دیابت یک بیماری مزمن است که تا پایان عمر به درمان و مراقبت نیاز دارد. این بیماری، عوارض زیادی ایجاد می‌کند، که برخی از آنها پای فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند. اگر شما نیز به دیابت مبتلا هستید، ممکن است در معرض خطر ابتلا به عوارض جدی مانند عفونت پا قرار داشته باشید. اگر با دقت و بطور مداوم، مراقبت‌های مرتبط با پای دیابتی را انجام ندهید، می‌تواند منجر به قطع انگشتان پا، پا و یا حتی کل پا تا زیر زانو شود. انجام مراقبت‌های صحیح پا، مانند انتخاب جورابهای مناسب، جهت پیشگیری از عوارض احتمالی، اهمیت بسیاری دارد.
دیابت و پاها
افرادی که مبتلا به دیابت هستند، خطر ایجاد عوارضی که با سطح بالای قند خون ارتباط دارد، در آنها وجود دارد. یکی از این عوارض، آسیب به عصب (نوروپاتی) است. متداول‌ترین نوع نوروپاتی، تاثیر بر عصب‌های پا می‌باشد.
علائم نوروپاتی دیابتی شامل موارد زیر است:
- بی‌حسی در پاها و انگشتان پا
- دردهای شدید در پاها که در طول شب بدتر می شود
- حس سوزن سوزن شدن یا سوزش در پاها
- ضعف عضلات
- ناهنجاری و زخم در پا
اگر به بیماری نوروپاتی دیابتی مبتلا هستید و حس پاهای خود را از دست دادید، این احتمال وجود دارد که پای شما آسیب ببیند و شما دردی احساس نکنید. به عنوان مثال، سنگی که در کفش شما گیر کرده، ممکن است به پای شما برخورد کند و زخم کوچکی در پا ایجاد شود. اگر پای خود را جهت زخم‌های احتمالی بررسی نکنید، این زخم‌ها ممکن است بدتر شده و دچار عفونت شود. مراقبت‌های صحیح پای دیابتی، به این معنی است که هر روز پای خود را بررسی کنید تا از آسیب‌ها، تاول و عفونت‌هایی که ممکن است ایجاد شود، مطلع شوید. این مراقبت‌ها، همچنین به معنای استفاده از پوشش مناسب پا است، که از آسیب پیشگیری می‌کند.
هنگام انتخاب جوراب چه نکاتی را باید در نظر گرفت؟
انتخاب جوراب‌ها به این معناست که، جورابی انتخاب کنید که نیازهای خاص شما را به عنوان فردی که مبتلا به دیابت است، برطرف کند. اگر دچار هیچ گونه آسیب به عصب محیطی نیستید، می‌توانید فقط جورابی را بپوشید که احساس راحتی بیشتری دارید. در صورتی که علائم تازه‌ای از آسیب به عصب (نوروپاتی) دارید یا علائم شما بدتر شده است، باید فوراً به پزشک مراجعه کنید تا درخصوص مراقبت‌های مناسب پا، توصیه‌های لازم را دریافت کنید.
اگر دچار نوروپاتی هستید و تصمیم دارید جوراب مناسب انتخاب کنید، شرایط کنونی خود را مدنظر داشته باشید. برخی از افرادی که مبتلا به نوروپاتی دیابتی هستند، پوست پای آنها دچار خشکی و ترک می‌شود. جوراب‌هایی که بسیار نرم هستند، برای این افراد مناسب‌تر و راحت‌تر است.
اگر بیماری نوروپاتی شما به مرحله‌ای رسیده است که در پاهای خود هیچ حسی ندارید، پوشیدن جوراب‌هایی که کاملاً اندازه شما هستند، بسیار اهمیت دارد، زیرا روی هم جمع نشده و به پوست پا مالیده نمی‌شود. استفاده از جورابهای بدون درز نیز، در پیشگیری از آسیب ضروری است.
گاهی اوقات انتخاب جوراب مناسب، به این منظور است که اندازه جوراب متناسب باشد تا گردش خون را در پا محدود نکند. اگر گردش خون در افراد دیابتی ضعیف باشد، باید از پوشیدن جوراب‌هایی که بسیار تنگ هستند یا کش در بالای جوراب در پا فرو می‌رود، خودداری کنند.
ویژگی‌های جوراب دیابتی
جورابهای دیابتی با ویژگی‌هایی طراحی می‌شوند که بطور مستقیم، مشکلاتی را که افراد دیابتی با آن سر و کار دارند، برطرف کند.
مواد جذب‌کننده رطوبت
جورابهای رطوبت‌گیر، رطوبت را از پا دور می‌کند و باعث تبخیر عرق از پا می‌شود، از این رو خطر عفونت‌های قارچی را کاهش می‌دهد و همچنین از ایجاد بوی بد پا جلوگیری می‌کند. هر چه پا رطوبت کمتری داشته باشد، از ایجاد تاول و دیگر زخم‌ها در پا بیشتر محافظت می‌شود. الیاف آکریلیک بهتر از نخ می‌تواند رطوبت را جذب کند.
جوراب بدون درز
جورابهای بدون درز عمدتاً بدون دوخت روی انگشتان پا، تولید می‌شوند، تا خطر ساییدگی و تاول را که می‌تواند منجر به زخم شود، بویژه در افرادی که دچار نوروپاتی یا هایپرگلاسمی مزمن (بالا بودن قند خون)هستند، کاهش دهد. جورابهای دیابتی اغلب کفی سفیدرنگ دارند تا اگر پا زخمی شد و فرد آن را احساس نکرد، به راحتی آشکار شود.
