میخچه و پینه نواحی ضخیم شده پوست هستند، که از پا هنگام راه رفتن درمقابل آسیب محافظت می‌کنند. بطور کلی، این لایه‌های سخت پوست، از برخی نواحی پا که تحت فشار بیش از حد قرار دارد، محافظت می‌کند. این قسمت‌های پا، واگیردار نیستند، اما اگر بسیار ضخیم شوند، ممکن است درد ایجاد کنند. در افراد دیابتی و افرادی که جریان خون در آنها کاهش یافته، این پوست‌های ضخیم اگر درمان نشوند، می‌توانند به مشکلات جدی‌تر در پا منجر شود.
هنگامی که فشار میخچه و پینه در پا هنگام راه رفتن ناراحت کننده، دردناک و آزاردهنده می‌شود، متخصص پا این بافت‌های سخت پوست را برمی‌دارد و به درمان بافت نرم زیرین آن کمک می‌کند.
میخچه پا چیست؟
هنگامی که فشار یا آزردگی بیش از حد در نواحی استخوانی پا ایجاد می‌شود، میخچه به وجود می‌آید. این میخچه‌ها از پینه کوچکتری تشکیل شده و دارای یک مرکز سفت هستند که در اطراف آن پوست ملتهب است و ممکن است هنگام تماس یا مالیده شدن با کفش، دردآور باشند. این میخچه‌ها باعث تشکیل یک پوست سخت و مرده می‌شوند که اغلب شکل مخروطی دارد و از مرکز بافت سلولی کوچکی تشکیل شده است که در لایه زیرین پوست قرار دارد. معمولاً میخچه در نواحیی از پا که وزن روی آن قرار ندارد، مانند کناره پا و نوک انگشتان ایجاد می‌شود، اما ممکن است در نواحی دیگری که فشار وزن روی آن وجود دارد، نیز پیدا شود.
سلول‌های ویژه پوست که به نام کراتینوسیت شناخته می‌شوند، در سرتاسر لایه بیرونی پوست یافت می‌شوند و این پوست سخت را تولید می‌کنند که واکنش بدن نسبت به مالش یا آزردگی در این نواحی است. متأسفانه، این احتمال وجود دارد که پوست اضافه، سخت شده و مشکلی ناراحت‌کننده ایجاد کند، زیرا نواحی مخروطی شکل، تماس یا مالش را به پایه لایه زیرین پوست منتقل می‌کند و باعث انتقال درد به عصب‌های حسی می‌شود.
انواع میخچه
- میخچه سخت: روی نواحی استخوانی و کف پا
- میخچه نرم: بین انگشتان پا
- میخچه دانه‌ای : ناحیه زیر انگشتان پا و سینه پا
- میخچه زیرناخن: در زیر ناخن
- میخچه عروقی / عروقی عصبی: در نواحی از کف پا که وزن زیاد بدن روی آن قرار دارد.
علت میخچه پا چیست؟
ایجاد میخچه در کف پا یا انگشتان، به دلیل اصطکاک مکرر و فشار از کفش است. استخوان‌های انگشتان به کفش ساییده شده، روی پوست فشار وارد می‌کند. سپس این پوست ضخیم، بافت زیر را آزار می‌دهد.
علت شایع میخچه شامل:
- کفش‌هایی که مناسب پا نیستند. اگر کفش بسیار تنگ باشد، فشار روی پا افزایش می‌یابد؛ اگر کفش بیش از حد گشاد باشد، مالش و اصطکاک بیشتر می‌شود.
- کفش‌هایی با پاشنه بلند که روی بخش پیشین پا فشار وارد می‌کند
- کفش‌هایی که حاوی دوخت و شکاف در کناره‌ها هستند که ممکن است پا در مقابل آن ساییده شود.
