرمر در جلوی آن نصب میشود تا چشم پس از جراحی به خوبی بهبود پیدا کند و حفره چشم و پلکها حالت طبیعی خود را از دست ندهند.
کانفرمر چیست؟
کانفورمر یک پوستهی محدب و شفاف است که پس از اتمام جراحی تخلیه چشم روی حفره چشم قرار میگیرد و به مدت 4 تا 6 هفته باقی میماند. کانفرمر به عملکرد طبیعی پلکها کمک کرده و روند بهبود را تسریع میکند. پس از تخلیهی چشم و ایمپلنت گذاری، باید آنتی بیوتیک و قطرههای چشمی مخصوص استفاده شود. کانفرمر دارای منافذی است که به جریان هوا کمک کرده و روند استعمال دارو های چشم را تسهیل میکند. کانفرمرها برای استفادهی موقتی پس از عمل جراحی تخلیهی چشم هستند و شباهتی به چشم واقعی فرد ندارند. کانفرمرها بعدا تعویض میشوند و جای آنها را پروتزهای چشمی شبیه چشم اصلی انسان میگیرد. معمولا پس از 6 هفته امکان نصب پروتز چشم وجود دارد.
۳- ساخت و نصب پروتز چشم
ریختشناسی و ساخت پروتز چشم در ۷ مرحله انجام میشود:
- ابتدا از یک سینی قالبگیری یا خودکانفرمر برای تعیین ابعاد کره چشم و قالبگیری استفاده میشود. این قالب یا کانفرمر بر روی ایمپلنت نصب میشود.
- از طریق ورودی قالب، ژل آکریلیک روان و مایع به داخل آن به آرامی تزریق میشود.
- ژل آکریلیک و محفظه دور آن (سینی یا کانفرمر) در آب سرد یا گاز مخصوص سرد میشود و حجم اولیه پروتز چشم ساخته میشود.
- پروتز اولیه مجدد در داخل چشم بر روی ایمپلنت قرار میگیرد تا درستی ابعاد آن بررسی شود. همچنین عملکرد پلکها بررسی میشود و تغییرات لازم پس از بررسی این مورد بر روی پروتز اولیه اعمال میشوند.
- شکل مردمک و عنبیه چشم (قسمت رنگی چشم) براساس محور نگاه بیمار به دقت بر روی پروتز چشم طراحی میشوند. سپس پروتز در داخل چشم بیمار قرار میگیرد تا محور نگاه و ابعاد مجدد بررسی و اصلاح شوند.
- در مرحله ششم، جزئیات چشم بیمار مثل رنگدانهها، رگها یا تیرگیها و روشنیهای چشم بر روی پروتز توسط آکولاریست نقاشی میشود. همچنین جلادهی و پولیش بر روی پروتز چشم انجام میشود تا شفافیت یک چشم طبیعی را داشته باشد.
- پروتز نهایی در داخل چشم بیمار بر روی ایمپلنت نصب میشود. پلک بیمار به سمت بالا کشیده میشود و پروتز در داخل چشم قرار داده میشود. یک ماه بعد، باید مجدد وضعیت پروتز، نحوه قرار گیری و روند بهبودی توسط پزشک بررسی شود تا در صورت نیاز، تغییراتی بر روی پروتز اعمال شوند. معمولاً پروتز چشم ظرف کمتر از یک ماه آماده میشود.
مراقبت و نگهداری از پروتز چشم
پس از تخلیهی چشم و کاشت ایمپلنت، به منظور استفادهی بهتر و افزایش طول عمر استفاده از پروتز چشم رعایت نکات زیر ضروری است:
بعد از نصب پروتز داروها و قطرهها را به موقع و طبق دستور پزشک مصرف کنید
معمولاً 72 ساعت پس از نصب پروتز درد یا تورم وجود دارد. بعد از آن تا یک ماه طول میکشد تا پروتز به خوبی در جای خود تثبیت شود. در این مدت استفاده از آنتی بیوتیکها و قطرههای تجویز شده توسط پزشک الزامی است. 72 ساعت بعد از نصب پروتز چشم به استراحت نیاز است و بعد از آن فرد میتواند روند زندگی روزمرهی خود را شروع کند.
