تأثیر کمربند طبی در درمان عارضههای ستون فقرات
استفاده از کمربند طبی برای کاهش درد، بهبود وضعیت قرارگرفتن بدن، ایجاد محیط مناسب برای درمان آسیبهای وارد شده به ستون فقرات و بهبود عملکرد در فعالیتهای روزمره به کار میرود. باید به این توجه داشت که کمربند طبی بهتنهایی نمیتواند جایگزین سایر روشهای درمانی عارضههای کمر و ستون فقرات باشد، اما میتواند در کنار سایر روشهای درمانی تأثیرگذار باشد. البته استفاده از کمربند طبی بهصورت خودسرانه ممکن است برای درمان همه کمردردها مفید نباشد. یک مطالعه نشان داده استفاده از کمربندهای طبی زمانی موفق ظاهر میشود که افراد از دلیل کمردردشان آگاه باشند و بدانند چه نوع کمربندی باید تهیه کنند (منبع).
گاهی هم ممکن است کمربندهای طبی برای موارد غیردرمانی استفاده شوند. وزنهبرداران، ورزشکاران حرفهای، افرادی که بارهای سنگین جابهجا میکنند و همچنین خانمهای در دوران بارداری و پس از زایمان میتوانند از کمربندهای طبی استفاده کنند تا با کاهش محدوده حرکتی، از رگبهرگ شدن رباطها، شکستگی مهرهها و بیرونزدگی دیسک کمر جلوگیری کنند.
انواع کمربند طبی
کمربندهای طبی معمولاً به سه دسته کلی انعطافپذیر، نیمهسخت و سخت تقسیم میشوند. هرچه کمربند سختتر باشد به کمر امکان حرکت کمتری میدهد و حفاظت و حمایت از کمر را بیشتر میکند. از کمربندهای سخت معمولاً در شرایط با عارضههای حاد و پس از جراحیها استفاده میکنند درحالیکه از کمربندهای انعطافپذیر و نیمهسخت برای تسکین دردهای خفیف یا متوسط استفاده میکنند.
کمربند طبی انعطافپذیر
کمربندهای طبی انعطافپذیر و نرم از موادی ساخته شدهاند که دامنه حرکتی بالایی برای کاربر فراهم میکند. این نوع کمربند طوری طراحی شده است تا در عین راحتی، ستون فقرات را در یک راستا قرار دهد و فشار را از نواحی آسیبدیده کاهش دهد. همچنین طراحی ارگونومیک کمربندهای انعطافپذیر، افراد را قادر میسازد تا فعالیتهای روزانه را با اطمینان بیشتر و فشار کمتری انجام دهند. کمربندهای طبی انعطافپذیر در طرح و اندازههای مختلف وجود دارند و دارای بندهای قابلتنظیم هستند. جنس آنها معمولاً از مواد نرمی؛ مانند کتان، کرباس و نئوپرن است.
موارد استفاده از کمربند طبی انعطافپذیر
کمربند طبی انعطافپذیر در موارد مختلفی مانند کمردردهای مزمن و دردهای سیاتیکی و عضلانی استفاده میشوند. برخی از موارد استفاده و کاربرد کمربندهای طبی انعطافپذیر شامل موارد زیر میشوند:
- کمردرد مزمن: یکی از دلایل عمدهای است که افراد برای تهیه کمربند طبی اقدام میکنند، تجربه کمردردهای مزمن است. کمربندهای طبی انعطافپذیر یک گزینه ایدهآل برای تسکین این نوع دردها هستند. برخی اوقات کمردرد مزمن ناشی از خستگی و فعالیت زیاد است، اما برخی اوقات نیز این کمردردها ناشی از یک عارضه خاص هستند که بهتر است در صورت تداوم درد سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
- سیاتیک: کمربندهای طبی انعطافپذیر مخصوص دردهای سیاتیکی نیز وجود دارند که علاوه بر تحت حمایت قراردادن کمر، ران را هم میپوشانند و به تسکین این دردها کمک میکنند.
