جراحی تعویض مفصل زانو، یک روش درمانی برای آرتروز شدید مفصل زانو است. اما یکی از مسائلی که بیماران باید به آن توجه کنند، مدت زمانی است که مفصل جایگزین شده زانو میتواند به خوبی عمل کند.
مفصل زانوی مصنوعی سرانجام فرسوده میشود. این ایمپلنتها از فلز و پلاستیک ساخته شدهاند و با گذشت زمان، این مواد شروع به فرسایش میکنند؛ تقریباً مانند لاستیک تایرهای ماشین. هرچند این ایمپلنتها برای استفاده دراز مدت طراحی شدهاند، اما همیشه دوام نخواهند داشت. بنابراین، بیماران باید این نکته را در نظر داشته باشند که مفصل جایگزین شده زانو ممکن است نیاز به تعویض دوباره داشته باشد.
به علاوه، بیماران باید با جراح خود مشورت کنند تا اطلاعات بیشتری در مورد مدت زمان مفصل جایگزین شده زانو و نحوه مراقبتهای لازم بدست آورند. این اطلاعات میتواند به آنها کمک کند تا تصمیم مناسبی درباره زمان تعویض مفصل زانوی مصنوعی خود بگیرند.
متخصصین مرکز جامع توانبخشی امید بعد از انجام عکسبرداری های لازم با روشهای غیرجراحی به بیماران کمک می کنند تا حد امکان بدون جراحی بهبود یابند. متخصصین این کلینیک با روش هایی مانند ورزش، زانوبند طبی و فیزیوتراپی درد بیمار را کاهش می دهند. در صورتی که جراحی تعویض مفصل زانو برای بیمار ضروری باشد با انجام فیزیوتراپی و حرکات اصلاحی قبل و بعد عمل به بیمار کمک می کنند تا دوره نقاهت راحت تری را سپری کند و هرچه سریع تر سلامتی خود را بازیابد. با انجام توصیه های متخصصین، طول عمر و ماندگاری پروتز زانو نیز افزایش چشمگیری خواهد داشت.
زمان مناسب برای عمل جراحی جایگزینی مفصل زانو، چه موقع است؟
هنگامی که درد دراز مدت به هیچ وجه بهتر نمیشود.
اگر شما برای درد زانوی خود ورزش، فیزیوتراپی و داروهای مسکن را امتحان کردهاید؛ اما درد شما بهتر نشده است، ممکن است زمان آن فرارسیده باشد که جراحی جایگزینی مفصل زانو را در نظر بگیرید. درد زانو برای ۹۰ تا ۹۵ درصد بیماران کم سن و سالتر، پس از عمل جراحی جایگزینی مفصل زانو از بین میرود.
اگر ابتلا به آرتروز در زندگی شما اختلال ایجاد کرده است.
اگر بیماری آرتروز، راه رفتن، خوابیدن و رفتن شما به محل کار خود را با مشکل مواجه کرده است؛ میتواند نشانه آن باشد که باید درباره جراحی تعویض مفصل زانو فکرکنید.
اگر دچار سفتی و تورم زانو هستید.
آیا زانوهای شما دردناک، انعطاف ناپذیر و متورم هستند؟ در این صورت جراحی تعویض کامل مفصل زانو، قسمت زیادی از بافت آسیب دیده و ملتهب درون مفصل زانو که باعث انعطاف ناپذیری و تورم میشود را برمیدارد.
اگر از ناحیه زانو آسیب دیدهاید.
اگر پای شما به دلیل آسیبدیدگی تغییر شکل داده است یا اگر با یک ناهنجاری در مفصل زانو متولد شدهاید، عمل جراحی میتواند گزینه مناسبی باشد. جراحی تعویض مفصل زانو میتواند مفاصل تغییر شکل یافته زانو را ترمیم کرده و به آنها کمک کند تا مجدداً به طور طبیعی کار کنند.
اگر زانوی شما حتی هنگام استراحت کردن نیز درد میکند.
بیشتر زانو دردها هنگام استفاده از زانوی خود در حین راه رفتن، دویدن یا ورزش کردن بدتر میشوند؛ اما اگر زانوی شما حتی هنگام عدم استفاده از آن نیز درد میکند، ممکن است برای درمان درد متوسط تا شدید آن به عمل جراحی احتیاج داشته باشید.
اگر پاهای شما داخلتر یا خارجتر از محور زانو قرار میگیرند.