- جوراب‌هایی که مناسب پا نیستند یا نپوشیدن جوراب
- تغییر شکل پا مانند انگشت چکشی یا انگشت چنگالی
- فعالیت‌های مکرر مانند دویدن، بالا رفتن از پله یا حتی اسکی
نشانه‌های میخچه پا چیست؟
میخچه پا به دو دوسته تقسیم می‌شود:
- میخچه سخت یکی از شایع‌ترین نوع است که شبیه به یک توده سخت خشک با مشخصات هسته مرکزی نیمه شفاف است. آنها عمدتاً در ناحیه بیرونی انگشت پنجم یا مفصل خارجی دیگر انگشتان ایجاد می‌شوند.
- میخچه نرم، میخچه‌ای است که مقدار زیادی رطوبت از تعریق جذب می‌کند و ظاهری نرم و خرد شده دارد. آنها عمدتاً بین انگشتان و اغلب انگشتان چهارم و پنجم ایجاد می‌شود و بسیار دردناک است.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر پینه و میخچه به هر شکل باعث ایجاد درد و ناراحتی یا آزار در زندگی روزمره شوند، به متخصص پا مراجعه کنید. همچنین، افرادی که دچار دیابت، گردش خون ضعیف یا دیگر بیماری‌های خاص هستند، باید پا را بررسی کنند.
تشخیص
متخصص پا معاینه کاملی از پاها انجام می‌دهد. ممکن است درخواست تصویربردای اشعه ایکس داده شود. متخصص پا ممکن است کفش مورد استفاده را بررسی کرده و نحوه راه رفتن بیمار را مشاهده کند. او سابقه کامل پزشکی بیمار را دریافت می‌کند. میخچه و پینه براساس ظاهر و سابقه آن تشخیص داده می‌شود.
اگر دچار میخچه شویم چه کاری می‌توانیم انجام دهیم؟
اگر فشار و ساییدگی که منجر به میخچه می‌شود، کاهش یابد، میخچه بطور خودبخود برطرف می‌شود. اما کارهایی دیگری نیز می‌توان انجام داد – به عنوان مثال ناحیه میخچه در آب گرم قرار دهید و به آرامی پوست‌های اضافی را بردارید.
میخچه بخصوص در افراد مسن، بسیار شایع است. این برجستگی‌های دردناک پوست سخت، اغلب در پاها ایجاد می‌شود. آنها در نواحی از پاها ایجاد می‌شوند که بطور مکرر در معرض ساییدگی و فشار قرار دارند. اگر فشار و ساییدگی متوقف شود، معمولاً میخچه نیز برطرف می‌شود.
چگونه می‌توان فشار روی میخچه را کاهش داد؟
میخچه اغلب به دلیل استفاده از کفش‌هایی که بیش از حد تنگ هستند، ایجاد می‌شود. از این رو، بهتر است که کفش‌های خود را با دقت بررسی کنید و از پوشیدن کفش‌هایی که بسیار تنگ هستند، خودداری کنید. پوشیدن کفش‌های راحت و نرم، که تنگ نباشد، می‌تواند از ایجاد مشکلات دیگر پا نیز خودداری کند.
برخی از افراد نمی‌توانند از کفش‌های تنگ استفاده نکنند شاید به دلیل نیاز در محل کار یا اینکه فکر می‌کنند زیباتر به نظر می‌رسند. جهت اطمینان از این مسئله که کفش‌های با پاشنه بلند یا کفش‌های باریک از جنس چرم سخت، را بیش از مدت زمانی که نیاز دارید نپوشید، می‌توانید یک جفت کفش راحت با خود داشته باشید و هر زمان که ممکن است آن را تعویض کنید. می‌توانید کفش‌ها را در ماشین، در محل کار یا در منزل دوستان یا خویشاوندان خود نگه دارید.
می‌توانید از توصیه‌های متخصصین نیز استفاده کنید، به عنوان مثال، از متخصص ارتوپد یا فروشگاه تخصصی کفش. اگر دچار ناهنجاری یا بیماری مفصلی هستید، که پا یا انگشتان را تحت تاثیر قرار می‌دهد، حتی کفش‌هایی که تنگ نیستند، منجر به فشار و ساییدگی می‌شود. در این موارد، وسایلی مانند کفی کفش، پدهای سیلیکونی، پدهای کاهش فشار یا کفش‌های سفارشی مؤثر هستند.
