استخوان تیبیا، یا درشت نی یا استخوان ساق پا ، بیشتر از هر استخوان بلند دیگری در بدن دچار شکستگی میشود. شکستگی‌های شافت استخوان درشت نی به شکستگی‌هایی گفته میشود که در طول استخوان ، یعنی از زیر زانو تا بالای مچ پا رخ میدهند. این نوع شکستگی پا معمولاً در اثر وارد آمدن نیرویی زیاد ایجاد میشوند. به عنوان مثال برخورد با وسایل نقلیه موتوری یکی از دلایل عمده شکستگی شافت استخوان درشت نی است. در بسیاری از موارد شکستگی‌های استخوان درشت نی ، استخوان کوچکتر ساق پا (یعنی استخوان نازک نی یا فیبولا) نیز دچار شکستگی میشود. درمان شکستگی استخوان درشت نی به عوامل مختلفی بستگی دارد ، از جمله وضعیت کلی سلامت فرد در زمان آسیب دیدگی ، علت و شدت آسیب دیدگی و آسیب دیدن یا ندیدن بافت‌های نرم اطراف استخوان درشت نی و در صورت بروز میزان آسیب دیدگی بافت نرم.
شکستگی استخوان درشت نی هم دردناک است و هم بسیار شایع. بهبودی کامل به ندرت بیش از ۱۲ ماه طول خواهد کشید. اگر احتمال می‌دهید که دچار شکستگی استخوان درشت نی شده‌اید ، برای ارزیابی فوراً به پزشک یا اورژانس مراجعه کنید.متخصصین مرکز جامع توانبخشی امید بعد از انجام معاینات و عکسبرداری های لازم بهترین برنامه درمانی را با رویکرد پلکانی براساس سن بیمار و شدت شکستگی توصیه خواهند کرد. اگر نیازی به استفاده از بریس در طول درمان باشد تمام مراحل قالبگیری و ساخت در کلینیک امید با جدیدترین روش ها انجام میشود.جهت کسب اطلاعات بیشتر و یا رزرو نوبت در کلینیک امید با شماره تلفن‌های ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ و ۰۲۱۸۸۸۰۱۸۰۰ تماس حاصل فرمایید.
انواع شکستگی شافت استخوان درشت نی
در ساق پا دو استخوان وجود دارد: استخوان درشت نی و استخوان نازک نی. استخوان درشت نی بزرگتر از استخوان دیگر است، بیشتر وزن ما را تحمل میکند و بخش مهمی از مفصل زانو و مفصل مچ پا است.
انواع شکستگی استخوان درشت نی ، بسته به نیرویی که باعث این شکستگی شده ، بسیار متفاوتند. ممکن است تکه‌های استخوان از جای خود حرکت نکرده باشند (شکستگی پایدار)، یا ممکن است از جای خود خارج شده و تراز استخوان به هم خورده باشد (شکستگی جابجا شده). ممکن است پوست اطراف شکستگی سالم باشد (شکستگی بسته)، یا ممکن است استخوان پوست را سوراخ کرده باشد (شکستگی باز). در بسیاری از موارد شکستگی استخوان درشت نی، استخوان نازک نی نیز دچار شکستگی شده است.
پزشکان شکستگی‌ها را به انواع مختلفی طبقه بندی میکنند. شکستگی‌های استخوان تیبیا بر اساس موارد زیر طبقه بندی میشود:
- محل شکستگی (شافت استخوان تیبیا به سه قسمت تقسیم میشود: دیستال یا بالایی ، میانی و پروگزیمال یا پایینی)
- الگوی شکستگی (به عنوان مثال ، این که استخوان به شکل ضربدری ، طولی یا از وسط شکسته باشد.)
- این که پوست و عضله روی استخوان در اثر شکستگی پاره شده باشند (شکستگی باز) یا خیر.