در جراحی تعویض مفصل زانو، جراح شما تمام یا بخشی از مفصل زانوی شما را برداشته و قسمتهای آسیب دیده را با مفصل زانوی مصنوعی جایگزین میکند. درصورتی که پاهای شما داخلتر یا خارج از محور زانو قرار میگیرند، این مفصل مصنوعی میتواند آن را اصلاح کند.
اگر میخواهید از نظر جسمانی فعال باقی بمانید
مفاصل زانوی مصنوعی میتوانند بین ۱۵ تا ۲۵ سال عمر کنند اگر شما دویدن، اسکی کردن یا پیاده روی را دوست دارید اما درد زانوی شما انجام این کارها را برای شما دشوار میکند، جراحی تعویض مفصل زانو میتواند گزینه مناسبی برای شما باشد.
اگر میخواهید از تسکین طولانی مدت از درد برخوردار شوید
مفاصل زانوی مصنوعی برای ۹ نفر از هر ۱۰ بیمار تا ۲۰ سال پس از عمل جراحی به خوبی کار میکنند. ممکن است سن و سطح فعالیت شما بر عملکرد مفصل زانوی مصنوعی در طول زمان تاثیر بگذارد. به عنوان مثال مفاصل مصنوعی برای افراد مسن و افرادی که فعالیت کمتری دارند، معمولاً ماندگاری بیشتری خواهند داشت اما به طور کلی مفاصل مصنوعی باعث بهبود طولانی مدت شما میشوند.
دوره نقاهت پس از عمل جراحی تعویض مفصل زانو چقدر طول میکشد؟
در بیشتر افراد، بازگشت کامل به فعالیتهای خود پس از عمل جراحی، ۳ ماه طول میکشد. ممکن است بازیابی عملکرد کامل زانو شش ماه تا یک سال طول بکشد.
سرعت بهبودی شما پس از عمل جراحی به موارد زیر بستگی دارد:
- سن شما
- میزان قدرت مفصل زانوی شما قبل از عمل جراحی
- اینکه آیا دچار سایر مشکلات سلامتی مانند دیابت یا آرتروز روماتوئید هستید یا خیر.
این بیماریها باعث تضعیف سیستم ایمنی بدن شما میشوند و میتوانند روند بهبودی شما پس از عمل جراحی را کند کنند.
مطالعات درباره طول عمر مفصل زانوی مصنوعی جایگزین شده پس از عمل تعویض مفصل زانو چه چیزی را نشان میدهند؟
مطالعات نشان میدهند که انواع رایج مفاصل زانوی مصنوعی میتوانند تا بیش از ۲۰ سال عمر کنند، که این یک خبر خوب است. یک پژوهش منتشر شده در سال ۲۰۱۷ درباره نتایج دراز مدت مفاصل زانوی رایج برای استفاده و مفاصل ران مصنوعی نشان میدهد که مفصل مصنوعی جایگزین شده در حدود ۹۰ درصد از بیماران تا ۲۰ سال پس از عمل جراحی همچنان به خوبی عمل میکند. این پژوهش، یکی از بهترین گزارشها است و سایر مطالعات، لزوماً این میزان از موفقیت را نشان ندادهاند. با این حال، هدف از جایگزینی مفصل زانو باید دستیابی به چندین دهه عملکرد کامل و مناسب زانو باشد.
باید توجه داشت که ممکن است برخی از بیماران مفاصل زانوی مصنوعی داشته باشند که چندین دهه عمر کرده است، اما برخی از بیماران نیز ممکن است تنها با گذشت چند سال پس از جراحی جایگزینی، به جراحی مجدد تعویض مفصل زانو احتیاج داشته باشند. جراحی اصلاحی تعویض زانو (عمل تعویض مفصل زانوی ثانویه) ممکن است یک اقدام اساسی باشد که نتایج آن کمتر قابل پیشبینی باشند نسبت به جایگزینی مفصل زانوی اولیه.
یک مطالعه قدیمیتر از سال ۲۰۰۱ نشان داد که تنها حدود ۲ درصد از بیمارانی که جراحی تعویض مفصل زانو داشتهاند، طی پنج سال پس از جراحی اولیه به جراحی جایگزینی مفصل زانوی ثانویه نیاز داشتهاند. اطلاعات جدید نشان میدهد که در جراحی تعویض کامل مفصل زانو، نرخ جراحی اصلاحی پس از ۱۰ سال، ۶.۲ درصد است، در حالی که در جراحی تعویض زانو یونی کاندیلار (جراحی جزئی) نرخ جراحی ثانویه پس از ۱۰ سال، ۱۵.۵ درصد است.