- کشیدگی عضلانی: در مواردی که کمردرد ناشی از فشار و کشیدگی عضلات باشد میتوان از کمربندهای طبی انعطافپذیر برای تسکین درد و درمان استفاده کرد. این کمربندهای میتوانند با کاهش فشار روی ستون فقرات به کاهش تنش عضلانی در این نقاط کمک کنند. در این موارد استفاده از کمربندهای طبی برای بیش از ۲ تا ۴ روز پیشنهاد نمیشود و در صورت تداوم درد بهتر است که به پزشک مراجعه کرد.
- بارداری و پس از زایمان: استفاده از کمربندهای طبی انعطافپذیر در دوران بارداری برای افرادی که در ناحیه کمر و لگن خود احساس درد و ناراحتی میکنند، میتواند با فشار را از روی کمر بردارد و به دردهای ناشی از بارداری در این نواحی کمک کند. پس از زایمان نیز استفاده از این نوع کمربندها میتواند به اصلاح وضعیت کمر و بدن کمک کند.
- ورزش و فعالیتهای سنگین: مناسبترین نوع کمربندهای طبی برای انجام ورزشها و فعالیتهایی که نیاز به بلندکردن وزنههای سنگین دارند، استفاده از کمربندهای طبی انعطافپذیر است. البته باید توجه داشت که استفاده از کمربند باید تا جای ممکن محدود به زمان انجام آن فعالیتها شود و در سایر اوقات از کمربند استفاده نشود.
کمربند طبی نیمهسخت
کمربندهای طبی نیمهسخت معمولاً با ترکیبی از مواد سخت و انعطافپذیر ساخته میشوند. این کمربندها دامنه حرکتی محدودتری نسبت به کمربندهای طبی انعطافپذیر دارند. البته این محدودیت بهقدری نیست که امکان انجام فعالیتها کاملاً غیرممکن شود و همچنان میتوان با استفاده از این نوع کمربند به انجام فعالیتهای فیزیکی پرداخت. در ساخت این کمربندها معمولا از تسمههای پلاستیکی، بالشتکهای ضربهگیر فومی و کشهای الاستیک برای تنظیم اندازه استفاده میشود.
موارد استفاده از کمربند طبی نیمهسخت
برخی از موارد استفاده و کاربرد کمربندهای طبی نیمهسخت شامل موارد زیر میشوند:
- دیسک کمر: استفاده از کمربندهای طبی نیمهسخت در زمان بیرونزدگی و فتق دیسک کمر میتواند با پخش وزن در تمام قسمتهای ستون فقرات، از واردشدن فشار بیش از حد به دیسکهای بیرونزده جلوگیری کند.
- آرتروز: حرکتکردن در زمانی که ستون فقرات به آرتروز دچار شده است ممکن است بسیار دردناک باشد. استفاده از کمربندهای نیمهسخت میتواند فشار را روی مفاصل آسیبدیده کمتر کند و درد را کاهش دهد.
- تنگی کانال نخاعی: کمربندهای نیمهسخت میتوانند با کاهش محدوده حرکتی از تحریک عصبها و دردهای ناشی از تنگی کانال نخاع جلوگیری کنند. در برخی موارد این کمربندها میتوانند با تنظیم وضعیت بدن و انتقال وزن به سایر نقاط، فشار وارد شده به ستون فقرات را کمتر کند.
کمربند طبی سخت
موارد استفاده از کمربند طبی سخت
کمربندهای طبی سخت در دوران پس از جراحی کمر و ستون فقرات استفاده میشوند، اما میتوانند در موارد دیگری هم مورد استفاده قرار گیرند. برخی از کاربردهای کمربندهای طبی سخت شامل موارد زیر میشوند:
- جراحی کمر: استفاده از کمربندهای سخت پس از جراحی ستون فقرات میتواند در کاهش زمان بهبودی و همچنین افزایش احتمال موفقیت جراحی تأثیرگذار باشد. معمولاً استفاده از این نوع کمربندها را بین ۴ تا ۸ هفته پس از جراحی پیشنهاد میکنند.
- اسکولیوز (Scoliosis): اسکولیوز، به معنای انحراف ستون فقرات است که معمولا در قسمتهای بالای کمر مشاهده میشود. این عارضه معمولا در کودکان 9 تا 14 سال و در دوران بلوغ مشاهده میشود. اسکولیوز یکی از دلایل مهم ایجاد کمردرد است، بنابراین استفاده از کمربند طبی میتواند به کاهش این درد کمک کند. بهعلاوه، استفاده از کمربندهای طبی سخت با اعمال فشار خارجی باعث برطرف شدن انحنای ستون فقرات و همترازی مهرهها میشود. اغلب پزشکان توصیه میکنند که از کمربندهای طبی مخصوص اسکولیوز، حتی در هنگام خواب هم استفاده شود.
