انحراف شست پا :درمان بیرون زدن استخوان شست پا به سمت بیرون

انحراف شست پا یا هالوکس والگوس، یک نوع اختلال در ساختار اسکلتی پا است که باعث می‌شود شست پا به شکل طبیعی خود قرار نگیرد و به سمت انگشتان دیگر پا منحرف شود. این مشکل ممکن است باعث بروز برآمدگی قابل‌توجهی در ناحیه توپی پا شود و باعث تغییر در توزیع وزن بدن در پای شما شود. این موضوع می‌تواند منجر به درد و ناراحتی شدید در پا شود و ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

برای درمان هالوکس والگوس، از کفش‌هایی که فضای کافی برای انگشتان پا فراهم می‌کنند و امکان حرکت آزاد انگشتان را دارند استفاده می‌شود. همچنین، استفاده از پد‌ها، نگه‌دارنده‌های قوس کف پا، کفی‌های طبی و چسب‌زنی توسط متخصصان فیزیوتراپی می‌تواند بهبود موقعیت شست پا و کاهش درد و ناراحتی کمک کند. در برخی موارد، اقدام به جراحی نیز ممکن است لازم باشد، به ویژه اگر درمان‌های محافظه کارانه نتیجه مطلوبی نداشته باشند یا شما دچار درد مزمن شده باشید.

با بهینه‌سازی نوع کفش و استفاده از اقدامات درمانی مناسب، می‌توانید از تحریک مجدد انحراف شست پا جلوگیری کرده و درد و ناراحتی را کاهش دهید. اما در برخی موارد، ممکن است تنها راه برای تغییر ساختار انحراف شست پا انجام عمل جراحی باشد.

علل بروز انحراف شست پا

اغلب اوقات انحراف  شست پا به دلیل ترکیبی از عوامل مختلف ایجاد می‌شود. هالوکس والگوس گاه ارثی است. اگر یک پیش زمینه‌ی شناخته شده دارید، سالها پوشیدن کفش‌های تنگ و نوک‌تیز ممکن است مضر باشد. همچنین با پوشیدن کفش‌های پاشنه بلند، عضلات پای شما نمی توانند به طور صحیح در این کفش‌ها کار کنند، و قدرت و کششان را از دست می‌دهند. این امر می‌تواند باعث جابجایی انگشتان پا شود. علاوه بر این ، مطالعات نشان داده‌اند که حتی پوشیدن جوراب برای سال‌های متمادی، انگشتان پا را به هم فشار می‌دهد و شکل طبیعی پایتان را تغییر می‌دهد. جوراب‌های فشرده‌سازی به‌خصوص مشکل‌ساز هستند.

اگرچه پوشش کفش مستقیماً باعث ایجاد این انحراف نمی‌شود ، اما مطمئناً می‌تواند شرایط را دردناک و متورم کند. سایر علل کمتر شایع ناهنجاری‌های هالوکس والگوس شامل تروما (رگ به رگ شدن‌ها ، شکستگی‌ها و آسیب‌های عصبی) ، اختلالات عصبی عضلانی (بیماری فلج اطفال یا Charcot-Marie-Tooth) و اختلاف طول اندام (یک پا کوتاه‌تر از پای دیگر) می‌باشد که در آن پای بلندتر دچار انحراف شست پا می‌شود. انحراف انگشت شست پای بلندتر باعث می‌شود که کف پا زیادی خم شود.

شرایط مختلف آرتروز می‌تواند باعث ایجاد یا تشدید ناهنجاری‌های هالوکس والگوس شود. نقرس، یک بیماری مفاصل دردناک است که معمولاً شامل اولین مفصل MTP می‌شود، که می‌تواند به ناهنجاری انحراف شست پا آرتروزی منجر شود. آرتریت روماتوئید با همان روماتیسم مفصلی اغلب باعث ایجاد انحراف‌های شدید شست پا به همراه سایر ناهنجاری‌های انگشتان پا می‌شود.

علائم و نشانه‌های انحراف شست پا چیست؟

در مراحل اولیه ، انحراف شست پا به ‌ندرت باعث ناراحتی شما خواهد شد. قسمت کوچک بیرون زده‌ی استخوان متاتارس در قسمت داخلی کف پا شروع به آزار و ناراحتی شما خواهد کرد. پای شما ممکن است دیگر در کفش‌های بلند و باریک زنانه جای نگیرد. برآمدگی ایجاد شده‌ی شما ضخیم‌تر می‌شود و به شکل پینه‌ی پا درمی‌آید. به همین دلیل هالوکس والگوس را “پینه‌ی پا” نیز میگویند.

