به درد زیر پنجه و انگشتان پا، دقیقاً در قسمت پایه انگشتان، متاتارسالژی میگویند. این ناحیه از پا، شامل پنج استخوان است که متاتارسال نامیده میشود. استخوانهای متاتارسال از یک طرف به انگشتان پا متصل شده و مفاصلی را تشکیل میدهند، و انتهای دیگر استخوانهای متاتارسال، به دیگر استخوانهای پا به نام تارسال متصل است. این درد، اغلب سر استخوان متاتارسال را که به انگشتان پا متصل است، تحت تاثیر قرار میدهد. درد زیر انگشتان پا ممکن است شدید و دردناک باشد و معمولاً هنگامی که پای خود را خم میکنید یا فعالیتهایی انجام میدهید که فشار وزن روی آن قرار میگیرد، این درد شدیدتر میشود. این فعالیتها میتواند شامل راه رفتن، دویدن یا حتی ایستادن باشد. انجام این فعالیتها بویژه روی سطوح سخت، دردناک خواهد بود.
متاتارسالژی دردی ناخوشایند است و ممکن است در زندگی روزانه شما اختلال ایجاد کند. با این وجود، علت درد معمولاً جدی نیست و بطور طبیعی با انجام درمانهای محافظتی کاهش مییابد. این درمانها میتواند شامل استراحت، قرار دادن کیسه یخ در آن ناحیه، تغییر فعالیتها و انتخاب کفش کاملاً مناسب و اندازه، باشد. اگر درد زیر انگشتان پا، علیرغم این تغییرات و درمانها، بیش از چندین روز ادامه یافت، از درمانهای پزشکی استفاده کنید.
علائم دیگر متاتارسالژی چیست؟
با توجه به علت متاتارسالژی، فرد ممکن است علائم مختلفی را تجربه کند که بر زیر پنجه پا اثرگذار است. این احتمال نیز وجود دارد که در دیگر نواحی بدن، علائمی مشاهده شود.
علائم مرتبط با زیر پنجه و انگشتان پا که ممکن است همراه با متاتارسالژی رخ دهد
علاوه بر درد، ممکن است در این نواحی التهاب یا کبودی نیز ایجاد شود. گاهی اوقات، فرد احساس میکند که سنگریزه یا شیء در کفش او وجود دارد. برخی از علل درد، ممکن است ناشی از ناهنجاریهایی مانند پینه یا انگشت چکشی در پا باشد، که قابل مشاهده هستند.
علائم دیگری که همراه با متاتارسالژی رخ میدهد
چون متاتارسالژی اغلب بر انتهای استخوان انگشت پا اثر میگذارد، علائم میتواند در انگشتان پا ایجاد شود. این علائم شامل بیحسی، سوزن سوزن شدن و احساس سوزش یا دیگر حسهای غیرطبیعی در انگشتان پا است. حرکت دادن یا خم کردن انگشتان پا، باعث افزایش درد، در قسمت جلوی پا میشود.
هنگامی که این علائم پا، به مدت چندین روز ادامه مییابد، باید جهت دریافت درمانهای پزشکی اقدام کنید. پزشک ممکن است جهت بررسی احتمال شکستگی یا دیگر مشکلات استخوانی یا مفصلی که منجر به درد میشود، عکسبرداری اشعه ایکس را پیشنهاد دهد.
علت متاتارسالژی چیست؟
عوامل مختلفی وجود دارد که متاتارسالژی را ایجاد میکنند. تمامی آنها یک عامل زمینهای مشابه دارند – تغییر چیزی که بر عملکرد پای شما اثر میگذارد. این تغییر، روی متاتارسال فشار وارد میکند، که سرانجام منجر به درد و علائم دیگر میشود. تا زمانی که شما علت این تغییر را بیابید و آن را اصلاح کنید، علائم ادامه خواهند داشت.
عوامل معمول متاتارسالژی شامل موارد زیر است:
- آرتروز که شامل استئوآرتریت، نقرس و دیگر اشکال آرتروز التهابی است
- پینه پا، که یک برجستگی استخوانی در مفصل انگشت شست پا و متاتارسال است. پینه ممکن است در مفصل انگشت کوچک و متاتارسال نیز ایجاد شود.
- میخچه در کف پا، که تجمع یافته و به قسمت جلوی پا فشار وارد میکند.
- آسیبدیدگی رباط، که یک دسته بافت همبند است که استخوانها را به یکدیگر متصل میکند.
- عدم استراحت کافی پس از جراحی پا، بخصوص جراحیهایی مانند جراحی پینه روی انگشت شست پا
- حالتهای پا که افراد را مستعد فشار اضافی روی قسمت جلوی پا میکند. این حالات مانند، داشتن متاتارسال بسیار بلند یا قوس زیاد پا باشد.
- انگشت چکشی و انگشت چنگالی که باعث جمع شدن و خم شدن انگشتان در قسمت مفصل انگشت میشود. این مشکل فشاری به سمت پایین روی متاتارسالها وارد میکند.
- مورتون نوروما (سوزش و گزگز بین انگشتان پا )، که ضخیم شدن بافت عصب بین سر متاتارسالهای سوم و چهارم در مفاصل انگشتان است.