- لغزش مهره (Spondylolisthesis): این عارضه زمانی اتفاق میافتد که یکی از مهرههای ستون فقرات در اثر آسیبهای وارده یا افزایش سن به جلو میلغزد. هنگام لغزش مهره کمر، یک کمربند طبی سخت میتواند میزان لغزش را به حداقل رسانده و نقش مؤثری در کاهش درد داشته باشد.
- لقی مهره کمر یا مهرهکافت (Spondylolysis): این عارضه در اثر یک شکستگی در مهره کمر به وجود میآید و باعث ناپایداری مهره در جای خود میشود. همانند عارضه لغزش مهره، استفاده از کمربندهای طبی سخت هم در این مورد میتواند میزان حرکت مهرهها را کاهش دهد و امکان التیام مهره را بهشدت افزایش دهد.
- شکستگیهای فشاری مهره (Vertebral compression fractures): این نوع از شکستگی بیشتر در زمان پوکی استخوان اتفاق میافتد و به شکستگیهای فشاری مهرهها شناخته میشود. استفاده از یک کمربند طبی سخت در این نوع شکستگیها میتوانند حرکات ریز را در سطح مهرهها کاهش دهد و فشار را از روی ستون فقرات بردارد.
نحوه انتخاب کمربند طبی مناسب
درمان شخصی کمردرد با کمربندهای طبی بازاری باعث تشدید آسیبدیدگی یا ایجاد یک عارضه وخیمتر میشود. بهتر است که در هنگام انتخاب یک کمربند طبی به نکات زیر توجه کنید:
- مشاوره با پزشک: بسیار مهم است که قبل از تهیه کمربند طبی با پزشک یا ارتوپد خود مشورت کنید. یک ارتوپد میتواند با ارزیابی نیازها و مشکلات شما، کمربندی مناسب به شما پیشنهاد کند.
- نوع کمربند: انواع مختلف کمربند برای عارضههای مختلفی ساخته شدهاند و سطح پشتیبانی مختلفی را ارائه میکنند. استفاده از یک کمربند سخت در زمانی که به آن نیازی ندارید، حرکت شما را بهشدت محدود میکند و حتی ممکن است که شرایط شما را بدتر کند. همچنین برخی از کمربندهای طبی برای عارضههای خاص ساخته شدهاند و استفاده از آنها برای هدف قراردادن آن عارضه خاص ضروری است.
- اندازه و تناسب: اندازه کمربند بسیار در راحتی آن تأثیر میگذارد. یک کمربند طبی باید بهدرستی در جای خود قرار گیرد و بهاندازهای تنگ نباشد تا به کمر آسیب بیشتری برساند.
- قابلیت تنفس و راحتی: یک کمربند طبی خوب قابلیت ایجاد تنفس و تهویه کافی از تعریق زیاد و ایجاد ناراحتیهای پوستی جلوگیری کند. وجود بندهای قابلتنظیم نیز میتواند راحتی کمربند طبی را افزایش دهد.
- قیمت: در کمربندهای طبی کیفیت مواد ساخته شده در اثربخشی و دوام آنها تأثیرگذار هستند. کمربندهای طبی ارزانقیمت ممکن است که کیفیت یا دوام کافی را نداشته باشند به نتوانند بهخوبی از ستون فقرات پشتیبانی لازم را فراهم کنند؛ بنابراین عاقلانه است که برای خرید کمربند طبی روی یک محصول خوب سرمایهگذاری کنید.
نکات مهم هنگام استفاده از کمربند طبی
رعایت برخی از نکات مهم میتواند باعث افزایش تأثیرگذاری کمربند طبی شود. از جمله این نکات میتوان به درک دستورالعملهای پزشک و تنظیم مناسب کمربند اشاره کرد. استمرار در پوشیدن کمربند، عدم وابستگی به آن، رعایت بهداشت و وضعیت مناسب بدن از مواردی هستند که میتوانند به افزایش تأثیرگذاری کمربند طبی کمک کنند.
