گودی کمر به معنای انحنای طبیعی و رو به داخل قسمت پایین کمر است. این حالت، چه خوب یا بد، یک جزء اصلی در وضعیت قرارگیری بدن است. وقتی زاویه‌ی این انحنا بیش از حد باشد، گودی زیاد کمر میگویند که منجر به بروز مشکلات بسیار زیادی می‌شود، از جمله غیرتراز بودن بدن و درد. همین مشکلات نیز برای کم بودن زاویه‌ی انحنا وجود دارند. اگرچه تعیین زاویه‌ی ” نرمال” خیلی سخت از چیزی است که انتظار داریم.
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی روش‌های درمانی ارائه شده از جمله فیزیوتراپی و انواع بریس‌های طبی برای انحراف ستون فقرات و یا رزرو نوبت در کلینیک سلامت امید می‌توانید با شماره تلفن‌های ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ تماس حاصل فرمایید.
علت بروز گودی کمر
علل شایع در بروز گودی کمر عبارت‌اند از:
- آکندروپلازی- در این عارضه، استخوانهای فرد در طول دوره‌ی بلوغ به طور عادی رشد نمی‌کنند و اغلب منجر به کوتاهی قد می‌شود. اصطلاح ” کوتولگی” با آکندروپلازی ارتباط دارد.
- اسپوندیلوز – این عارضه یک اختلال دیسکی و مهره‌ای است که در آن یک مهره بر روی مهره‌ی پایینی خود سر می‌خورد. هم عوامل ژنتیکی و هم فیزیکی در این عارضه نقش دارند.
- پوکی استخوان- این یک بیماری است که در آن مهره‌های کمر شکننده می‌شوند و به به‌راحتی می‌شکنند.
- چاقی مفرط – این مشکل به این صورت تعریف و مشخص می‌شود که وزن بدن فرد حداقل ۲۰ درصد بالاتر از وزنی است که باید طبق مقیاس‌های بدن فرد تعیین کرد. اگر شاخص توده‌ی بدنی فرد (BMI) بین ۲۵ و ۲۹٫۹ باشد، آن فرد دچار اضافه وزن محسوب شده، اگر بالای ۳۰ باشد، چاق محسوب می‌شود.
- کیفوز یا قوز کمر: این وضعیتی است که باعث می‌شود قسمت بالای کمر خم و به‌طور غیرعادی گرد شود.
- دیسکیت: در این وضعیت، التهاب فضای دیسکی بین مهره‌ها و ستون فقرات رخ می‌دهد و در اکثر موارد بر اثر یک عفونت داخلی ناشی می‌شود.
علل دیگر ایجاد گودی کمر چیست؟
وقتی نشسته‌اید، این موارد اتفاق می‌افتد: بالای پاها به بالا تنه نزدیک می‌شوند، باسن منعطف می‌شود و عضلات سرینی نیز فعال‌تر می‌شوند. این نوع حالت نشستن می‌تواند منجر به محدود شدن و سفت شدن بافت‌های نرم و عضلات واقع در بالای لگن گردد. به این عضلات، عضلات فلکسور لگنی میگویند؛ اما مجدداً باید بگوییم که وقتی شروع به بلند شدن می‌کنید، ساختارهای بافت نرم گفته شده آن‌قدر غیر منعطف می‌شوند که باسن بسیار به‌سختی به جلو کشیده می‌شود تا شما بتوانید صاف و مستقیم بایستید. این سفتی در جلوی لگن و باسن نیز عوارضی را بر روی بدن به همراه دارد. همچنین این وضعیت باعث محدود شدن عملکرد مؤثر عضلات سرینی شده باسن را به حالتی رو به جلو هل می‌دهند. این الگویی است که می‌تواند روی اثرگذاری و عملکرد برخی از اندام‌های بدن تأثیر بگذارد.
در واقع اینکه گودی بیش از حد کمر به خاطر عضلات فلکسور لگن باشد یا به خاطر عضلات ضعیف سرینی، اهمیت چندانی ندارد. چیزی که مهم است، رسیدگی کردن و مراقب بودن این دو عامل برای ایجاد یک کشش در لگن می‌باشد. این کار به نوبه‌ی خود، گودی کمر را از قوس برداشتن بیش از حد جلوگیری کرده و درنهایت از وضعیت بدن شما محافظت می‌کند.