شایعترین انواع شکستگی شافت تیبیا عبارتند از:
- شکستگی عرضی: در این نوع شکستگی ، خط شکستگی به شکل یک خط افقی صاف است که از وسط شافت استخوان تیبیا عبور میکند.
- شکستگی مورب: این نوع شکستگی به شکل یک خط زاویه دار در سراسر شافت اتفاق افتاده است.
- شکستگی مارپیچی: در این نوع شکستگی خط شکستگی مثل خطوط نواری روی یک آب نبات شافت را محاصره کرده است. این نوع شکستگی در اثر نیروهایی پیچشی ایجاد میشود.
- شکستگی چند تکه‌ای: در این نوع شکستگی ، استخوان به سه قطعه یا بیشتر تقسیم میشود.
- شکستگی باز: اگر استخوان به نحوی شکسته شود که قطعات استخوانی از پوست بیرون بیایند یا زخمی به سمت پایین ایجاد شده و استخوان در عضله فرو برود ، شکستگی را شکستگی باز یا ترکیبی می‌نامند. شکستگی‌های باز اغلب صدمات بیشتری به عضلات ، تاندونها و رباطهای اطراف وارد میکنند؛ خطر بروز عوارض – به ویژه عفونت- در این نوع شکستگی بیشتر است و بهبود آنها مدت زمان بیشتری طول میکشد.
علت شکستگی تیبیا
شکستگی شافت استخوان درشت نی اغلب ناشی از برخوردهایی با انرژی زیاد است ، مانند تصادف با یک وسیله نقلیه موتوری یا موتور سیکلت. در مواردی از این دست ، استخوان ممکن است چند قطعه بشود (شکستگی چند تکه‌ای).
صدمات ورزشی ، مانند زمین خوردن در هنگام اسکی یا برخورد با بازیکنان دیگر در هنگام فوتبال ، صدماتی با انرژی کمتر هستند که ممکن است باعث شکستگی شافت تیبیا شوند. این شکستگی‌ها به طور معمول در اثر نیروهای چرخشی ایجاد میشوند و منجر به شکستگی‌های مورب یا مارپیچی میشوند.
علائم
شکستگی شافت تیبیا معمولاً باعث دردی آنی و شدید میشود. علائم دیگر ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- ناتوانی در راه رفتن یا انداختن وزن بدن روی پا
- تغییر شکل یا بی ثباتی پا
- استخوان زیر پوست حالت برجسته پیدا کرده یا در محل شکستگی از پوست بیرون میزند
- گاهی از دست دادن حس در پا
عوارض ناشی از شکستگی شافت استخوان درشت نی
شکستگی‌های شافت استخوان درشت نی ممکن است باعث آسیب و عوارض بیشتری بشوند ، از جمله موارد زیر:
- انتهای شکسته استخوانها اغلب تیز هستند و ممکن است عضلات ، اعصاب یا رگ‌های اطراف را قطع کرده یا پاره کنند.
- ممکن است باعث بروز سندرم کمپارتمان حاد شود. این سندرم وضعیت دردناکی است که وقتی رخ میدهد که فشار داخل عضلات به میزان خطرناکی بالا برود. این فشار می‌تواند جریان خون را کاهش داده ، و در نتیجه مانع از رسیدن مواد مغذی و اکسیژن به سلول‌های عصبی و عضلانی شود. در صورتی که فشار به سرعت برطرف نشود ، ممکن است باعث بروز ناتوانی یا معلولیت دائمی شود. این مساله یک مشکل اورژانسی است که نیاز به جراحی فوری دارد. طی این عمل ، جراح برشهایی در پوست و عضلات ایجاد میکند تا فشار را کاهش دهد.
- شکستگی‌های باز، استخوان را در معرض محیط خارج قرار میدهند. حتی با وجود تمیز کردن مناسب استخوان و عضله در جراحی، باز هم ممکن است استخوان عفونت کند. درمان عفونت استخوان دشوار است و اغلب به چندین جراحی و مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک نیاز دارد.