در مراحل پیشرفته ، درد پا بروز خواهد کرد. این حالت عموماً در منطقه‌ای شروع می‌شود که سر استخوان متاتارس شما در قسمت داخلی پای شما به صورت برآمدگی ظاهر شود. توپی کف پا تا حد زیادی بزرگ شده و در هر قدم به روی کف کفشتان فشار داده می‌شود. پوست و بورسا (کیسه‌های کوچک زیر پوست تان) دائماً تحریک می‌شود. التهاب و تورم نیز ایجاد می‌شود. از آنجا که دیگر نمی‌توانید به کف پای خود فشاری بیاورید و نقاط آسیب دیده همچنان به کفش فشار داده می‌شوند، این وضعیت می‌تواند به یک حالت عودکننده و بسیار دردناک تبدیل شود.

مفصل انگشتان شست پا نیز تحت تأثیر منفی این وضعیت قرار خواهد گرفت. به دلیل تغییر وضعیت استخوان‌های انگشتان، حرکات مفصل نیز تغییر می‌کند. سپس مفصل سریع‌تر فرسوده می‌شود (آرتروز) و تحرک کمتر و کمتری خواهد داشت. اگر آرتروز شما از قبل پیشرفت کرده باشد ، هنگام پیاده‌روی ، پای شما دردناک‌تر از همیشه خواهد بود.

اما این درد در شست پا نیست که اغلب بیماران را وادار می‌کند تا به پزشک مراجعه کنند. گاهی اوقات فشار آوردن انگشت شست پای خمیده بر روی انگشت دوم پا، بزرگ‌ترین منبع درد است.

تشخیص یک انحراف شست پا چگونه است؟

پزشک هنگام مشاهده‌ی علائم ذکر شده در بالا، یک انحراف شست پا را به عنوان یک تشخیص احتمالی خود در نظر می‌گیرد. آناتومی کف پا از جمله عملکرد مفصل و کف پا ، در طول معاینه ارزیابی می‌شود. رادیوگرافی (عکس‌های رادیولوژی) پا می‌تواند برای تعیین صحت مفاصل پا و غربالگری برای شرایط و بیماری‌های زمینه‌ای مانند آرتروز یا نقرس مفید باشد. عکس رادیولوژی یک روش عالی برای محاسبه‌ی تراز بودن انگشتان پا هنگام قرار گرفتن در حالت ایستاده (تحمل وزن) است.

درمان انحراف شست پا چیست؟ آیا داروهای خانگی برای معالجه‌ی آن وجود دارد؟

درمان‌های غیر جراحی مانند استراحت و پوشیدن کفش یا صندل گشاد (آزادتر) (ترجیحاً با یک کفی طبی نگه‌دارنده) اغلب می‌توانند درد آزار دهنده‌ی ناشی از برآمدگی‌ها را تسکین دهند. به‌عنوان مثال، کفش‌های پیاده‌روی ممکن است برخی از این مزایا را داشته باشند، نسبت به مدل‌های پاشنه‌بلند که به طرفین کف پا فشار می‌آورند.

داروها و تزریق

داروهای ضدالتهابی، مانند استیل اسیدسیلیک اسید (آسپیرین ، اکوترین) ، ایبوپروفن (Advil ، کودکان و نوجوانان Advil / Motrin ، Medipren ، Motrin ، نوپرین ،  PediaCare Fever) و ناپروکسن (Anaprox، Naprelan، Naprosyn، Aleve) می‌توانند به کاهش التهاب و تسکین درد شما کمک کنند. گاهی اوقات استعمال موضعی کیسه‌ی یخ (پک سرد) نیز مفید است.

• التهاب مفصل در بیخ انگشت بزرگ پا می‌تواند با تزریق موضعی کورتیزون تسکین یابد.
• فشار یا اصطکاک مداوم می‌تواند منجر به تخریب پوست و عفونت شود که ممکن است به درمان با آنتی‌بیوتیک نیاز داشته باشد.

محافظ (شیلد) ها یا پدهای پینه پا

انحراف شست پا یا بونیون (پینه) می‌تواند ناشی از فشار و فشار زیادی باشد که به خاطر استفاده از کفش‌های تنگ و بسته ایجاد می‌شود. در صورتی که این مشکل در مرحله اولیه باشد، اسپلینت (آتل) مخصوص می‌تواند به اصلاح این ناهنجاری کمک کند. این اسپلینت‌ها با کشیدن ساختارهای بافت نرم و قرار دادن پنجه در حالت اصلاح شده، به تسکین درد و بهبود شرایط کمک می‌کنند. همچنین، استفاده از اسپلینت‌های مخصوص شب و نیم بوت‌های اسپلینتی می‌تواند مفید باشد. استفاده از چسب مخصوص ارتوپدی و جداکننده‌های انگشتان پا نیز می‌تواند به درمان کمک کند.