علائم گودی کمر
توانایی تشخیص زود هنگام و به موقع علائم گودی کمر، یک روش آموخته شده است که می‌تواند از آسیب دائمی هنگام دویدن جلوگیری کند. این امر نیازمند هوشیاری، وقت و صبر و حوصله است تا به مواردی که می‌تواند باعث بروز این مشکلات شوند رسیدگی شود. در اینجا به فهرستی از علائم متداول مربوط به گودی یا گودی کمر اشاره شده است که می‌توانید برای تشخیص آن‌ها را بررسی کنید:
- ایجاد حالتی در پشت به شکل c که از نمای پهلوی یک فرد مشاهده می‌شود. باسن نیز به طرز چشمگیری رو به بیرون خواهد بود.
- وقتی روی زمین دراز کشیده‌اید، در هنگام استراحت بدن، متوجه ی یک فاصله بزرگی بین قسمت تحتانی کمر و زمین می‌شوید.
چگونگی ارزیابی گودی بیش از حد کمر
ارزیابی اینکه فرد دچار گودی بیش از حد کمر است، بسیار آسان است. اولین کاری که پزشک خواهد کرد این است که از بیمار می‌خواهد تا در برابر فضایی مسطح مانند دیوار یا درب بایستد. فرد باید بتواند بایستند به گونه‌ای که پشت او به دیوار است و باسن، پاشنه پا، سر و شانه‌های او دیوار را لمس می‌کنند. سپس باید دست خود را (با کف دست‌ها) روی سطح دیوار قرار دهد و سپس آن را به قسمت پشت پایین کمر سر بدهد.
پس از انجام این کار، کار بعدی که باید انجام دهد ارزیابی فضای بین ستون فقرات و دیوار است. شایان ذکر است که فرد دارای مقدار قابل قبولی گودی کمر دارد، پزشک فقط با حرکت رو به بالا انگشتان خود را به قسمت پایین کمر فشار خواهد داد. از جایی که انگشتان دست بتوانند به کف دست‌ها برسند (دستتان را مشت کنید)، به سمت بالا حرکت می‌دهد. متوجه خواهد شد که اگر فضای بین دیوار و پشت به اندازه کافی بزرگ باشد به طوری که بتواند کل دست یا کف دست خود از آن بگذراند، فرد دچار گودی بیش از حد کمر خواهد بود. هرچه فضای بین پایین کمر و دیوار بیشتر باشد، عدم تعادل یا انحراف شدیدتر خواهد بود.
در طی این ارزیابی، اگر فردی دسته عضله‌ی گلوتئالی بزرگی داشته باشد و استخوان دنبالچه به سطح تکیه گاه (مثل دیوار) تماس نداشته باشد، این امر اجازه می‌دهد تا فضای بیشتری بین کمر و تکیه گاه به وجود آید. پزشک می‌تواند بهترین نظر خود را برای تشخیص اینکه آیا انحنای کمر زیاد است یا خیر، ارائه دهد.
عوامل خطر گودی کمر
گودی یا گودی کمر در صورت عدم درمان و مراقبت صحیح می‌تواند منجر به موارد زیر شود:
- فتق دیسک کمر: که در آن مرکز نرم یک دیسک غضروفی با فشار خود را از طریق محوطه بیرونی سخت‌تر جلو می‌کشد و باعث درد می‌شود.
- دژنراسیون یا تحلیل دیسک: دیسک بین مهره‌ها، خون‌رسانی ندارند و عصب‌های بسیار کمی دارد، بنابراین صدمه به آن‌ها تا زمانی که آسیب‌دیدگی قابل‌توجهی ایجاد نشده تشخیص داده نمی‌شود، زیرا خون‌رسانی به آن‌ها وجود ندارد تا بتوانند بهبودی یابند.
- سیاتیک: سیاتیک با دردی که معمولاً در یک پا احساس می‌شود و نه از پشت زانو مشخص می‌شود. فرد به جای درد شدید، یک احساس سوزش یا سوزن سوزن شدید دارد. این درد بعد از نشستن به مدت طولانی بسیار زیاد احساس می‌شود و در حین پیاده روی یا تحرک داشتن تا حدودی تسکین می‌یابد.
- مشکلاتی در تحرک داشتن یا درد در هنگام نشستن به دلیل التهاب کمر یا آسیب دیدگی ناشی از تراز نادرست.
درمان گودی کمر
به خاطر داشته باشید که فقط خودتان نمی‌توانید این مشکل را تشخیص دهید و باید برای یک بار هم که شده خود را به یک متخصص نشان دهید، اما طبق مطالعات جدید انجام شده، نشان داده است که این روش‌های درمانی در معالجه افراد مبتلا به گودی کمری و LBP، موفق‌تر از سایر اقدامات هستند:
داروها یا مسکن‌ها برای تسکین درد و تورم در ناحیه کمر یا مناطق اطراف آن.