تشخیص
بررسی سوابق پزشکی و معاینه بدنی
آگاهی از جزئیات شرایطی که باعث صدمه رسیدن به پای بیمار شده برای پزشک مفید است. به عنوان مثال، اگر بیمار طی یک تصادف رانندگی دچار شکستگی شده باشد، خوب است که پزشک بداند سرعت وسیله نقلیه چقدر بوده ، بیمار راننده بوده یا مسافر، کمربند ایمنی خود را بسته بوده یا خیر و کیسه هوا عمل کرده است یا نه. این اطلاعات به پزشک کمک میکند تا نحوه آسیب دیدگی را مشخص کرده و بفهمد آیا ممکن است محل دیگری نیز آسیب دیده باشد یا خیر.
همچنین اطلاع از مشکلات دیگر بیمار مانند فشار خون ، دیابت ، آسم یا آلرژی نیز برای پزشک مهم است. پزشک همچنین درباره این که بیمار محصولات دخانی یا داروی خاصی استفاده میکند یا خیر از او سوال خواهد کرد.
پس از بحث درباره نحوه آسیب دیدگی و بررسی سوابق پزشکی بیمار ، پزشک معاینه بدنی دقیقی انجام میدهد، بدین نحو که شرایط کلی بیمار را ارزیابی کرده و سپس روی پای آسیب دیده تمرکز میکند. پزشک در معاینه پا به دنبال بررسی موارد زیر است:
- هر نوع تغییر شکل واضح در استخوان درشت نی یا پا (مثل زاویه غیرمعمول ، پیچ خوردگی یا کوتاه شدن پا)
- پارگی یا زخم شدن پوست
- کبودی
- تورم
- تکه‌های استخوانی که ممکن است به پوست فشار وارد کنند
- عدم ثبات (در برخی ازبیماران در صورتی که استخوان نازک نی نشکسته باشد و یا شکستگی استخوان درشت نی کامل نباشد ممکن است تا حدودی در پای خود ثبات داشته باشند )
پس از معاینه چشمی ، پزشک با لمس پا در امتداد استخوان درشت نی ، ساق پا و رو و کف پا احتمال وجود هر نوع ناهنجاری یا مورد غیر معمول را بررسی میکند. اگر بیمار بیدار و هوشیار باشد ، پزشک حس و حرکت را نیز در پاها بررسی خواهد کرد.
آزمایشات تصویربرداری
آزمایشات تصویربرداری اطلاعات بیشتری در مورد آسیب دیدگی بیمار در اختیار پزشک قرار میدهد.
تصویربرداری با اشعه ایکس
رایجترین روش ارزیابی شکستگی تصویربرداری با اشعه ایکس است که تصاویری واضح از استخوانها در اختیار پزشکان قرار میدهد. تصاویر اشعه ایکس میتوانند نشان دهند که استخوان درشت نی شکسته یا سالم است. همچنین میتوانند نوع شکستگی و محل آن در استخوان درشت نی را نیز نشان دهند. تصاویر اشعه ایکس همچنین مشخص میکنند که آیا مفاصل زانو یا مچ پا نیز درگیر شده‌اند یا نه و نیز استخوان نازک نی شکسته است یا خیر.
سی تی اسکن
اگر پزشک بعد از بررسی تصاویر اشعه ایکس هنوز اطلاعات بیشتری نیاز داشته باشد ، ممکن است سی تی اسکن تجویز کند. سی تی اسکن تصاویری از سطح مقطع اندامها نشان میدهد. این تصاویر میتوانند اطلاعات ارزشمندی در مورد شدت شکستگی در اختیار پزشک قرار دهند. به عنوان مثال، گاهی اوقات خطوط شکستگی ممکن است بسیار نازک باشند و در تصاویر اشعه ایکس به سختی دیده شوند. سی تی اسکن به پزشک کمک میکند تا خطوط را با وضوح بیشتری ببیند.