از کشیدن سیگار و فضاهای پر از دود و آلودگی پرهیز کنید
در دوره نقاهت، بیمار باید از هرگونه آلودگی، دود (مثل دود سیگار) دور باشد، زیرا میتواند منجر به بروز حساسیت و عفونت در محل نصب پروتز شود و روند بهبود را با مشکل مواجه کند.
پروتز را دستکاری نکنید
برخی از افراد مدام پروتز خود را از چشم خارج میکنند و مجدد آن را جای گذاری میکنند. این کار به پروتز و ایمپلنت داخل چشم آسیب میزند. نیازی نیست پروتز خود را حتی برای خواب خارج کنید.
پروتز را با شویندهها و الکل نشویید
معمولاً لازم است هر ماه شست و شوی پروتز انجام شود. برای شست و شوی پروتز آن را زیر آب گرم با صابون ملایم یا شامپو بچه شست و شو دهید. پس از شست و شو آن را با حولهی تمیز و نرم خشک کنید. تحت هیچ شرایطی پروتز را با شویندههای دیگر یا الکل شست و شو ندهید. این کار باعث آسیب به پروتز و از شکل افتادن آن میشود.
پروتز چشم را مرطوب نگه دارید
لایههای پروتز چشم در صورت خشک شدن از هم جدا میشوند، به همین دلیل باید مرطوب بماند. به صورت طبیعی فضای داخل چشم مرطوب است پس نگرانی دربارهی این مساله وجود ندارد اما زمانی که فرد به هر دلیلی مثل خوابیدن پروتز را از چشم خود خارج میکند، باید آن را داخل آب استریل شده قرار دهد تا رطوبت پروتز چشم حفظ شود. البته زمان خوابیدن هم نیازی به خارج کردن پروتز از چشم وجود ندارد مگر اینکه پزشک نظر دیگری داشته باشد.
حتما به صورت دورهای پروتز خود را تمیز کنید و جلا بدهید
پروتز چشم بعد از مدتی جلا و درخشش خود را از دست میدهد، لذا باید به صورت دورهای، معمولا ماهی یکبار شست و شو و جلادهی انجام شود. جلادهی پروتز چشم میتواند در منزل یا کلینیک انجام شود. در کلینیک دستگاه مخصوص جلادهی پروتز چشم وجود دارد که سطح آن را با یک برس نرم تمیز و براق میکند. در صورتی که میخواهید خودتان این کار را انجام دهید، باید پروتز را زیر آب ولرم با شامپو یا صابون بچه به آرامی بشویید. حتما پس از شست و شو آن را به خوبی آبکشی کنید، سپس با یک دستمال نرم آن را خشک کنید.
حداقل هر سال یک بار به چشم پزشک خود مراجعه کنید و به یاد داشته باشید که کودکان زیر سه سال باید هر سه ماه یک بار و کودکان ۹ ساله و کمتر از آن باید هر شش ماه یکبار مراجعه کنند.
هنگام فعالیت فیزیکی سنگین از عینک محافظ استفاده کنید
پروتز چشم مانع فعالیتهای فیزیکی یا ورزش نیست. فقط مراقب باشید به ناحیهی صورت ضربه یا فشاری وارد نشود. میتوانید هنگام ورزش کردن یا فعالیتهای فیزیکی سنگین از عینکهای مخصوص محافظ استفاده کنید.
هنگام شنا کردن از عینک شنا استفاده کنید
هنگام شنا کردن لازم نیست پروتز خود را خارج کنید فقط از عینک مخصوص شنا استفاده کنید تا فشار آب به پروتز آسیب وارد نکند.