ورزش و فیزیوتراپی برای افزایش قدرت و انعطاف‌پذیری ماهیچه‌ها.
در حالت گودی بیش‌ازحد، کمر به طور غیرطبیعی انحنا دارد، برخی از ماهیچه‌ها بطور غیر طبیعی کشیده و سفت می‌شوند که می‌تواند باعث افزایش یا تشدید گودی شود. برای کاهش سفتی ماهیچه‌ها، باید تمرین‌هایی را انجام دهید که قسمت‌های سفت شده کشیده شود؛ چنین مشکلات شایعی باعث می‌شوند عضلات کمر و عضلات فلکسورهای لگن از ناحیه کشاله ران به قسمت پشتی کشیده می‌شوند. کشش این مناطق از طریق ورزش روزانه و تمرینات ورزشی منظم به تسکین علائم گودی کمر کمک می‌کند. در هنگام تهیه‌ی برنامه مداوم و منظم ورزشی برای گودی کمر، باید به این نکته توجه کرد عضلات باسن و همسترینگ به خاطر گودی کمر، ضعیف‌تر شده‌اند و باید نقاط اصلی در برنامه‌ی تمریناتتان باشند.
هنگام انتخاب تمرین‌های عضله سازی، این نکته را در نظر داشته باشید که عوامل متعددی در غیر تراز بودن بدن بر اثر گودی کمر نقش دارند، از جمله:
- ماهیچه‌های ضعیف هسته
- عضلات فلکسور سفت شده
- فرم تمرینی ضعیف
- عضلات ضعیف گلوتئال (سرینی)
انتخاب تمرینات عضله سازی که به این مناطق می‌پردازد، باعث بهبود در تراز پشت و کمر می‌شود. تمرینات خوب عضله سازی برای گودی کمر اغلب در شرایطی صورت می‌گیرد که فرد روی شکم خود دراز کشیده باشد، دلیل این کار آن است که وقتی فرد روی شکم دراز می‌کشد، می‌تواند عضلات پشت خود را درگیر کند تا کارهای بیشتری انجام دهد.
برخی از تمرینات توصیه شده‌ای که می‌توانید یاد بگیرید:
- کرانچ شکم
- لگ کرل (دستگاه پشت پا)
- پرس پا در حالت نشسته
همان‌طور که قبلاً ذکر شد، کشش عضلات می‌تواند یکی از ابزارهای قدرتمند در مبارزه با علائم و پیشرفت گودی کمر باشد. البته روش‌های زیادی برای تقویت کشش وجود دار که می‌توانند پویا، ایستا، پیشرفتی و غیره باشند.
استفاده از یک بریس کمر (کمربند طبی) می‌تواند کمک کند
حرکت ستون فقرات کمر می‌تواند بهبودی شکستگی‌های ستون فقرات یا جوش خوردگی‌های بعد از عمل را به تأخیر بیندازد. در مورد گودی کمر، یک بریس کمر ممکن است در محدود کردن حرکت آن کمک کند و مشخص شده است که این بریس می‌تواند باعث کاهش گودی نیز شود. در حال حاضر دو بریس پرکاربرد برای این مشکل وجود دارد که هر کدام مزایا و معایب خاص خود را دارند:
بریس سخت
این نوع بریس‌ها از مواد پلاستیکی سفت و سخت ساخته شده‌اند، مانند بریس‌های Boston Overlap یا ساکارال توراکولومار (TLSO). اگر بریس به درستی روی بدن نشانده شود، باید حداقل ۵۰٪ از کل حرکت کمر را محدود می‌کند. بیمارانی که این بریس‌ها و کمربندهای طبی را می‌پوشند از گرمای بیش از حد در آن‌ها شکایت دارند و به دلیل سفتی، ممکن است پوشیدن آن‌ها کمی با زحمت باشد. این نوع بریس فقط در حالت ایستاده یا دراز کشیده پوشیده می‌شود و باید شب‌ها آن را درآورید.