درمان شکستگی تیبیا
پزشک موارد مختلفی را در برنامه درمانی بیمار در نظر میگیرد ، از جمله:
- سلامت عمومی بیمار
- علت آسیب دیدگی
- شدت آسیب دیدگی
- میزان آسیب دیدگی بافت نرم
روشهای غیر جراحی معمولا برای بیمارانی توصیه میشوند که:
- به دلیل مشکلات سلامت عمومی ، انجام جراحی برای آنها خطرناک باشد
- فعالیت کمتری دارند و بنابراین بیشتر میتوانند زوایای کوچک یا تفاوت اندک در طول پاها را تحمل کنند
- شکستگی بسته‌ای داشته باشند که قطعات استخوانی خیلی کم جا به جا شده باشند
آتل
بیشتر جراحات طی هفته‌های اول باعث تورم میشوند. پزشک ممکن است برای راحتی بیمار و حمایت از پای اسیب دیده در ابتدا پای بیمار را آتل ببند. برخلاف گچ گرفتن کامل ، آتل را میتوان محکم یا شل کرد و در این حالت در صورت بروز تورم به راحتی میتوان آن را تنظیم کرد. پس از کاهش تورم ، پزشک دیگر گزینه‌های درمانی را برای بیمار بررسی خواهد کرد.
گچ گرفتن و استفاده از بریس
برای بهبود اولیه شکستگی پزشک ممکن است پا را گچ بگیرد تا آن را بی‌حرکت نگه دارد. بعد از چند هفته میتوان گچ را باز کرد و به جای آن یک بریس کاربردی پیش ساخته از جنس پلاستیک گذاشت. بریس تا زمان بهبودی کامل از پا محافظت و پشتیبانی میکند. ممکن است در مواردی مثل تمیز کردن یا فیزیوتراپی بتوان بریس را موقتا برداشت.
بریس مخصوص شکستگی استخوان درشت نی یک ابزار محافظتی است که روی ساق پا برای کمک به ترمیم و تراز کردن استخوان آسیب دیده پوشیده میشود. بریس با فشرده‌سازی بافت نرم پا ، باعث محدود شدن حرکت آن و بهبود شکستگی میشود. بندها و پوسته پلاستیکی بریس باید حتما روی استخوان درشت نی محکم شوند تا استخوان به نحو مناسبی ترمیم شود.
بیمار باید بریس شکستگی خود را دائما پوشیده باشد درست مثل این که پا همچنان در گچ است. پزشک تشخیص میدهد که آیا میتوان در طول دوره درمان در زمان مشخصی ، بریس را برداشت یا خیر. با کاهش تورم پا، ممکن است بریس شل شود. در این صورت بیمار باید تسمه‌های آن را محکم کند تا خاصیت فشرده سازی بریس حفظ شود.
نظافت و نگهداری
پزشک تعیین میکند چه زمانی میتوانید برای استحمام بریس خود را بردارید. بریس را میتوان با یک دستمال و آب گرم تمیز کرد و با یک پنبه آغشته به الکل یا دستمال مرطوب ضد باکتری ضد عفونی کرد. استفاده از تمیزکننده‌های کننده قوی مثل مایع سفید کننده توصیه نمی‌شود زیرا بریس در تماس نزدیک با پوست است. بریس را نباید در آب غوطه ور کرد زیرا ممکن است به پوشش کف آن آسیب برسد. بندهای کتانی آن را با آب گرم و مواد شوینده ملایم بشویید و بعد آن را صاف بگذارید تا خشک شود. قبل از استفاده مجدد مطمئن شوید که پا و بریس کاملا خشک شده باشند.
- بریس باید همیشه روی پا محکم باشد تا قابلیت فشرده سازی خود را حفظ کرده و باعث بهبود شکستگی شود.