- استمرار در پوشیدن کمربند طبی از عوامل مهمی است که میتواند به افزایش تأثیرگذاری آن کمک کند. اگرچه ممکن است پوشیدن کمربند طبی فعالیتهای روزانه را محدود کند یا باعث ایجاد ناراحتی شود، اما بهتر است تا پایان دوره درمان و تا زمانی که پزشک توصیه کرده، به پوشیدن کمربند طبی ادامه داد.
- عدم وابستگی به کمربند طبی نیز مهم است. معمولاً استفاده از کمربندهای طبی توسط پزشکان در کوتاهمدت توصیه میشود و استفاده طولانیمدت ممکن است باعث ضعف عضلانی وابستگی فیزیکی شود.
- رعایت بهداشت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. کمربندهای طبی باید تمیز و خشک نگهداری شوند تا از تحریک پوست بدن یا ایجاد بوی ناخوشایند جلوگیری شود. همچنین رعایت این نکات میتواند به افزایش ماندگاری کمربند طبی کمک کند.
- وضعیت مناسب بدن نیز برای استفاده از کمربند طبی بسیار حائز اهمیت است. کمربندهای طبی برای حمایت و بهبود وضعیت بدن ساخته شدهاند و هنگام استفاده از آن بهتر است به قراردادن بدن در وضعیت مناسب توجه کرد.
عوارض بستن کمربند طبی
با اینکه استفاده از کمربند طبی به تنهایی باعث بروز عوارض یا مشکل خاصی نمیشود، اما استفاده بیمورد از کمربند و همچنین استفاده از کمربندهای بیکیفیت میتواند باعث بروز مشکلاتی شود. به یاد داشته باشید که کمربندهای طبی بهعنوان بخشی از یک برنامه درمانی جامع تجویز میشوند و استفاده از کمربند به تنهایی یا استفاده از کمربند نامناسب ممکن است باعث آسیب بیشتر و افزایش درد شود. برخی از عوارض بستن کمربند طبی عبارتاند از:
- تحریک پوست: استفاده طولانیمدت از کمربند طبی میتواند باعث تحریک پوست و بروز قرمزی یا بثورات پوستی شود. رعایت بهداشت و بررسی منظم پوست میتواند خطر تحریک پوست را به حداقل برساند.
- تناسب نادرست و اثربخشی پایین: اگر کمربند بهدرستی در جای خود قرار نگیرد، نمیتواند بهخوبی از ستون فقرات حمایت کند و اثربخشی مناسبی نخواهد داشت.
- کاهش محدوده حرکتی: هدف استفاده از کمربندهای طبی کاهش محدوده حرکتی و درنتیجه کاهش آسیبهای وارد شده به ستون فقرات است. استفاده طولانیمدت از کمربند طبی میتواند انعطافپذیری و دامنه حرکتی کمر را محدود کند.
- وابستگی فیزیکی و ضعف عضلانی: اتکای بیش از حد به کمربندهای طبی میتواند باعث ضعف عضلات و وابستگی کمر به کمربند شود. با گذشت زمان، عضلاتی که وظیفه حمایت از ستون فقرات و کمر را دارند به دلیل کاهش استفاده، ضعیف میشوند و این باعث میشود تا در آینده عارضههای دیگری در کمر بروز کند.
- وابستگی روانی: استفاده مداوم از کمربند طبی میتواند باعث وابستگی روانی به آن شود. این باعث میشود تا فرد در هنگام استفادهنکردن از کمربند، اعتمادبهنفس کافی برای انجام فعالیتهای روزانه را نداشته باشد و فکر کند که بدون کمربند نمیتواند کارهای فیزیکی را انجام دهد.
