پروتزهای جزئی پا به منظور کمک به راه رفتن کارآمد و پایدار، برای بازسازی بیومکانیک طبیعی پا و انتقال صحیح انرژی طراحی شده‌اند. پروتز جزئی پا باید دارای وزن کم و بادوام باشد و معمولاً به صورت سفارشی مطابق با قالب‌های گرفته شده از اندام ساخته میشود. پروتزهای جزئی پا در چندین سطح مختلف به منظور درمان و جبران سطوح مختلف قطع عضو، تولید می‌شوند. پروتزهای جزئی پا برای جبران قطع عضو در سطوح مختلف از یک یا چند انگشت گرفته تا نواحی بالاتر طراحی شده‌اند.
در مرکز ارتوپدی فنی امید انواع ارتز و پروتز براساس شرایط خاص هر فرد طراحی، قالبگیری و ساخته میشود.
پروتز جزئی پا برای قطع عضو از ناحیه انگشتان
ممکن است قطع عضو به معنای از دست دادن قسمتی از پا یا برخی از انگشتان پا باشد. با این حال قطع عضو به این معنا نیست که شما توانایی داشتن یک زندگی کامل را از دست می‌دهید. فقط لازم است تاثیر قطع عضو بر زندگی خود، گذراندن دوره بهبودی و توانبخشی کامل و تکیه بر پروتزها برای کمک به خود در زندگی را در نظر بگیرید. لازم است بدانید که شما می‌توانید مدت کوتاهی پس از عمل جراحی به زندگی عادی خود بازگردید.
اگر فردی هستید که به تازگی قطع عضو را تجربه کرده‌اید، در ادامه راهنمایی‌هایی برای کمک به شما در درک آنچه که باید از زندگی خود انتظار داشته باشید، آمده است.
قطع بخشی از پا
اگر شما دچار قطع عضو جزئی پا باشید، در ادامه چند مورد آمده است که باید انتظار داشته باشید:
ملاحظات مربوط به قطع عضو
اولین فرایند، تعیین مقدار قطع عضو لازم توسط جراح شما است. این فرایند مشخص می‌کند که چه مقدار استخوان پس از عمل قطع عضو باقی می‌ماند تا بستر لازم برای اتصال پروتز را فراهم کند. این فرایند همچنین نحوه تأثیر قطع عضو بر ماهیچه‌ها، پوست و اعصاب باقی مانده و کیفیت زندگی، نحوه حفظ تعادل و راه رفتن را به شما نشان می‌دهد. در نهایت این جلسه باعث میشود پس از عمل جراحی، تعادل بیشتر یا گزینه‌های پروتز بیشتری برای انتخاب داشته باشید.
توانبخشی و بهبودی
پس از عمل جراحی، فرایند بهبودی و توان یابی برای شما در نظر گرفته میشود. در ابتدا شما به صورت منظم با پزشک خود دیدار خواهید داشت تا پوشش ناحیه دچار قطع عضو را تغییر داده و در فرآیند بهبودی نظارت داشته باشد. دوم برای مدیریت درد و مبارزه با عفونت، داروهایی به شما داده خواهد شد. به محض بهبود زخم، برنامه توان یابی آغاز میشود. به عبارت دیگر، توانبخشی به منظور کمک به شما در سازگاری با پروتز و یادگیری نحوه حرکت کردن هنگام عدم استفاده از پروتز طراحی شده است. فرایند توانبخشی ابتدا با استفاده از یک پروتز موقت که قبل از استفاده از پروتز دائمی به کار می‌رود، آغاز میشود. در طول این دوره، اندام باقی مانده در حال بهبودی است و فرایند بهبودی آن ۶ ماه تا یکسال طول می‌کشد. دوم: شما وادار می‌شوید تا بدون پشتیبانی راه بروید. قبل از آن که حتی متوجه آن شوید، می‌توانید فعالیت‌های روزمره خود مانند راه رفتن، رانندگی کردن و پوشیدن کفش‌های معمولی با پروتز خود را از سر بگیرید.
پروتز و کفش جزئی پا
هنگامی که صحبت از پروتز جزئی پا و کفش‌های جزئی پا میشود، باید گفت معمولاً این کفش‌ها به صورت سفارشی و به شکلی که کاملاً با اندام باقی مانده شما تناسب داشته باشند و پشتیبانی از دست رفته پس از قطع عضو را برای شما فراهم کنند، طراحی شده‌اند.
اول اینکه لازم است از کفی یا کفش سفارشی استفاده کنید. کفی جزئی پا یک کفی محکم متناسب با یک کفش استاندارد است که به نحوی طراحی شده است تا نواحی خاصی را بالاتر بیاورد تا فضای مربوط به اندام از دست رفته را پر کند. کفش‌های سفارشی برای ارائه عملکرد مشابه پای طبیعی و پشتیبانی بیشتر برای حفظ تعادل و تحرک شما ساخته شده‌اند. دوم: شما به یک پروتز پای سفارشی احتیاج دارید. پروتز برای جایگزینی ناحیه از دست رفته پای شما طراحی شده است. این پروتزها دارای تکیه گاه‌های قوسی شکل و صفحات فیبر کربنی هستند که برای تحمل وزن طبیعی و حرکت عادی طراحی شده‌اند.
قطع انگشتان پا
از سوی دیگر در صورت قطع شدن انگشتان پا موارد زیر اهمیت بسیاری دارد:
تأثیر انگشتان پا بر تعادل
انگشتان پای شما هنگام راه رفتن از تعادل بدن شما پشتیبانی می‌کنند. به احتمال زیاد از دست دادن یک یا چند انگشت پا می‌تواند تعادل بدن شما را تحت تأثیر قرار دهد. همچنین عدم وجود سه انگشت وسط پا می‌تواند راه رفتن شما را دچار مشکل کند.