عوامل موثر بر طول عمر مفصل مصنوعی
برای تعیین طول عمر مفصل زانوی جایگزین شده، پژوهشهای بسیاری انجام شده است. اما با وجود صدها نوع مختلف مفصل زانوی مصنوعی و تعداد بیشماری از بیماران با شرایط مختلف، نمیتوان هیچ قاعده اساسی برای تعیین طول عمر مفصل مصنوعی در یک فرد خاص در نظر گرفت.
تولید کنندگان ایمپلنت زانو به طور مداوم در تلاشند تا مفاصل مصنوعی بهتری تولید کنند که ماندگاری بیشتری داشته باشند. برخی از این مفاصل مصنوعی فقط چندین سال است که مورد استفاده قرار میگیرند و تعیین اینکه دوام بیشتری خواهند داشت یا خیر، سوالی است که تنها با گذشت زمان پاسخ داده خواهد شد.
با این حال برخی از عواملی که به نظر میرسد در ماندگاری ایمپلنتهای جایگزین مفصل زانو تاثیر دارند، عبارتند از:
- سن بیمار: بیماران جوانتر احتیاج دارند مفصل زانوی جایگزین شده برای آنها بیشتر عمر کند. علاوه بر این بیماران جوانتر تمایل بیشتری به فعالیت کردن دارند. به همین دلیل معمولا انتظار میرود بیمارانی که در سن ۵۰ سالگی یا قبل از آن عمل جراحی تعویض مفصل زانو را انجام میدهند، مجدداً به جراحی اصلاحی تعویض مفصل زانو احتیاج پیدا کنند.
- فعالیتهای بیمار: ممکن است برخی فعالیتها برای بیمارانی که عمل جراحی جایگزینی مفصل زانو را انجام میدهند مناسب نباشند. اگرچه ممکن است این فعالیتها برای بیمار دردناک یا دشوار نباشند اما میتوانند باعث وارد شدن فشار بیش از حد روی مفصل جایگزین شده مصنوعی شوند که این امر باعث فرسودگی سریعتر قطعات مفصل مصنوعی میشود.
- وزن بیمار: هر چه وزن بدن بیمار بیشتر شود، فشار بیشتری روی ایمپلنت مصنوعی که جایگزین مفصل شده است، وارد میشود. در تلاش برای ماندگاری بیشتر زانوی مصنوعی، حفظ وزن طبیعی بدن اهمیت بسیاری دارد. همچنین انجام ورزشهای مناسب میتواند برای حفظ سلامت مفصل جایگزین شده بسیار مفید باشد.
- اجتناب از عوارض: اگرچه ممکن است واضح به نظر برسد اما لازم به یادآوری است که شرایط پزشکی خاصی وجود دارند که میتوانند منجر به عوارضی شوند که تعویض مفصل را تحت تاثیر قرار میدهند. بیمارانی که عملهای پزشکی تهاجمی (از جمله درمانهای دندانپزشکی) را دریافت میکنند، ممکن است برای جلوگیری از رسیدن باکتریها به مفصل زانوی جایگزین شده، به آنتی بیوتیک احتیاج داشته باشند. همچنین بیماران مبتلا به پوکی استخوان باید اطمینان حاصل کنند که به طور کامل تحت درمان قرار گرفتهاند؛ زیرا یک شکستگی در استخوان اطراف زانوی مصنوعی میتواند عملکرد ایمپلنت را تحت تاثیر قرار دهد.
ماندگاری کدام نوع پروتز زانو بیشتر است؟
یک وسوسه جدید برای بیماران و جراحان، جذب جدیدترین مفاصل زانوی مصنوعی موجود در بازار است. این ایمپلنتها ادعا میکنند که نسبت به سایر ایمپلنتهای جایگزین زانو، عملکرد بهتر و ماندگاری بیشتری دارند. اما بیماران و جراحان باید در نظر داشته باشند که اطلاعات طولانی مدتی درباره عملکرد این ایمپلنتها در طول زمان وجود ندارد.