الیاف نرم
برخی از جورابهای دیابتی از پارچه‌هایی با بافت نرم مانند بامبو و پشم تولید می‌شوند، که هر دوی آنها خواص ضدمیکروبی طبیعی دارند و همچنین باعث ساییدگی پوست نمی‌شوند. مارک خاصی از جورابهای دیابتی، از نوعی الیاف ضد تاول تولید می‌شود که مانع از اصطکاک و ایجاد تاول خواهد شد.
جوراب بدون کش
جورابهای دیابتی به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بدون فشار به ساق پا، که می‌تواند جریان خون را محدود کند، روی پا قرار بگیرند.
ویژگی‌های ضدمیکروبی
برخی از جوراب‌هایی که از الیاف‌های تابیده شده مس یا نقره تولید شده‌اند، جهت پیشگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ، ویژگی‌های ضدقارچی دارند. جورابهای با الیاف مس، همچنین از عفونت مجدد پای ورزشکاران پس از پوشیدن جلوگیری می‌کند. این جوراب‌ها همچنین مانع از بوی بد پا می‌شوند.
کفی‌های نرم
کفی بسیار نرم می‌تواند از آسیب به پا جلوگیری کرده و از جنس خیلی ضخیم یا پدهای ژلی یا سیلیکونی دوخته شده است. از جورابهای دیابتی نرم که مناسب نوع فعالیت شما باشد، استفاده کنید: به عنوان مثال، اگر طولانی مدت روی پا می‌ایستید، باید بالشتک نرم در قسمت پاشنه وجود داشته باشد، یا اگر اغلب در حال دویدن و ورزش هستید، قسمت سینه پا باید ضخیم‌تر باشد. افرادی که تنیس یا فوتبال بازی می‌کنند، وجود کفی نرم در قسمت انگشتان مفید می‌باشد.
تکنولوژی هوشمند
برخی از جورابهای دیابتی دارای سنسور می‌باشد که دمای پا را بررسی می‌کند تا در صورتی که پا دچار آسیب یا زخم شود، از طریق یک اپلیکیشن به فرد هشدار می‌دهد. این جوراب‌ها دارای یک باتری به اندازه یک سکه است که در قسمت خارجی قوزک قرار دارد. این جوراب‌ها معمولاً حدود شش ماه دوام دارد.
طول جوراب
جورابهای دیابتی در همه اندازه‌ها از جورابهای ساق کوتاه تا قوزک و جورابهای تا ساق پا و تا بالای زانو وجود دارد. جورابهای بالای زانو بهترین انتخاب برای افرادی است که دچار مشکلات جریان خون هستند.
مراقبت و نگهداری
جورابهای دیابتی را می‌توانید روزانه استفاده کنید (و اکثر افرادی که به این جوراب‌ها نیاز دارند، باید هر روز آنها را بپوشند) و بطور مکرر آن را بشویند. طول عمر این جوراب‌ها با استفاده مداوم و مراقبت مناسب، حدود شش ماه است. برای افزایش طول عمر جوراب‌ها، آنها را در یک توری مخصوص لباس زیر در ماشین لباس‌شویی قرار دهید و آنها را با حرارت کم خشک کنید. می‌توانید از یک شانه مخصوص لباس پشمی یا ریش تراش برای برداشتن گلوله پشمی روی پارچه استفاده کنید.
با مشاهده اولین نشانه‌های فرسودگی، مانند سوراخ یا شکاف، باید جوراب‌ها را دور انداخت.
مقایسه جورابهای دیابتی و جوراب ساق بلند کمپرشن
جورابهای ساق بلند کامپرشن مانند جورابهای دیابتی نیست، زیرا هدف آنها افزایش انقباض است، تا خون بتواند به آسانی به قلب بازگردد. جورابهای پزشکی کامپرشن برای بیماران دیابتی مناسب نیست، زیرا آنها جریان خون را در پاها کاهش می‌دهند و آسیب را افزایش می‌دهند.
با این وجود، اگر پاهای شما متورم شده است، با پزشک صحبت کنید، برخی از جورابهای دیابتی فشار کمتری وارد می‌کنند که ممکن است بدون جلوگیری از جریان خون، ورم را کم کند.
اقدامات احتیاطی
جورابهای دیابتی انواع مختلفی دارد که براساس نیازهای خود می‌توانید از بین آنها انتخاب کنید. اگر در مورد مشکل خود اطلاعات کافی دارید، باید جورابی را انتخاب کنید که نیازهای شما را برطرف کند. اگر جریان خون شما ضعیف است، درباره اندازه جوراب دقت کنید. محدود شدن جریان خون در پاها می‌تواند آسیب‌های پای دیابتی را بدتر کند و روند بهبودی زخم‌ها را کاهش می‌دهد. به همین دلیل از پوشیدن جورابهای کامپرشن باید خودداری شود.
برخی از افراد دیابتی، دچار گردش خون ضعیف و لنف ادم، یا ورم در انتهای پاها می‌شوند. یک بررسی نشان می‌دهد که جوراب‌هایی با فشار کم می‌تواند بدون بدتر شدن جریان خون ضعیف، ورم را بهبود ببخشد. اگر درخصوص جریان خون و اندازه مناسب جوراب‌ها نگران هستید، با پزشک صحبت کنید.
به یاد داشته باشید که همچنین از کفش‌های مناسب استفاده کنید. اگر کفش‌ها، پای شما را تحت فشار قرار می‌دهد یا باعث آسیب و زخم می‌شود، جورابهای مناسب نیز تاثیری نخواهند داشت. نوروپاتی دیابتی می‌تواند یک مشکل جدی باشد، اما شما می‌توانید با مراقبت از پاها و پوشیدن جوراب‌ها و کفش‌های مناسب، از بسیاری از عوارض احتمالی پیشگیری کنید.