آیا پروتز چشم عوارض دارد؟
نصب پروتز چشم به خودی خود عوارضی ندارد. اما تا چند روز پس از نصب پروتز، شخص ممکن است دچار علائمی مانند خشکی و درد عضلات پلک و حفره چشم و حالت تهوع شود که طبیعی است. بعد از آن به مدت ۲ هفته پلک بر روی پروتز جمع میشود که به مرور به حالت طبیعی بر میگردند. بطور کلی عوارض خطرناک ناشی از جراحی پروتز چشم به ندرت رخ میدهند. تنها عارضهای که در برخی از افراد رخ میدهد، عفونت و التهاب در حفره چشم است که آن هم بیشتر به دلیل بی احتیاطی یا عدم استفادهی منظم از قطرههای چشمی و آنتی بیوتیکها رخ میدهد. در موارد شدیدتر ممکن است عفونت و التهاب به اعصاب چشم برسد که به آن افتالمیتیس سمپاتیک گفته میشود و بینایی چشم سالم را هم تحت تاثیر قرار میدهد.
در چه مواردی پروتز چشم باید تعویض شود؟
پروتز چشم به صورت میانگین بین ۴ تا ۵ سال در بزرگسالان و ۳ تا ۴ سال در کودکان عمر میکند. در بعضی از شرایط باید پروتز زودتر تعویض شود:
- پروتز چشم کوچک شده باشد.
- عفونتهای مکرر در چشم رخ دهد.
- پلک بالا دچار افتادگی شده باشد.
- رنگ پروتز تغییر کرده باشد.
- خراشهایی در سطح پروتز ایجاد شده باشد که باعث ترشح بیش از حد مایع یا سوزش شود.
- پروتز از محل اصلی خود منحرف شده باشد.
- پروتز دچار آسیب فیزیکی شده باشد.
قیمت پروتز چشم
قیمت پروتز چشم به عوامل مختلفی بستگی دارد. جنس پروتز، مهارت و تجربهی آکولاریست (پزشک متخصص ساخت پروتز چشم)، کیفیت ساخت و موقعیت جغرافیایی کلینیک در تعیین قیمت تاثیر دارند. معمولاً قیمت پروتز چشم آکریلیک بیشتر از پروتز شیشه ای است. همچنین برند پروتز چشم بر قیمت آن تاثیر میگذارد، پروتزهای آمریکایی و آلمانی به ترتیب از پروتزهای ایرانی گرانتر هستند. لازم به ذکر است که بایستی هزینههای جانبی مرتبط با عمل تخلیه چشم و کاشت ایمپلنت را نیز در نظر بگیرید.
سخن آخر
پروتز چشم با توجه به مزایایی که برای فرد به ارمغان میآورد یکی از بهترین راهها برای برطرف کردن نقصهای ظاهری ناشی از تخلیهی چشم است. علاوه بر این، پروتز از عملکرد طبیعی پلکها و عضلات دور چشم نیز محافظت میکند. با توجه به کم خطر بودن نصب پروتز چشم و مزایایی که برای فرد از نظر ظاهری دارد، انجام این عمل توسط متخصصین توصیه میشود. تجربهی آکولاریست (پزشک متخصص ساخت پروتز چشم)، به روز بودن تجهیزات، مراقبتهای پس از عمل و ویزیت دورهای درصد موفقیت پروتز گذاری چشم را افزایش میدهد.
سوالات متداول
آیا نصب پروتز چشم درد دارد؟
معمولا تا ۷۲ ساعت پس نصب پروتز درد و تورم در ناحیهی چشم وجود دارد. اما بعد از آن علائم بیشتر به تورم و جمع شدن پلک محدود میشود که ظرف ۲ هفته برطرف میشود.
آیا میتوان پروتز چشم را بیرون آورد؟
بله شخص میتواند هرموقع که نیاز داشت پروتز را از چشم خارج کند. اما توصیه میشود که تنها در مواقع ضروری مانند شستوشو و جلادهی از چشم خارج شود.