بهترین راه برای انتخاب یک ایمپلنت مناسب، مشورت با جراح ارتوپدی است. جراحان با تجربه میتوانند بر اساس دیدگاه حرفهای خود و تجربیات گذشته، به شما راهنمایی کنند. از جراح خود درباره طراحیهای جدید و تفاوتهای آن با مفاصل زانوی مصنوعی قدیمی، سوال کنید تا تصمیم بهتری برای خودتان بگیرید. در نهایت، تعادل بین بهروز بودن و اطمینان از عملکرد و ماندگاری ایمپلنت، بسیار مهم است.
چرا جایگزینی مفصل زانو با شکست مواجه میشود؟
اگرچه تعویض مفصل زانو در بیش از ۹۵ درصد بیماران، معمولاً حداقل برای ۱۵ تا ۲۰ سال عملکرد خوبی دارد اما پنج دلیل اصلی وجود دارد که باعث میشود جایگزینی مفصل زانو با شکست مواجه شود:
- فرسایش و شل شدن: اصطکاک ناشی از سایش سطوح مفصلی به یکدیگر، سطح ایمپلنت را از بین میبرد و باعث از دست دادن استخوان و شل شدن ایمپلنت میشود.
- عفونت: ممکن است ایمپلنتهای بزرگ فلزی و پلاستیکی، سطحی باشند که باکتریها میتوانند به راحتی در آن جمع شوند.
- شکستگی: رخ دادن شکستگیهایی در اطراف ایمپلنت زانو که باعث اختلال در ثبات آن میشود، میتواند باعث نیاز به جراحی ترمیمی و اصلاحی شود.
- بیثباتی: احساس عدم پایداری و ثبات در زانو میتواند به این معنا باشد که بافت نرم اطراف زانو بسیار ضعیف است و نمیتواند راه رفتن و ایستادن را تحمل کند. ایمپلنتهای نامناسب نیز میتوانند باعث بیثباتی شوند.
- انعطاف ناپذیری: از دست دادن دامنه حرکت که باعث درد و نقص عملکرد میشود.
عمل جراحی اصلاحی تعویض مفصل زانو یک عمل جراحی پیچیده است که به برنامهریزی گسترده قبل از عمل، ایمپلنتها و ابزارهای خاص، زمان جراحی طولانی و تسلط بر تکنیکهای جراحی دشوار، احتیاج دارد. انجام آن معمولاً بیشتر از عمل جراحی تعویض اولیه زانو زمان میبرد.
عمل جراحی اصلاحی تعویض کامل زانو شامل مراحل زیر است:
- قبل از عمل جراحی: مراحل آماده سازی قبل از عمل، شامل عکسبرداری با اشعه ایکس، انجام تستهای آزمایشگاهی، آسپیراسیون زانو و در برخی موارد ارزیابیهای بیشتر مانند اسکن استخوان، سی تی اسکن یا تصویربرداری با رزونانس مغناطیسی (MRI) است.
- عمل جراحی: در فرایند عمل جراحی، ایمپلنت برداشته میشود و ممکن است برای پر کردن نواحی بزرگ از دست رفتگی استخوان از پیوند استخوان استفاده شود. در برخی موارد ممکن است از گوِههای فلزی، سیم یا پیچ برای تقویت استخوان استفاده شود. در نهایت ایمپلنتهای زانویی اصلاحی تخصصی، جایگزین میشوند.
- مراقبتهای پس از عمل: دوره نقاهت پس از عمل و مراقبتهای آن، شباهت بسیاری به عمل جراحی جایگزینی مفصل زانوی اولیه دارد. نسخه مراقبتهای تجویز شده توسط پزشک شامل ترکیبی از فیزیوتراپی، مدیریت خونریزی و داروهای ضد درد است. ممکن است برای محافظت از مفصل پس از عمل جراحی از بریس یا آتل استفاده شود.
بیش از ۸۰ درصد بیمارانی که تحت عمل جراحی اصلاحی زانو قرار میگیرند، میتوانند انتظار نتایج خوب تا عالی را داشته باشند. با این حال عملکرد کامل در همه بیماران به دست نمیآید و ممکن است تا ۲۰ درصد از بیماران ماهها یا حتی سالها پس از جراحی، همچنان درد داشته باشند. عمل اصلاحی جایگزینی کامل مفصل زانو میتواند با استفاده از ابزارهای مناسب، بهترین نتایج ممکن را به همراه داشته باشد.