نتیجهگیری
بیشتر افرادی که به دنبال کمربندهای طبی هستند، کسانی هستند که کمردرد مزمن را تجربه میکنند و سریعاً به دنبال راهی برای درمان و تسکین درد خود میگردند. بهتر است استفاده از کمربند طبی توسط پزشک توصیه شود و نوع کمربند و دستورالعملهای مربوط به بستن کمربند طبی توسط ارتوپد تعیین شود. استفاده از کمربند طبی بیکیفیت یا نامناسب میتواند باعث بروز مشکلات بیشتری برای کمر و ستون فقرات شود. در کلینیک ارتوپدی فنی امید، با استفاده از بهروزترین امکانات، انواع کمربندهای طبی مطابق با نیاز و شرایط افراد تهیه می شود. این کلینیک با استفاده از آزمایشگاه ارزیابی بیومکانیکال خود شامل اسکن سهبعدی ستون فقرات، ابتدا افراد را مورد ارزیابی بیومکانیکال قرار داده و سپس اقدام به ساخت کمربند طبی می نماید، همچنین کارشناسان این کلینیک توصیههایی را در مورد نحو استفاده و طریقه صحیح بستن کمربند آموزش میدهند. برای دریافت نوبت میتوانید با شماره ۰۲۱۸۸۸۰۱۸۰۰ تماس گرفته و همچنین دریافت مشاوره در واتساپ از شماره ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ استفاده کنید.
سوالات متداول
چقدر باید کمربند طبی را بپوشم؟
مدت استفاده از کمربند طبی به شدت آسیب، پاسخ فرد به درمان و همچنین عارضهای که باعث بروز کمردرد شده است بستگی دارد. در شرایط مزمن یا مشکلات مداوم کمر ممکن است کمربند طبی به مدت طولانیتری استفاده شود و سایر موارد ممکن است که روزانه فقط به مدت چند ساعت پوشیدن کمربند طبی توصیه شود.
آیا کمربند طبی از زیر لباس مشخص است؟
برخی از کمربندهای طبی، خصوصاً کمربندهای انعطافپذیر، طوری ساختهشدهاند که از زیر لباس هم مشخص نمیشوند و پنهان میمانند. برخی دیگر از کمربندها نیز به دلیل ضخامت بالایی که دارند ممکن است که از زیر لباس مشخص شوند.
کمربند طبی را زیر لباس بپوشم یا روی آن؟
میتوان کمربند طبی را هم زیر لباس و هم روی آن پوشید. بهتر است بهطورکلی کمربند را روی لباس پوشید تا علاوه بر محافظت از پوست، بتوان در صورت نیاز کمربند را تنظیم کرد.
چه نوع پیراهنی زیر کمربند طبی بپوشم؟
میتوان در زیر کمربند از پیراهنها یا تیشرتهای بسیار نازک استفاده کرد تا از تحریک پوست توسط کمربند و همچنین تعریق بیش از حد جلوگیری کرد.
آیا کمربند طبی قابلیت تنفس و تهویه را دارد؟
به موادی که کمربند از آن ساخته شده است بستگی دارد. کمربند طبی از موادی ساخته شده باشد که جریان هوا را بهتر عبور میدهد. بهتر است در هنگام تهیه کمربند طبی به این نکته توجه کنید.
آيا میتوان با کمربند طبی ورزش کرد؟
بله، اما باید به یاد داشته باشید که انجام ورزشهای سنگین در هنگام کمردرد میتواند باعث بدتر شدن شرایط شود. بهتر است که باتوجهبه دستورات پزشک عمل کنید و از انجام فعالیتهای ورزشی سخت برای مدتی خودداری کنید.
آیا میتوان با کمربند طبی دوچرخهسواری کرد؟
بله در بسیاری از موارد میتوان هنگام استفاده از کمربند طبی دوچرخهسواری کرد. البته برای این کار بهتر است که با پزشک خود در این باره مشورت کنید تا مطمئن شوید که دوچرخهسواری برای وضعیت کمر شما اشکالی نداشته باشد.
آیا با کمربند طبی میتوان به کارهای روزانه پرداخت؟
بله، استفاده از کمربند طبی باتوجهبه نوع آن مقداری محدوده عملکردی و حرکتی را کاهش میدهد، اما این به اندازهای نیست که شما را از انجام کارهای روزانه منع کند.
آیا میتوان کمربند طبی را در هنگام خوابیدن پوشید؟
باید به این نکته توجه کرد که کمربندهای طبی را قرار نیست همیشه پوشید. استفاده از کمربند طبی هنگام خوابیدن میتواند در خواب اخلال ایجاد کند و تأثیر منفی بر سلامت کلی بدن داشته باشد.