آیا میتوان با پروتز چشم حمام کرد؟
پروتز چشم مانعی برای انجام فعالیتهای روزمره از جمله حمام کردن ایجاد نمیکند.
آیا میتوان پروتز چشم را حرکت داد؟
امکان حرکت دادن پروتز چشم به صورت هماهنگ با چشم دیگر تنها در صورتی امکان پذیر است که ماهیچههای چشم همراه با کره چشم تخلیه نشده باشند و جراح ماهیچهها را به ایمپلنت چشم متصل کند. با این حال باز هم حرکت پروتز دقیقا مشابه حرکت چشم معمولی نخواهد بود.
آیا پروتز چشم بعد از نصب تغییر شکل میدهد؟
در برخی از افراد، پس از عمل پروتز گذاری کرهی چشم تغییر شکل میدهد. به این ترتیب ممکن است پروتز درست در جای خود قرار نگیرد و ظاهر دلخواه را ایجاد نکند. در این صورت بنا به تغییرات کرهی چشم، طراح پروتز شکل پروتز را تغییر میدهد. معمولا تغییرات کرهی چشم حداکثر تا یک ماه پس از جراحی خود را نشان میدهند.
آیا پروتز چشم مصنوعی دقیقا شبیه چشم عادی است؟
از آنجایی که پروتز چشم در بر اساس ظاهر چشم اصلی شما طراحی میشود، شباهت بسیار زیادی به چشم اصلی دارد. تنها تفاوت در این است که با تابش نور مردمک چشم مصنوعی تنگ و گشاد نمیشود و ممکن است تنگی و گشادی مردمک چشم عادی با چشم مصنوعی متفاوت باشد.
آیا با داشتن پروتز مصنوعی چشم زندگی روزمره با اختلال مواجه خواهد شد؟
روند زندگی با داشتن پروتز چشم با اختلال مواجه نمیشود. شما میتوانید به فعالیتهای عادی و روزمرهی خود مثل ورزش کردن، دوش گرفتن و… ادامه دهید. تنها باید برخی از مراقبتها مثل شست و شو را انجام دهید.
آیا چشم مصنوعی بینایی به فرد باز میگرداند؟
خیر، پروتز چشم تنها ظاهری مشابه با چشم عادی دارد و بینایی را به فرد بازنمیگرداند.
آیا میتوان از پروتز چشم برای هردو چشم استفاده کرد؟
بله در صورت نیاز و تایید پزشک میتوانید برای هردو چشم نیز از پروتز چشم استفاده نمایید.
آیا با وجود چشم مصنوعی میتوان گریه کرد؟
گریه کردن با وجود پروتز چشم مانعی ندارد زیرا اشک در پلکها تولید میشود و آسیبی به چشم مصنوعی نمیزند.
آیا بیمه هزینههای انجام پروتز چشم را پوشش میدهد؟
برخی از اوقات بیمه هزینهی انجام پروتز چشم را پوشش میدهد.
پروتز چشم هر چند وقت یکبار باید تعویض شود؟
معمولا هر ۵ سال یکبار لازم است پروتز چشم تغییر کند. در کودکان این زمان کمتر است و باید هر ۳ تا ۴ سال یکبار پروتز چشم خود را تعویض کنند.
آیا استفاده از پروتز چشم در کودکان امکان پذیر است؟
استفاده از پروتز چشم در کودکان مانعی ندارد. اما با رشد آنها و تغییر ابعاد حفرهی چشم نیاز به تعویض دورهای پروتز چشم وجود دارد.
آیا میتوان با پروتز چشم خوابید؟
بله، پزشکان توصیه میکنند که هنگام خواب نیز پروتز چشم را درنیاورید. این کار به حفظ رطوبت پروتز کمک میکند.
اگر پروتز چشم اذیتم کرد چکار کنم؟
استفاده از قطرههای چشمی روانکننده باعث رفع خشکی و سوزش میشود. بنا به دستور پزشک خود از این قطرههای روان کننده چشمی استفاده کنید.