میخچه ممکن است در نواحی دیگر بدن ایجاد شود. کار کردن با ابزارهای خاص یا تجهیزات ورزشی خاص مانند دمبل می‌تواند منجر به ایجاد میخچه در دست‌ها شود. وسایلی مانند دستکش یا دسته‌های اسفنجی می‌تواند کمک‌کننده باشند. اگر میخچه به دلیل فعالیت‌های کاری ایجاد شود، بهتر است که با کارفرما درباره استفاده از لباس‌های محافظ یا ابزارهای کمکی مناسب صحبت کنید.
چگونه می‌توان به آرامی پوست سخت را جدا کرد؟
در حین درمان میخچه، می‌توان با استفاده از فشار مکانیکی، میخچه را خارج کرد. به عنوان مثال، می‌توان از سنگ پا استفاده کرد که از داروخانه قابل تهیه است. ابتدا ناحیه درگیر را در آب گرم به مدت ۱۰ دقیقه قرار داده و سپس از سنگ پا استفاده کرده و به آرامی لایه خارجی ضخیم پوست را برداشت. بهتر است این کار را به صورت منظم انجام داد و به عنوان مثال، هر روز یکبار این کار را تکرار کرد.
از ابزارهایی با لبه‌های تیز مانند تیغ یا ریش‌تراش استفاده نکنید زیرا خطر آسیب بسیار زیادی وجود دارد، به ویژه اگر تجربه استفاده از آن را نداشته باشید. با این حال، برای متخصصین حرفه‌ای پا، استفاده از این ابزارهای تیز هنگام درمان میخچه و پینه، معمول است. در صورتی که میخچه بسیار عمیق و عفونی باشد یا منجر به عوارض دیگری شود، بهتر است توسط پزشک درمان شود. افرادی که به دلایل شرایط خاصی مانند گردش خون ضعیف یا دیابت، در معرض خطر بیشتر مشکلات پا قرار دارند، بهتر است به جای خود درمانی، از کمک متخصصین استفاده کنند. این توصیه برای افرادی که دسترسی به این نواحی در پا ندارند، نیز صدق می‌کند.
داروهای مخصوص میخچه (کراتولیتیک) چگونه بکار گرفته می‌شود؟
همچنین، می‌توانید از ژل، کرم، محلول یا پدهای مخصوص استفاده کرده و پوست ضخیم یا سخت را بردارید. این محصولات حاوی داروهای شناخته شده کراتولیتیک هستند که به تخلیه تکه‌های پوست سخت اضافی کمک می‌کنند. اسید سالیسیلیک و اوره از جمله نمونه‌های این داروها هستند. درمان با استفاده از کراتولیتیک به مدت چند هفته ادامه می‌یابد. این داروها در داروخانه‌ها بدون نیاز به نسخه پزشک در دسترس هستند. برخی افراد از کراتولیتیک استفاده کرده و سعی می‌کنند پوست‌ها را جدا کنند. با این حال، استفاده از کراتولیتیک ممکن است به پوست آسیب بزند و در افرادی که به دلایل دیگر مانند دیابت، مشکلاتی در پاها دارند، عوارضی ایجاد کند. به همین دلیل، این افراد نباید به صورت خودسرانه از کراتولیتیک استفاده کنند.
پیشگیری
- کفش مناسب بپوشید. اگر در پا یا انگشتان پا دچار ناهنجاری هستید، با متخصص پا صحبت کنید تا کفش مناسب شما را تجویز کند.
- کفی‌های ژله‌ای کفش می‌تواند نقاط اصطکاک و فشار را کاهش دهد. متخصص پا تعیین می‌کند که در کدام نواحی استفاده از پد ، مفید است.
