تجویز بریس زانو برای بیمارانی که عمل جراحی رباط صلیبی زانو (ACL) دادهاند، از ایام قدیم مرسوم بوده است. بریس برای تثبیت زانو بکار میرود و تا بهبودی کامل رباط صلیبی، از آن مراقبت میکند. امروزه تحقیقات بیشتر برای افزایش تاثیر بریس زانو بعد از انجام جراحی رباط صلیبی انجام شده است.
رباط صلیبی چیست؟
جراحی رباط صلیبی زانو ACL زمانی انجام میشود که یک فرد متحمل آسیب دیدگی (شدید یا مزمن) این رباط در مفصل زانو شده است. بطور کلی ورزشکاران از این نوع آسیب دیدگی رنج میبرند اما گاهی این آسیب ممکن است در اثر دیگر فعالیتها نیز بروز کند. معمولا آسیب دیدگی رباطها در اثر وارد شدن ضربات قوی به زانو خصوصا زمانیکه بدن در حالت غیر عادی قرار گرفته باشد، ایجاد میشود.
آیا بعد از جراحی رباط صلیبی باید از بریس استفاده کرد؟
در خصوص نیاز به استفاده از بریس بعد از انجام عمل جراحی رباط صلیبی از پزشک خود سوال کنید. برخی متخصصین به استفاده از بریس برای مراقبتهای بعد از جراحی اعتقاد دارند و برخی دیگر نه.
برخی مطالعات تحقیقاتی در خصوص مقایسه افرادی که بعد از جراحی ترمیم رباط صلیبی از بریس زانو استفاده کردهاند و آنهایی که استفاده نکردهاند، تفاوت معنی داری را بین این دو گروه از بابت انعطاف پذیری زانو و پایداری آن نشان، نداده است.
مطالعات نشان میدهد افرادی که از بریس زانو استفاده کردهاند درد و عوارض جانبی کمتری را در دوره ریکاوری احساس میکنند. در هر صورت بطور کلی مشخص شده که توانبخشی بهترین روش درمان است و پوشیدن بریس زانو بیشتر بر مبنای نظر پزشکان و گزارش بیماران است تا یافتههای کلینیکی.
چه شما و پزشکتان بریس زانو را برای بعد از عمل انتخاب کرده باشید و چه نه در هر صورت استفاده از آن بستگی دارد به فیزیک بدنی، سن، سبک زندگی و فعالیتهای روزانه شما.
بریس زانو چه کاری انجام میدهد؟
بعد از انجام عمل جراحی رباط صلیبی، این رباط برای جوش خوردن به زمان احتیاج دارد تا دوباره بهبود یابد. در خلال فرایند بهبودی که حدود ۸ تا ۱۰ هفته زمان میبرد، رباط جدید در معرض خطر پارگی قرار دارد. اگر به زانوی شما فشار وارد شود ممکن است سبب پاره شدن رباط صلیبی پیوند زده شده بشود زیرا رباطی که پیوند زده شده است هنوز مقاومت ندارد.
پوشیدن بریس زانو، بعد از جراحی تا زمان بهبودی کامل، سبب محافظت از رباط پیوند زده شده میشود. بریس حرکات مفصل زانوی شما را کنترل میکند و حرکت در محدوده مفصل زانو را محدود میکند. چنین تصور میشود که بریس سبب کاهش فشار به رباط صلیبی پیوند زده شده و محافظت از آن تا زمان بهبودی کامل، میشود.
جوانب مثبت و منفی استفاده از بریس زانو
جوانب مثبت و منفی استفاده از بریس زانو بعد از انجام جراحی رباط صلیبی عبارتند از:
مزایا:
- اگر فرد زمین بخورد ممکن است از آسیب مجدد جلوگیر کند
- به نگهداشتن زانو در وضعیت صحیح کمک میکند
- ممکن است به قرار دادن زانو در حالت استراحت کمک کند
- ممکن است سبب کاهش احساس درد در دوره ریکاوری کمک کند
- ممکن است سبب کاهش ورم در دوره ریکاوری شود
- ممکن است سبب کاهش نشت مایع از جای زخم جراحی در دوره ریکاوری شود.
معایب:
- ممکن است سبب محدود کردن حرکات زانو شود
- اگر به مدت طولانی استفاده شود ممکن است سبب آرتروفی ماهیچهای شود
- ممکن است سبب ناراحتی شود
- اگر به درستی در جای خود قرار نگرفته باشد ممکن است سبب لیزخوردن یا افتادن فرد شود.