ارتزها

ارتوتیک‌ها یا کفی‌های طبی سفارشی نیز برای بهبود مکانیک پا و اصلاح چرخش پیش از حد کف پا به داخل استفاده می‌شوند. این ارتوتیک‌ها با بهبود عملکرد مفصل می‌توانند از پیشرفت انحراف شست پا جلوگیری کرده و درد را تسکین دهند. همچنین، باید این ارتوتیک‌ها را در کفش‌های مناسب و با سایز مناسب استفاده کرد. این کفش‌ها می‌توانند تأثیر مثبتی روی موقعیت مفصل بگذارند و ناراحتی را کاهش دهند.

با بهینه سازی نوع کفش و مراقبت از پای خود، می‌توانید از تحریک مجدد انحراف شست پا جلوگیری کنید. بسیاری از درمان‌های بدون جراحی می‌توانند درد را تسکین دهند، اما تغییر ساختار انحراف شست پا تنها با عمل جراحی امکان پذیر است.

حرکات کششی

اگر شما دچار درد  ناشی از یک انحراف شست پا هستید و یا اگر سعی دارید جلوی شکل گیری آن را بگیرید، انجام تمرینات منظم و طراحی شده برای درمان و پیشگیری می‌تواند به سالم نگه داشتن پاهای شما و از عدم نیاز به عمل جراحی کمک کند، در ادامه به برخی از این تمرینات مؤثر می‌پردازیم:

پوینت (خم کردن انگشتان به جلو) و فلکس کردن (خم کردن انگشتان به عقب) انگشتان پا

این تمرین با خم شدن عضلات زیر کف پاهایتان، روی مفاصل انگشتان پا کار می‌کند.

بر روی یک سطح بنشینید و پاهایتان را حدود ۱۵ سانتی‌متر از کف فاصله دهید. انگشتان پا را آهسته به جلو و عقب خم کنید . این کار را برای ۲۰ بار در ۲ تا ۳ ست انجام دهید.

باز کردن انگشتان پا

در حالی که نشسته‌اید، کف پای خود را روی زمین قرار دهید. در حالی که پاشنه پا بر روی زمین ثابت است، انگشتان پا را بلند کرده و آن‌ها را از هم باز کنید. این تمرین را ۱۰ تا ۲۰ بار برای هر پا تکرار کنید.

حلقه زدن با انگشت پا

این تمرین مفاصل موجود در انگشتان پا را به حرکت درمی‌آورد و به کاهش سفتی کمک می‌کند.

درحالی‌که روی یک صندلی نشسته‌اید ، به پشت تکیه داده و انگشت بزرگ خود را بگیرید. انگشت  شست را ۲۰ بار در جهت عقربه‌های ساعت بچرخانید. بعد از آن کمی مکث کنید و سپس در جهت مخالف بچرخانید. این تمرین را در ۲ تا ۳ ست روی هر انگشت انجام دهید.

دور کردن (ابداکسیون) انگشت شست پا با کمک باند ورزشی

یک باند یا کش ورزشی را دور هر دو انگشت شست پای خود بپیچید. با باند محکم، هر دو انگشت را با یک حرکت کوچک با باند از انگشتان دیگر دور کنید. هنگامی که به طور کامل کشیده شد ، ۵ ثانیه نگه دارید ، سپس آن را آزاد کنید و حرکت را برای ۲۰ بار تکرار کنید.

غلت دادن توپ

یک توپ تنیس یا چیزی مشابه آن را روی زمین قرار داده و پای خود را در بالای آن  قرار دهید. پای خود را به عقب و جلو روی توپ بغلتانید. این حرکت را به مدت ۳ تا ۵ دقیقه در هر پا تکرار کنید ، حتی اگر انحراف شست پا فقط در یک پا باشد.

گرفتن و کشیدن حوله

یک حوله کوچک یا لیفی را روی زمین قرار دهید. بنشینید و حوله را با انگشتان پا بگیرید و به سمت خود بکشید. فقط از انگشتان پا را برای جمع کردن و گرفتن حوله استفاده کنید. این حرکت را به مدت ۵ دقیقه تکرار کنید.