- همیشه زیر بریس جوراب بپوشید. این کار هم بهداشتی‌تر است و هم از زخم شدن یا اسیب دیدن پوست جلوگیری میکند. پزشک به شما نحوه تعویض جوراب را آموزش خواهد داد.
جراحی
برای انواع خاصی از شکستگی ممکن است لازم باشد جراحی انجام شود ، از جمله:
- شکستگی‌های باز با زخم‌هایی که نیاز به نظارت دارند
- شکستگی‌هایی که با درمان‌های غیر جراحی بهبود نیافته‌اند
- شکستگی‌هایی که طی آنها استخوان به قطعات زیادی شکسته و جابجایی قطعات شکسته زیاد باشد
دوران نقاهت
بهبود بیشتر شکستگی‌های شافت استخوان درشت نی ۴ تا ۶ ماه و در بعضی موارد حتی بیشتر طول میکشد ، به خصوص اگر شکستگی باز باشد یا استخوان چندین قطعه شده باشد و یا بیمار سیگار یا قلیان و امثال آن بکشد.
کنترل درد
وجود درد پس از آسیب دیدگی یا جراحی بخشی طبیعی از روند بهبودی است. پزشکان و پرستاران کمک میکنند تا درد بیماران کمتر شده و سریعتر بهبود یابند. اغلب برای تسکین کوتاه مدت درد پس از جراحی یا آسیب دیدگی دارو تجویز میشود. انواع مختلفی از دارو برای کنترل درد موجود است. این داروها شامل استامینوفن ، داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAID) ، گاباپنتینوئید ، داروهای شل کننده عضلانی ، داروهای حاوی مخدر یا مرفین و داروهای موضعی مسکن هستند. پزشک ممکن است از ترکیبی از این داروها برای تسکین درد و همچنین به حداقل رساندن نیاز به داروهای مرفین‌دار استفاده کند. برخی از داروهای مسکن ممکن است عوارضی داشته باشند که توانایی فرد را در رانندگی و سایر فعالیت‌ها تحت تأثیر قرار دهد. پزشک در مورد عوارض جانبی داروها با بیمار صحبت خواهد کرد. به محض آن که درد کاهش یابد، مصرف مسکنهای حاوی مرفین باید متوقف شود. اگر در عرض چند روز پس از شروع درمان درد بهبود نیافته باشد با پزشکتان صحبت کنید.
تحمل وزن
بسیاری از پزشکان به بیماران میگویند که از اوایل دوران نقاهت خود حرکت پا را شروع کنند. اگر چه پیروی از دستورالعمل‌های پزشک برای جلوگیری از وارد آمدن فشار ناشی از وزن بر پای آسیب دیده و بروز هر نوع مشکل در این خصوص اهمیت زیادی دارد.
در برخی موارد ، پزشک به بیمار اجازه میدهد از بلافاصله بعد از جراحی تا حدی که امکان دارد وزنشان را روی پای آسیب دیده بیاندازند. با این حال ، تا زمانی که شکستگی بهبود نیابد ، ممکن است نتوانید وزن خود را به طور کامل روی پای خود بیاندازید. ضروریست که دستورالعمل‌های پزشک خود را در این خصوص به دقت دنبال کنید. هنگامی که شروع به راه رفتن کردید ، احتمالاً باید از عصا یا واکر استفاده کنید.
فیزیوتراپی
از آنجا که احتمالاً بیمار قدرت عضلانی بیمار در ناحیه آسیب دیده کاهش خواهد یافت ، انجام تمرینات ورزشی در طول روند بهبودی بسیار مهم است. فیزیوتراپی به شما کمک میکند تا قدرت طبیعی عضله ، حرکت مفصل و انعطاف پذیری خود را مجددا به دست آورده، همچنین در کنترل درد پس از جراحی مفید است.
یک متخصص فیزیوتراپی احتمالا از زمانی که بیمار هنوز در بیمارستان است تمریناتی خاص و نیز نحوه استفاده از عصا یا واکر را به او آموزش خواهد داد.