بهبودی و توانبخشی
یک هفته پس از عمل جراحی، درد شما به میزان قابل توجهی بهبود پیدا می‌کند. حدوداً یک ماه طول می‌کشد تا تورم فروکش کند. با این حال ممکن است لازم باشد حدود دو هفته از گچ یا کفش مخصوص استفاده کنید. در تمام طول این مراحل شما باید از دستورالعمل‌های توصیه شده توسط پزشک خود درباره بانداژ و مراقبت از ناحیه جراحی شده پیروی کنید. شما به زودی می‌توانید مجدداً راه رفتن را آغاز کنید و ممکن است احساس عدم تعادل را تجربه کنید اما این احساس به مرور زمان بهبود پیدا می‌کند.
پروتز انگشتان پا
اگر عدم تعادل پس از توان یابی نیز به صورت یک مشکل باقی بماند، ممکن است لازم باشد از پروتز انگشتان پا استفاده کنید. وقتی صحبت از پروتزهای زیبایی جایگزین انگشتان پا میشود، گزینه‌های بسیاری در بازار وجود دارند. این گزینه‌ها می‌توانند با استحکام لازم متناسب با نیاز شما ساخته شوند تا در هنگام راه رفتن از تعادل بدن شما پشتیبانی کنند.
انواع پروتز جزئی پا
قطع عضو جزئی در پا، شش نوع اصلی دارد که می‌توان با استفاده از پروتزهای جزئی آنها را جبران کرد: آمپوتاسیون انگشتان پا، آمپوتاسیون متاکارپ با انگشت شست (Ray)، ترانس متاتارسال، قطع عضو لیسفرانک، چوپارت و سیمز. هر نوع قطع عضوی باعث از دست رفتن بخش زیادی از پا میشود.
گزینه‌های پروتز موجود عبارتند از: بدون پروتز؛ صفحه پای محکم با پشتیبانی قوس ترکیب شده با یک کفی کفش بسیار محکم؛ ارتز/ پروتز پای سفارشی؛ قالب کفش‌های سفارشی؛ ارتز اصلاح شده مچ پا همراه با پر کننده انگشتان پا؛ پروتز پای دارای یک سوکت سفارشی متصل به یک صفحه نسبتاً سفت و محکم همراه با پر کننده انگشتان پا.
- پروتزهای انگشتان پا و متاکارپ: پروتز انگشتان پا و متاکارپ معمولاً شامل یک پرکننده کفش از جنس فوم است که به منظور حفاظت از ناحیه قطع عضو و همچنین ثابت نگه داشتن بخش باقی مانده پا در داخل کفش به کار رفته است و تا حد امکان نیرویی که روی بخش باقی مانده از قطع عضو قرار می‌گیرد را به طور مساوی توزیع می‌کند.
- پروتزهای ترانس متاتارسال: پروتزهای متاتارسال و بخش بالاتر پا می‌توانند بسته به سطح فعالیت بیمار، شامل نوعی پرکننده قالب دار از جنس فوم همراه با کفش یا پروتز سیلیکونی و یک صفحه انگشتان متحرک باشند. صفحه انگشتان پا می‌تواند در وارد کردن فشار به بیمار کمک کند.
پروتز جزئی پا می‌تواند به راحتی نیروهای حاصل از وزن را تحمل کرده و روی بخش باقی مانده پا توزیع کند و به بیمار اجازه دهد تا مدت زمان طولانی‌تری بدون درد یا ناراحتی زیاد راه برود. گاهی اوقات برای استفاده موفقیت آمیز از پروتز توسط بیمار، لازم است نوعی جراحی اصلاحی انجام شود. امروزه تکنولوژی مواد و فرآیندهای ساخت جدید این امکان را فراهم کرده است تا پروتزهای جزئی تا حد شگفت‌انگیزی واقعی به نظر برسند.
انتخاب و ساخت پروتز پنجه پا
اگر دچار قطع عضو ناحیه پا هستید یا پیش بینی میشود که این عمل برای شما انجام شود، ممکن است درباره گزینه‌های ارتوپدی یا پروتز موجود که می‌تواند در بازیابی تعادل، راه رفتن، فعالیت‌های روزمره و حفظ آنها به شما کمک کند، فکر کنید. پروتزهای جزئی پا عموماً سفارشی هستند؛ زیرا قطع عضو در بیماران مختلف متفاوت است. تعیین اینکه کدام گزینه‌های پروتز برای شما مناسب هستند به شرایط و شیوه زندگی منحصر به فرد شما بستگی دارد و البته به اینکه بخش باقیمانده استخوان در پای شما، چقدر است. هدف از این پروتزها کمک به توزیع نیروهای حاصل از وزن روی استخوان باقی مانده پا است؛ به گونه‌ای که برای شما راحت باشد و توانایی راه رفتن طولانی مدت بدون درد و ناراحتی را برای شما به حداکثر برساند.
متخصص باید قبل از طراحی پروتز جزئی پا، اهداف و شیوه زندگی شما را بررسی کند. آیا شما می‌خواهید قدم زدن در ساحل یا پیاده روی داشته باشید؟ حتی اگر نمی‌توانید فوراً به سراغ چنین فعالیت‌هایی بروید، بهتر است که اهداف نهایی خود در میزان فعالیت‌ها را به متخصصین اطلاع دهید تا بتوانند در رسیدن به آنها به شما کمک کنند. مطمئناً گزینه‌های مختلفی برای شما وجود دارد؛ از یک صفحه پای محکم دارای قوس پشتیبان گرفته تا کفش پروتز مصنوعی سفارشی و کفش‌های دارای قالب سفارشی.