برداشتن تیله

برای این تمرین به یک کاسه حاوی ۱۰ تا ۲۰ تیله نیاز دارید. تیله‌ها را روی زمین و کاسه را کنار آن قرار دهید. روی سطحی بنشینید و کف پاهایتان نزدیک به زمین باشد. با انگشتان پا دانه به دانه تیله‌ها را برداشته و در کاسه قرار دهید. حتماً انگشت خود را به دور تیله بگیرید.

چرخش هشتی شکل

این تمرین شبیه به حلقه زدن انگشت شست است، البته با این تفاوت که شما انگشتان پا را به جای یک دایره به شکل هشت حرکت می دهید. این کار به انعطاف پذیری و دامنه حرکتی کمک می‌کند. این حرکت را ۱۰ بار روی هر انگشت برای ۲ تا ۳ ست تکرار کنید.

بلند کردن پاشنه پا

در حالی که نشسته‌اید، کف پای خود را صاف بر روی زمین قرار دهید. پاشنه پا را بلند کرده و بیشتر وزن را به سمت قسمت بیرونی توپی پای خود قرار دهید. به مدت ۵ ثانیه نگه دارید و به زمین برگردانید. این حرکت را ۱۰ بار در هر پا تکرار کنید.

آیا برای اصلاح انحراف شست پا جراحی لازم است؟

در صورتی که درمان‌های محافظه‌کارانه برای انحراف شست پا نتیجه مطلوبی نداشته و درد‌های مداوم ایجاد می‌کند، عمل جراحی به عنوان یک گزینه برای اصلاح این ناهنجاری مطرح می‌شود. این عمل جراحی به عنوان بونیوونکتومی شناخته می‌شود که به معنای جراحی خارج کردن بونیون یا پینه پا است. این عمل جراحی می‌تواند ناهنجاری را اصلاح کرده و درد را کاهش داده و در نتیجه، عملکرد پا را بهبود بخشد. این عمل معمولاً شامل برداشتن رشد استخوانی پینه و تراز کردن مجدد مفصل شست پا می‌شود. اگرچه عمل جراحی اغلب موفقیت آمیز است، اما در برخی موارد ممکن است به تسکین کامل درد منجر نشود، زیرا مشکلات مکانیکی انحراف شست پا همیشه با این عمل جراحی برطرف نمی‌شود. با این حال، استفاده از کفش مناسب و کفی‌های طبی و ارتز می‌تواند احتمال شکست جراحی را کاهش دهد.

آیا می‌توان از بروز انحراف شست پا جلوگیری کرد؟

اگر تشخیص زودهنگام انجام شود، به عنوان مثال در دوران قبل از بلوغ، ممکن است سرعت رشد انحراف شست پا کاهش یابد و در بعضی موارد، با استفاده از کفش‌های مناسب و نگه دارنده و کفی‌های سفارشی کفش (ارتوتیک) می‌توان به پیشگیری از این مشکلات کمک کرد. همچنین، فیزیوتراپی شامل حرکات کششی نیز می‌تواند مفید باشد. اجتناب از برخی فعالیت‌های ورزشی با کفش نامناسب و فشار آوردن به انگشتان شست پا، می‌تواند از بروز علائمی که همراه با این ناهنجاری رخ می‌دهند، جلوگیری کند. به طور کلی، معاینه زودرس توسط پزشک متخصص پا نیز توصیه می‌شود.

بهبودی یک انحراف شست پا در آینده چگونه پیش‌بینی می‌شود؟

درمان‌های فوق‌الذکر در معالجه انحراف شست پا بسیار مؤثر است و آینده این بیماری می‌تواند بسیار عالی باشد. بااین‌حال ، تشخیص صحیح برای تعیین هرگونه ناهنجاری‌های مرتبط با آن و همچنین شدت انحراف شست پا ضروری است. همچنین یک انحراف شست پا یک تغییر شکل پیش‌رونده است و با گذشت زمان بدتر می‌شود. این امر می‌تواند باعث بی‌ثباتی در بقیه نقاط کف پا شود و گاه منجر به آرتروز در مفصل واقع در انتهای انگشت بزرگ شود. بنابراین توصیه می‌شود با یک متخصص پا مشورت کنید تا به طور کامل انحراف شست پایتان را ارزیابی کند. توجه زود هنگام، تشخیص و مراقبت از انحراف شست پا می‌تواند از پیشامدهای ناتوان کننده ی این عارضه جلوگیری کند.