چگونه باید از بریس زانو استفاده کنم؟
یکی از مهمترین نکاتی که در استفاده از بریس زانو بعد از انجام عمل جراحی رباط صلیبی باید مد نظر قرار داد این است که کاملا اندازه مناسب داشته باشد. در صورت نیاز از پزشک یا متخصص فیزیوتراپی بخواهید در تنظیم کردن آن به شما کمک کند. وقتی به جا انداختن بریس زانو در محل مناسب فکر میکنید به دو نکته توجه داشته باشید: نه خیلی سست باشد و نه خیلی محکم. اگر خیلی سست باشد ممکن است به پایین پای شما لیز بخورد و شما را با خطر زمین خوردن مواجه کند و زانو را آن طور که باید تثبیت نکند. اگر خیلی سفت بسته شده باشد ممکن است سبب بسته شدن مسیر گردش خون در قسمت پایینی پا و در نتیجه احساس ناراحتی، ورم، بیحسی یا سوزن سوزن شدن، شود.
جا افتادن مناسب بریس تا حدی سبب احساس راحتی میشود. شما نباید احساس نیشگون گرفتگی یا احساس لیز خوردن بریس به پایین را داشته باشید. باید بتوانید دو انگشت خود را به زیر بندهای بریس ببرید که این نشان دهنده آن است که خیلی سفت بسته نشده است. اگر بیش از یک انگشت شما به زیر بندهای آن وارد شد معنی آن سست بودن بریس است و باید آن را محکمتر کنید.
ممکن است روی بریس شما یک لولا وجود داشته باشد که نیازمند تنظیم است. از پزشک خود در مورد نحوه تنظیم آن سوال کنید و اینکه چه کارهایی برای تنظیم آن باید انجام دهید. اگر بریس شما چند لولا دارد مطمئن شوید که با مرکز کشکک زانوی شما از دو طرف تراز شدهاند.
بریس زانویی که بعد از جراحی رباط صلیبی بکار میرود میبایست مستقیما روی پوست یا با یک آستر نصب شود. از پوشیدن بریس روی شلوار خودداری کنید زیرا این کار سبب عدم امکان جا انداختن مناسب آن میشود. با این حال برخی تولید کنندگان وجود دارند که بریسهایی تولید کردهاند که از روی شلوار هم قابل استفاده هستند. از متخصص فیزیوتراپی خود در خصوص امکان پوشیدن بریس روی شلوار یا مستقیم روی پوست سوال کنید.
چه وقت باید بریس زانو را پوشید؟
اگر به شما پیشنهاد شد که از بریس زانو استفاده کنید، از دستورات جراح و متخصص فیزیوتراپی در این خصوص پیروی کنید. بطور کلی زمانی که میخواهید فعالیتی انجام دهید که سبب وارد آوردن فشار به زانو میشود و چند ساعت ادامه دارد، باید بریس زانو را بپوشید. فعالیتهایی که ممکن است نیازمند پوشیدن بریس زانو باشند عبارتند از:
- تمرینات ورزشی
- ورزش حرفهای
- پیاده روی طولانی
هنگام خواب، نیاز نیست که بریس خود را بپوشید. در واقع برخی منابع هم پیشنهاد کردهاند که هنگام خواب آن را نپوشید. (با این حال اگر پزشک توصیه کرده باشد که هنگام خواب هم بریس زانو بپوشید، از دستورات پزشک پیروی کنید). برخی افراد که ممکن است برای رفتن به سرویس بهداشتی شبها زیاد از خواب بیدار شوند یا افرادی که در خواب راه میروند مایل باشند که هنگام خواب نیز بریسها را داشته باشند.
بریسها چه شکلی هستند؟
بریس زانویی که بعد از جراحی رباط صلیبی استفاده میشود، ممکن است چند بند قابل تنظیم با نمای مخملی از جنس پلاستیک محکم یا دیگر مواد داشته باشد و در دو طرف آن لولا وجود داشته باشد.
ورزش و بریس زانو
بعد از جراحی رباط صلیبی، دستورات پزشک و متخصص فیزیوتراپی خود را در خصوص بازتوانی و تمرینات ورزشی، پیروی کنید. فیزیوتراپی، ورزش و کشش بخش مهمی از ریکاوری و بازگشت توانایی ورزش کردن و دیگر فعالیتهای فیزیکی را تشکیل میدهد.
بعد از آنکه کار شما با پزشک، جراح و فیزیوتراپ تمام شد و به ورزشتان بازگشتید، در خصوص ادامه استفاده از بریس با پزشکتان مشورت کنید. از پزشک در خصوص آنچه برای شما بهتر است سوال کنید.