بریس‌های الاستیکی (کرست)
بعضی اوقات برای محدود کردن حرکت ستون فقرات، این بریس‌ها توصیه می‌شود. این نوع بریس‌ها اجازه نمی‌دهد که فرد به جلو خم شود. افرادی که مشاغل دارند که مدام باید اجسام سنگینی بلند کنند، گاهی اوقات می‌توانند از این بریس‌ها استفاده کنند تا از آسیب‌دیدگی کمر جلوگیری کرده یا به یک آسیب‌دیدگی قبلی کمک کنند. کار بریس‌های کرستی، محدود کردن حرکت است و به عنوان یک یادآوری کننده برای حفظ وضعیت مناسب بدن در حین کار عمل می‌کنند و فرد را وامی‌دارند تا در هنگام بلند کردن اجسام، به درستی عضلات پای خود را درگیر کند.
کاهش وزن
افرادی که دارای اضافه وزن یا چاقی هستند ممکن است دچار گودی کمر، سیاتیک و موارد دیگری شوند که می‌توانند از گودی زیاد کمر ناشی شوند. بسته به تمریناتی که برای کم کردن وزن انجام می‌شود، کاهش وزن می‌تواند فشار را در قسمت کمر به مرور زمان کاهش داده و باعث تقویت عضلات کمر و اطراف آن شود. تغذیه سالم همچنین می‌تواند توانایی بدن در بهبودی و همچنین کاهش وزن را تسریع کند.
جراحی
اگر گودی کمر به مرور زمان پیشرفت کند، ممکن است منجر به آسیب دائمی در قسمت پایین کمر مانند دژنراسیون (تحلیل) دیسک یا سرخوردگی دیسک شود. وقتی این اتفاق بیفتد، عمل جراحی برای رفع گودی کمر به گزینه‌ای مناسب تبدیل می‌شود. در عمل جراحی، ابزارهایی مانند قلاب، میله، سیم، پلاک بر روی ستون فقرات، به‌منظور تنظیم مجدد مهره‌های ستون فقرات نصب شده و از صدمه دیدگی آن‌ها جلوگیری می‌شود. جراحی باید همیشه به‌عنوان آخرین راه‌حل در نظر گرفته شود زیرا این روش می‌تواند منجر به محدودیت دائمی در حرکت شود و خطر رد ایمپلنت یا عفونت وجود دارد.
در اینجا به برخی از جراحی‌های متداول کمر اشاره می‌کنیم:
فیوژن نخاعی
این یک عمل جراحی بزرگ است که چند ساعت در اتاق عمل به طول می‌انجامد. هدف از این جراحی، جوش دادن یا فیوژن کردن دو یا چند مهره در کمر است. به منظور فیوز کردن مهره‌ها، پیوند استخوانی را می‌توان از استخوان لگن یا بانک استخوان گرفته و بر روی مهره‌ها پیوند زد تا بتواند پلی بین مهره‌ها ایجاد شود. از ایمپلنت یا پروتزهای فلزی اغلب برای پیوند استفاده می‌شود تا مهره‌ها در جای خود قرار بگیرند تا زمانی که پیوند جوش بخورد و بهبود یابد. برخی از خطرات این عمل جراحی عبارت‌اند از: درد در محل پیوند استخوان، خراب شدن فیوژن، شکستن ایمپلنت‌های فلزی یا هر دو، لخته‌های خون که ممکن است به یک آمبولی ریوی منجر شود – که نمونه‌ای جدی این عوارض است که در آن شریان ریه دچار گرفتگی می‌شود، آسیب عصبی؛ رد پیوند؛ یا عفونت.
جراحی تعویض دیسک با نوع مصنوعی
این عمل جراحی اغلب در صورت بروز دژنراسیون و تخریب دیسک مورد نیاز است.
تخریب دیسک زمانی است که دیسک‌های غضروفی بین مهره‌ها به دلایل طبیعی آسیب دیده یا دچار پیچ خوردگی می‌شوند که در این صورت قسمت داخلی و خارجی یک دیسک ممکن است پاره یا شکسته شود و باعث تحریک اعصاب در لبه بیرونی آنولوس (اصطلاح فانتزی برای است دیسک بین مهره‌ای است) می‌گردد.
بی‌ثباتی حرکات ریز (میکروموشن) می‌تواند در اثر دژنراسیون دیسک ایجاد شود زیرا دیسک‌ها دیگر نمی‌توانند ستون مهره‌ها را به‌خوبی مانند گذشته نگه داشته باشند. به خاطر داشته باشید که دیسک‌ها خودشان از قبل گردش خون ندارند و تعداد اعصاب بسیار کمی دارند. به خاطر این عدم خون‌رسانی، آن‌ها قادر نیستند مانند سایر قسمت‌های بدن، خود را بهبود بخشند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر و رزو نوبت با شماره ۰۹۱۰۷۸۰۳۱۵۵ تماس بگیرید