- اضافه وزن و چاقی، فشار بیش از حد روی پا وارد میکند. این مسئله با بالا رفتن سن شدیدتر میشود، چرا که بالشتکهای چربی در قسمت جلوی پا، نازکتر می شوند.
- کفشهایی که مناسب پا نیستند و کفشی که فشار زیادی روی قسمت جلوی پا وارد میکند. این کفشها شامل، کفشهای پاشنه بلند، کفشهای شل و گشاد که باعث لغزیدن پا در آن میشود، و کفشهایی که در قسمت انگشتان باریک یا تنگ هستند.
- شکستگیهای فشاری که ترکهای باریک در یک استخوان است، که به دلیل فشار یا نیروی مکرر روی استخوان، ایجاد میشود. این شکستگی، نوعی آسیب ناشی از استفاده بیش از حد از استخوان است که در دوندگان و دیگر ورزشکاران متداول است.
در برخی موارد، پزشک ممکن است قادر به تشخیص علت اصلی درد نباشد.
عوارض بالقوه متاتارسالژی چیست؟
اگر متاتارسالژی را بدون درمان رها کنید، عوارضی را در پی خواهد داشت. درد قسمت جلوی پا، اغلب باعث میشود که فرد به آن عادت کرده و طرز راه رفتن خود را تغییر دهد تا درد به حداقل برسد. اینکار سرانجام باعث شدیدتر شدن مشکل شده و احتمال بروز کمردرد و درد لگن وجود دارد. هنگامی که درد زیر پنجه پا به دلیل آسیبهایی مانند آسیب به رباط یا استخوان باشد، عدم درمان منجر به بهبودی نامناسب، درد مزمن و مشکلات پا میشود.
تشخیص متاتارسالژی
مشکلات متعدد پا میتواند علائمی شبیه به متاتارسالژی ایجاد کند. پزشک برای تشخیص دقیق منشاء درد، فرد را در حالت ایستاده و نشسته معاینه میکند و از سبک زندگی و سطح فعالیتهای او سؤالاتی میپرسد. ممکن است جهت تشخیص و شناسایی شکستگی فشاری یا دیگر مشکلات پا، نیاز به تصویربرداری اشعه ایکس باشد.
درمان متاتارسالژی
- روشهای محافظتی – مانند استراحت کردن، تغییر کفش یا استفاده از پد متاتارسال – ممکن است تنها چیزی باشد که فرد برای رفع درد و علائم نیاز داشته باشد
- در موارد نادر، هنگامی که درمانهای محافظتی درد را برطرف نکند و مشکل متاتارسالژیا به دلیل مشکلات پا مانند انگشت چکشی، پیچیده شده باشد، ممکن است که برای اصلاح استخوانهای متاتارسال، جراحی انجام شود.
فیزیوتراپی
درمان عوامل اصلی متاتارسالژیا معمولاً درد را برطرف میکند. انجام درمانهای فیزیوتراپی میتواند به پیشگیری از مشکلات آتی کمک کند. فیزیوتراپها بر تقویت عضلات حمایتکننده، بهبود انعطافپذیری و استفاده از کفش مناسب تمرکز دارند. میتوانید تمرینات متاتارسال را در منزل ادامه دهید. همچنین ممکن است فرد به کفش طبی یا دیگر کفیهای طبی نیاز داشته باشد تا همه مشکلات پا را اصلاح کنند. فیزیوتراپی درمانهای مختلفی را ارائه میدهد که باعث تسکین درد ناشی از متاتارسالژی میشود. فیزیوتراپ برای همه بیماران، یک ارزیابی کلی، تشخیص و خدمات درمانی ارائه میدهد. برخی از درمانهای متداول متاتارسالژی در زیر بیان شده است:
- حرکت مفصل – جهت افزایش محدوده حرکتی آن
- آموزش مجدد طرز راه رفتن صحیح – ممکن است علت درد به دلیل راه رفتن نادرست باشد
- طب سوزنی – برای کاهش درد و تحریک روند بهبودی
- ماساژ – جهت کاهش ورم
- الکتروتراپی – تحریک روند بهبودی
- توصیههایی جهت سبک زندگی – کاهش وزن و نوع کفش
تحریک الکتریکی
تحریک الکتریکی عصب یک شیوه درمانی الکتریکی است که با ایجاد فرکانسهای دردناک، باعث تسکین درد میشود. تحریک الکتریکی، مکانیسم ورودی شاخ خاکستری قدامی در نخاع را مسدود میکند. همچنین سیستم مخدر درون زا را تحریک میکند که از ترشح ماده p در شاخ خاکستری قدامی جلوگیری کند.
سونوگرافی
سونوگرافی یک روش درمانی است که امواج فراصوت، گرمایی در قسمتهای عمیق بدن ایجاد میکند، در بافتهای نرم میکروماساژ انجام داده، انعطاف را افزایش میدهد، بهبودی بافت را تسریع کرده و همچنین منابع خونی را در آن ناحیه بیشتر میکند، و نتیجه آن کاهش درد خواهد بود.
کیسه گرم کننده
کیسه گرمکننده یا هات پک، کیسههایی هستند که در ابزاری به نام هیدروکالترال (hydrocollateral) قرار داده میشوند. این وسیله، گرمای مرطوب سطحی ایجاد میکند، گرفتگی عضلانی را برطرف کرده و جریان خون را افزایش میدهد که کاهش درد را در پی دارد.